Glenohumeral internal rotation deficit (GIRD), werpschouder, glenohumeral internal rotation deficit (GIRD), throwing shoulder, throwing shoulder

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Glenohumeral internal rotation deficit (GIRD) betekent dat het achterste deel van het schouderkapsel verkort is, waardoor het naar binnen draaien van de arm en het omhoog heffen belemmerd zijn.
• Ontstaanswijze: De aandoening is veelal het gevolg van repetitieve, bovenhandse bewegingen bij sporten zoals honkbal en tennis, wat leidt tot overbelasting en verkorting van het schouderkapsel.
• Symptomen: Symptomen omvatten pijn in de schouder, beperking bij het draaien en heffen van de arm, en verhoogde beweeglijkheid in andere richtingen.
• Diagnose: Wordt gesteld op basis van lichamelijk onderzoek en verschil in rotatiebeweging tussen de schouders, waarbij minder dan 20 graden verschil als normaal wordt beschouwd.
• (Zelf)behandeling en herstel: Omvatten fysiotherapie, specifieke oefeningen zoals de Sleeper stretch-oefening, tape-ondersteuning en in uitzonderlijke gevallen een operatie.

Beschrijving van de klachten

Glenohumeral Internal Rotation Deficit (GIRD), bekend als de 'werpschouder', is een aandoening die twee belangrijke aspecten omvat. Aan de ene kant is er sprake van verkorting van structuren aan de achterzijde van het schoudergewricht, zoals het kapsel en spieren, wat leidt tot beperkingen in het naar binnen draaien en optillen van de arm. Aan de andere kant is het voorste deel van het schouderkapsel juist overmatig bewegelijk. Deze aandoening komt vaak voor bij bovenhandse sporters, zoals honkbal-, tennis-, volleybal- en waterpolospelers, vanwege de specifieke en veeleisende belasting op de schouder. Een treffend voorbeeld is te zien bij honkbalspelers, zoals werpers, die hun schouder en elleboog buitengewoon ver kunnen bewegen om krachtige worpen te maken. Dit fenomeen staat bekend als functionele instabiliteit en is cruciaal voor hun sport, maar kan op de lange termijn klachten veroorzaken, vaak pas na hun carrière. Het begrijpen van GIRD is essentieel voor behandeling en preventie van schouderproblemen bij bovenhandse sporters.

Ontstaanswijze​

• Specifieke sporten: Komt voornamelijk voor bij werp- en bovenhandse sporten zoals honkbal, tennis, volleybal en waterpolo.
• Repetitieve bewegingen: Het gevolg van structureel veel dezelfde bewegingen, kenmerkend voor werpsporten.
• Overbelasting van de schouder: Vaak veroorzaakt door aanhoudende overbelasting, wat leidt tot stress en slijtage in het schoudergebied.
• Verkorting van schouderstructuren: Door voortdurende belasting kan er een verkorting van de spieren en kapsels aan de achterzijde van het schoudergewricht optreden.
• Bewegingsbeperking: Deze verkortingen leiden tot een beperkte bewegingsvrijheid, met name in de interne rotatie en het heffen van de arm.
• Risicofactoren: Naast sportactiviteiten kunnen ook bepaalde beroepen of dagelijkse activiteiten met repetitieve schouderbewegingen bijdragen aan het ontstaan van GIRD.

Ontstaansmechanisme

Het ontstaansmechanisme van schouderklachten bij werpers, zoals bij een glenohumeral internal rotation deficit (GIRD), begint met repeterende bewegingen die leiden tot een strakker kapsel rondom het schoudergewricht. Dit veroorzaakt een veranderd rol-glijmechanisme van de schouderkop in de kom, wat resulteert in pijnklachten doordat de kop sneller tegen het kapsel aankomt. De spieren aan de achterzijde van de schouderkop functioneren minder goed, waardoor de schouder meer naar voren komt te staan en makkelijker naar achteren beweegt, maar met beperkingen in het naar voren afremmen. Dit wordt vaak gekenmerkt door een uitgerekt voorste kapsel, een vergrote draaibeweging naar buiten, een verstoord bewegingspatroon van het schouderblad ten opzichte van de romp, en mogelijk letsel in het gewricht door (internal) impingement.

