Rotatorcuff letsel, letsel van de m. supraspinatus, infraspinatus, subscapularis of teres minor, rotator cuff injury, injury to the supraspinatus, infraspinatus, subscapularis, or teres minor muscle

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Rotatorcuff letsel omvat schade aan spieren en pezen rond de schouder, cruciaal voor armstabilisatie en -beweging. Het varieert van kleine scheuren tot complexe aandoeningen zoals kalkafzettingen en complete rupturen, vooral bij ouderen.
• Ontstaanswijze: Voorkomend door degeneratie, acuut trauma, overbelasting, verkeerde houding, kalkafzetting, spierzwakte, genetische factoren, en beperkte bloedtoevoer.
• Symptomen: Pijn in de schouder, uitstraling naar bovenarm, bewegingsbeperking, pijn bij draaien, krachtverlies, moeite met reiken, nachtelijke pijn, stijfheid, geluiden bij bewegen, en ontstekingsverschijnselen.
• Diagnose: Gesteld via gesprekken, lichamelijk onderzoek, en echografie.
• (Zelf)behandeling en herstel: Afhankelijk van de oorzaak en ernst, omvat het relatieve rust, pijnstillers, specifieke oefeningen, injecties, chirurgie, fysio- en manuele therapie, ergonomische aanpassingen en indien nodig gerichte leefstijltips.

Beschrijving van de aandoening

Rotatorcuff letsel omvat schade aan de spieren en pezen rond de schouder, belangrijk voor armstabilisatie en beweging. Deze spieren, die het schouderblad met de bovenarm verbinden, zijn van belang voor het positioneren van de schouderkop in de kom. Het letsel varieert van kleine scheuren en ontstekingen tot complexere aandoeningen zoals kalkafzettingen en complete rupturen. Vooral bij mensen ouder dan 50 jaar is dit letsel gebruikelijk; ongeveer 13% van de 50-plussers en meer dan de helft van de 80-plussers hebben een rotatorcuff scheur, waarvan twee derde klein en vaak asymptomatisch is. Dit letsel kan dagelijkse activiteiten beïnvloeden door beperkingen in schouderbeweging en stabiliteit en kan leiden tot aandoeningen zoals subacromiaal pijnsyndroom, schouderinstabiliteit, verminderde binnenwaartse rotatie (GIRD), scapulaire dyskinesie, en een 'frozen shoulder'. Behandeling hangt af van de ernst en oorzaak en richt zich op het herstellen van functie en het verminderen van pijn.

Uitleg afbeelding: Biceps tendon = bicepspees, rotator cuff tendon = rotator cuff pees, acromion = schoudertop, supraspinatus spier, subscapularis spier.

Ontstaanswijze

• Degeneratie door veroudering: Vaak bij mensen ouder dan 50, waarbij spieren kunnen scheuren door slijtage.
• Acuut trauma: Letsel door ongevallen of plotselinge bewegingen, resulterend in (gedeeltelijke) scheuren.
• Overbelasting door activiteiten: Zware, herhaalde werkzaamheden of bovenhandse sporten verhogen het risico op letsel.
• Verkeerde houding en disbalans: Onjuiste houding of onbalans in spierkracht kan leiden tot overbelasting en letsel.
• Kalkafzetting: Door langdurige irritatie en ontstekingen, wat de pees verdikt en klachten veroorzaakt.
• Zwakke rotatorcuff spieren: Verzwakking leidt tot disbalans en instabiliteit, waardoor overbelasting kan ontstaan.
• Genetische factoren: Sommige mensen kunnen genetisch vatbaarder zijn voor dit type letsel.
• Beperkte bloedtoevoer: Verminderde bloedtoevoer naar de rotatorcuff spieren, vooral bij ouderen, kan herstel bemoeilijken en tot degeneratie leiden.

Symptomen

• Pijn in de schouder: Voornaamste symptoom, vaak gevoeld rondom de schouder.
• Uitstraling naar bovenarm: Pijn die zich uitbreidt van de schouder naar de bovenarm.
• Bewegingsbeperking: Problemen of onmogelijkheid om de arm boven schouderhoogte te heffen.
• Pijn bij draaien: Onaangenaam gevoel of pijn bij het draaien van de arm.
• Krachtverlies: Verminderde kracht in de schouder en arm, beïnvloedt dagelijkse activiteiten.
• Moeite met reiken: Problemen bij alledaagse handelingen, zoals het pakken van voorwerpen.
• Nachtelijke pijn: Toename van pijn tijdens de nacht, kan slaap verstoren.
• Stijfheid: Beperkte beweging en stijfheid in de schouder.
• Geluiden bij bewegen: Krakende of schurende geluiden in de schouder tijdens beweging.
• Ontstekingsverschijnselen: Zwelling, roodheid of warmte rond de schouder.

Diagnose

De diagnose van rotatorcuff letsel wordt gesteld door een combinatie van een vraaggesprek, lichamelijk onderzoek, en indien nodig, een echografie. Dit proces helpt bij het identificeren van de specifieke aard van het letsel, zoals scheuren, ontstekingen, zwellingen of kalkafzetting, en is cruciaal voor het bepalen van de meest effectieve behandeling.

Subscapularis tendinopathie

Subscapularis tendinopathie is een aandoening waarbij de pees van de subscapularis spier, deel van de rotatorcuff, ontstoken of gedegenereerd is. Dit leidt vaak tot pijn aan de voorkant van de schouder, vooral merkbaar bij het naar binnen draaien van de arm of bij bewegingen tegen weerstand. De aandoening ontstaat meestal door overbelasting, verkeerde belasting, of door natuurlijke degeneratie. Behandelmethoden variëren: excentrische krachtoefeningen zijn doeltreffend bij tendinose, injecties met ontstekingsremmers helpen bij tendinitis, en bij ernstige scheuren wordt vaak een operatie geadviseerd.