Symptomen

• Pijn in de schouder: Het meest voorkomende symptoom, vaak het eerste teken van GIRD.
• Uitstralende pijn: Soms straalt de pijn uit naar de bovenarm en nek.
• Bewegingsbeperking: Naar binnen draaien en heffen van de arm is vaak beperkt en kan pijnlijk zijn.
• Verhoogde bewegelijkheid: De schouder is vaak juist bewegelijker bij het draaien naar buiten en het naar achteren bewegen van de arm.
• Scapulaire dyskinesie: Verstoord bewegingspatroon van het schouderblad, vaak voorkomend bij GIRD.
• Spierzwakte: Verzwakking van spieren rondom de kop en kom van de schouder en het schouderblad.
• (Internal) impingement: Regelmatig voorkomend gevolg van de bovengenoemde klachten.
• Vermoeidheid en stijfheid: Deze symptomen kunnen ook optreden, vooral na langdurige activiteit of rust.

Diagnose

De diagnose van GIRD, vaak voorkomend bij werpsporten, wordt gesteld na een gedetailleerd vraaggesprek en zorgvuldig lichamelijk onderzoek. Het vaststellen van GIRD als primaire klacht is complex, gezien de aanwezigheid van meerdere symptomen die soms wijzen op andere onderliggende aandoeningen. Een belangrijk punt bij de diagnose is het beoordelen van de symmetrie in schouderbewegingen; een verschil van minder dan 20 graden tussen beide schouders wordt als normaal beschouwd. Indien een duidelijke bewegingsbeperking wordt geïdentificeerd en effectief behandeld, bevestigt dit vaak de aanwezigheid van GIRD. Chirurgische ingrepen worden in de regel niet aanbevolen voor deze specifieke schouderklachten.

(Zelf)behandeling en herstel

• Gericht aanpak: Om specifiek Glenohumerale Interne Rotatie Deficiëntie (GIRD) aan te pakken, is een gerichte behandeling essentieel. Dit kan resulteren in aanzienlijke verbetering of volledige verlichting van klachten binnen drie maanden.
• Pijnmanagement: Als de pijn intens is, overweeg dan het gebruik van pijnstillers. Raadpleeg je huisarts voor geschikte pijnmedicatie. Dit kan helpen om de meest intense fasen van de pijn te beheersen.
• Fysiotherapie en oefeningen: De sleutel tot het verminderen van klachten geassocieerd met GIRD ligt in het oprekken van het achterste schouderkapsel. Fysiotherapie, met gespecialiseerde mobilisaties en kapselrekkingen, is een effectieve methode hiervoor. Een praktisch alternatief is de Sleeper Stretch-oefening (te vinden onderaan deze pagina) die thuis kan worden uitgevoerd, specifiek ontworpen om het verkorte achterste schouderkapsel en de spieren te versoepelen. Vind een geschikte lokale zorgprofessional met behulp van onze 'BehandelaarWijzer' of begin zelfstandig met ons op maat gemaakte trainingsschema.

• Gebruik van tape: Bij GIRD (Glenohumerale Interne Rotatie Deficiëntie) kan ondersteunende tape pijn verminderen en de schouderbeweging verbeteren. Raadpleeg een fysiotherapeut.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor effectieve thuisworkouts bevelen we aan:
  • Crosstrainer
  • Roeiapparaat
  • Oefenmat
  • Oefenbal 
  • Weerstandsbanden
  • Halterbank
  • Verstelbare dumbbellset
• ​Operatie bij GIRD: Operatieve ingrepen voor Glenohumerale Interne Rotatie Deficiëntie (GIRD) zijn relatief zeldzaam en worden alleen overwogen wanneer conventionele behandelingen falen en de aandoening het dagelijks leven ernstig beïnvloedt. De operatie richt zich op het verbeteren van de bewegingsvrijheid door het losmaken van strak kapselweefsel in de schouder. Deze stap wordt meestal genomen als GIRD hevige pijn of significante functionele beperkingen veroorzaakt.
• Belang van een gezonde leefstijl: Verbeter je leefstijl door gezond te eten, voldoende te bewegen, voldoende rust te nemen om te ontstressen een goed slaappatroon te onderhouden en een gezond gewicht na te streven. Dit bevordert niet alleen het herstel maar ook de algehele gezondheid. Meer hierover lees je [hier] of bekijk de beschikbare e-learning.