(Zelf)behandeling en herstel

• Behandeling rotatorcuff letsel: De aanpak van rotatorcuff letsel is sterk afhankelijk van de specifieke oorzaak en de ernst van de klachten. Voor effectieve behandeling en begeleiding is het raadzaam om te overleggen met een huisarts of een fysiotherapeut te raadplegen. Zij kunnen gedetailleerd advies geven over hoe om te gaan met de klachten en wat te verwachten tijdens het herstelproces. Voor wie de voorkeur geeft aan gemak vanuit huis, biedt online fysiotherapie - via video-, telefonisch consult een flexibel en toegankelijk alternatief.
  • Overbelasting en degeneratie: Bij overbelasting en degeneratie van de rotatorcuff is het belangrijk om te starten met relatieve rust en activiteiten die pijn veroorzaken te vermijden. Voor directe verlichting van milde pijn kunnen vrij verkrijgbare pijnstillers gebruikt worden. Indien de pijn ernstig is, is het verstandig om contact op te nemen met een huisarts voor mogelijk sterkere pijnmedicatie en verder advies.
  • Behandeling van peesontsteking: Bij een peesontsteking kan een afwachtend beleid, waarbij relatieve rust gecombineerd wordt met specifieke oefeningen, effectief zijn. In sommige gevallen kan ook een injectie met ontstekingsremmers nuttig zijn. De herstelperiode bij een afwachtend beleid duurt doorgaans 4 tot 6 weken, maar dit kan variëren afhankelijk van factoren zoals de omgang met de klachten, de algemene belastbaarheid en de aanwezigheid van andere klachten. Na een injectie zijn de resultaten vaak sneller merkbaar.
  • Kalkafzetting: Bij kalkafzetting in de rotatorcuff spieren start men vaak met afwachten, waarbij het lichaam de kalk soms zelf opruimt. Indien nodig, kan men overgaan op gespecialiseerde behandelingen zoals echogeleide barbotage, waarbij echografie helpt om de kalk te lokaliseren en te verwijderen, of shockwave therapie, die schokgolven gebruikt om de kalk te vergruizen. Beide methoden zijn gericht op het verminderen van klachten en het verbeteren van de schouderfunctie.
  • Spier- of peesruptuur: De behandeling van een spier- of peesruptuur in de rotatorcuff hangt af van de omvang van de scheur en de leeftijd van de patiënt. Een operatie kan nodig zijn bij grotere scheuren, vooral bij jongere patiënten, terwijl een conservatieve aanpak, zoals rust en fysiotherapie, vaak volstaat bij kleinere scheuren of oudere patiënten.
  • Brace na operatie: Na een rotatorintervalreconstructie is het dragen van een brace belangrijk voor een goed herstel. Deze brace helpt de schouder te stabiliseren en beperkt de beweging om de geopereerde plek te beschermen. Volg de instructies van uw arts over het gebruik van de brace om een veilige en effectieve genezing te waarborgen.
• Fysio- en manuele therapie: Dit kan een waardevolle aanvulling zijn op de behandeling van rotatorcuff letsel. Een fysiotherapeut biedt niet alleen (houdings)advies maar ook specifieke oefeningen gericht op stabilisatie en het versterken van spieren, vooral als er sprake is van spierzwakte of disbalans. Daarnaast kunnen ze helpen bij stijfheid in omliggende gewrichten door middel van mobilisaties of manipulaties. Bovendien is het raadzaam om advies in te winnen over een correcte houding of een werkplekonderzoek te laten uitvoeren, wat kan bijdragen aan het voorkomen van verdere klachten.
• Oefeningen: Voor elke fase en specifieke klacht van rotatorcuff letsel zijn aangepaste oefeningen essentieel. Deze oefeningen kunnen variëren van het bevorderen van relatieve rust en ontspanning tot het opbouwen van belastbaarheid, mobiliteit, stabiliteit, kracht en het verbeteren van houding. Voor persoonlijke begeleiding en een oefenprogramma op maat is het aan te raden een fysiotherapeut te raadplegen. Vind een geschikte zorgprofessional via onze behandelaarwijzer of start zelfstandig met ons op maat gemaakte trainingsschema.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor effectieve thuisworkouts bevelen we aan:
  • Crosstrainer
  • Roeiapparaat
  • Oefenmat
  • Oefenbal 
  • Weerstandsbanden
  • Halterbank
  • Verstelbare dumbbellset
• Ondersteunende brace of tape: Tape kan een effectieve ondersteuning bieden bij rotatorcuff letsel, zowel voor stabiliteit, houdingscorrectie als pijnverlichting. Afhankelijk van de fase van het letsel, kan de toepassing van tape variëren. Voor gedetailleerd advies en toepassingstechnieken is het raadzaam een fysiotherapeut te raadplegen. Voor een algemene aanpak kunt u ook onze instructievideo onderaan de pagina bekijken, waarin een basistechniek voor het tapen van de schouder wordt gedemonstreerd.
• Ergotherapie: Bij complexe of langdurige herstelprocessen kan ergotherapie nuttig zijn om dagelijkse activiteiten en werkgerelateerde taken aan te passen aan de beperkingen tijdens herstel.
• Gezonde leefstijl: Verbeter je leefstijl door gezond te eten. Focus op een ontstekingsremmend dieet met veel groenten, fruit, volle granen en gezonde vetten (zoals olijfolie en vette vis) en vermijd voedingsmiddelen die ontstekingen kunnen verergeren, zoals geraffineerde suikers en verzadigde vetten. Zorg daarnaast voor voldoende beweging, voldoende rust te nemen om te ontstressen een goed slaappatroon te onderhouden en een gezond gewicht na te streven. Dit bevordert niet alleen het herstel maar ook de algehele gezondheid. Meer hierover lees je [hier] of bekijk de beschikbare e-learning.