TFCC letsel, letsel van het triangulaire fibro-cartilagineuze complex, TFCC injury, triangular fibrocartilage complex injury

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: TFCC-letsel verwijst naar schade aan het Triangulaire Fibrocartilagineuze Complex bij de pinkzijde van de pols, essentieel voor stabiliteit en krachtverdeling. Letsel ontstaat vaak door beschadiging van de discus (kraakbeenschijf), gewrichtsbanden of het kraakbeen.
• Ontstaanswijze: Vallen op de hand, sportblessures, overbelasting, beroepsrisico's, anatomische variaties zoals een langere ulna, vroegere blessures en aanhoudende belasting van de pols.
• Symptomen: Pijn aan de pinkzijde, toename van pijn bij beweging, knappende geluiden, gevoeligheid bij druk, verlies van kracht, zwelling, stijfheid en beperkte bewegingsvrijheid.
• Diagnose: Stelt men vast op basis van klachten en symptomen, bevestigd door echografie of MRI.
• Zelfbehandeling en herstel: Inclusief spalktherapie of gips bij trauma, pijnbeheersing, eventueel chirurgische ingrepen, fysiotherapie en specifieke oefeningen. Leefstijlaanpassingen en ergonomische hulpmiddelen zijn ook belangrijk voor herstel.

Beschrijving van de aandoening

Het Triangulaire Fibrocartilagineuze Complex (TFCC), gelegen aan de pinkzijde van de pols, speelt een belangrijke rol in de stabiliteit en krachtverdeling van de pols. Het verbindt de ellepijp en het spaakbeen met een handwortelbeentje aan de pinkzijde en bevat een kraakbeenschijf, vergelijkbaar met de meniscus in de knie. Dit complex, bestaande uit verschillende ligamenten, zorgt voor stevigheid en helpt bij het opvangen van krachten op de pols. Bij letsel aan het TFCC, zoals beschadiging van de discus, ligamenten of kraakbeen, wordt het bewegen en belasten van de pols vaak pijnlijk. De prevalentie van TFCC-letsel in Nederland is niet precies bekend, maar deze aandoening komt regelmatig voor, vooral bij mensen die hun pols intensief gebruiken of belasten.

Uitleg afbeelding: TFCC = triangulaire fibro-cartilagineuze complex, triquetrum (ook wel driehoeksbeen) = één van de acht handwortelbeentjes, ligament = gewrichtsband, ulna = ellepijp, radius = spaakbeen.

Ontstaanswijze

• Val op hand: Een val op een uitgestrekte hand, vaak met een gedraaide pols, kan het TFCC beschadigen, met name tijdens sportactiviteiten.
• Sportblessures: Sporten zoals boksen, hockey, tennis, en kogelstoten vergroten het risico op TFCC-letsel door het intensieve gebruik van de pols.
• Geleidelijke ontwikkeling: Het letsel kan ook langzaam ontstaan door overbelasting of slijtage van de discus en het kraakbeen in de pols.
• Beroepsrisico's: Beroepen waarbij de pols veel wordt belast, zoals bij metselaars, schilders, of dakdekkers, lopen een verhoogd risico op TFCC-klachten.
• Anatomische variaties: Een langere ulna in verhouding tot de radius kan meer druk op het TFCC veroorzaken, zowel bij een plotselinge als geleidelijke ontstaanswijze.
• Leeftijd en geslacht: Het letsel wordt vaker gezien bij jongvolwassenen en personen van middelbare leeftijd, en kan mogelijk vaker voorkomen bij mannen.
• Eerdere blessures: Eerdere polsblessures of aandoeningen kunnen het risico op TFCC-letsel verhogen.
• Belasting van de pols: Langdurige of herhaalde belasting van de pols in het dagelijks leven of tijdens werkzaamheden kan bijdragen aan het ontstaan van TFCC-letsel.

Symptomen

• Pijn aan de pinkzijde: Het meest kenmerkende symptoom van TFCC-letsel is pijn aan de pinkzijde van de pols, vooral merkbaar bij belasting.
• Verergering bij beweging: Meer pijn als de hand vanuit het polsgewricht naar de pinkzijde wordt bewogen.
• Krakende geluiden: Een knappend, klikkend of krakend gevoel kan optreden bij bewegingen van de pols.
• Drukgevoeligheid: Directe druk op het gebied van het TFCC veroorzaakt pijn.
• Krachtsverlies: Vermindering van de handkracht en polsfunctie, zoals problemen met knijpen en wringen.
• Zwelling: Soms is er sprake van zwelling rond het aangedane gebied.
• Stijfheid: Stijfheid in het polsgewricht, vooral na perioden van rust of 's ochtends.
• Beperkte beweging: In sommige gevallen kan er een beperking zijn in de bewegingsvrijheid van de pols.

Diagnose

Diagnose van TFCC-letsel: De diagnose wordt primair gesteld op basis van klachten en symptomen. Indien er na deze initiële beoordeling nog onduidelijkheden zijn, kan beeldvormende diagnostiek zoals echografie of een MRI-scan worden ingezet voor bevestiging. Het is belangrijk om deze stappen te bespreken met je huisarts, die de meest geschikte diagnostische methode kan adviseren en inzetten.

Differentiaal Diagnostiek van TFCC-letsel

De symptomen van TFCC-letsel kunnen overlappen met die van extensor carpi ulnaris tendinopathie of tendinitis, en het cubitale tunnelsyndroom. Het onderscheiden van deze aandoeningen is cruciaal, aangezien behandelingen aanzienlijk kunnen verschillen. Andere aandoeningen die vergelijkbare symptomen kunnen vertonen, zijn artrose in het polsgewricht en letsels van de ligamenten in de pols. Een zorgvuldige evaluatie van de symptomen, gecombineerd met passende beeldvormende diagnostiek, is essentieel voor een nauwkeurige diagnose. Raadpleeg een specialist als je twijfelt of voor een gedetailleerde beoordeling van je klachten.

(Zelf)behandeling en herstel

• Oorzaak vaststellen en beleid bepalen: Begin met het vaststellen van de oorzaak van het TFCC-letsel. Dit helpt bij het kiezen van de juiste behandelmethode, of het letsel nu door overbelasting, degeneratie of een specifiek trauma is veroorzaakt. 
• Spalktherapie: Bij letsel veroorzaakt door overbelasting of degeneratie is het dragen van een TFCC-band of spalk voor twee tot drie maanden effectief. Dit immobiliseert de pols en ondersteunt het genezingsproces, terwijl gespecialiseerde oefeningen de beweeglijkheid en kracht verbeteren.
• Gips bij trauma: Bij TFCC-letsel door een direct trauma kan het dragen van gips of soms een afneembare stabiele brace noodzakelijk zijn. Dit voor vier tot zes weken, afhankelijk van de ernst van het letsel, om de pols volledig te immobiliseren en genezing te bevorderen.
• Pijnmanagement: Pijnstillers, zoals voorgeschreven door je huisarts, kunnen de pijn verlichten. Bij aanhoudende of ernstige pijn kunnen corticosteroïden injecties een optie zijn.
• Operatieve ingrepen: In gevallen waar niet-operatieve behandelingen niet voldoende zijn, kunnen operatieve ingrepen zoals arthroscopie (kijkoperatie) of open chirurgie noodzakelijk zijn. Deze ingrepen zijn gericht op het herstellen van beschadigd weefsel en het verbeteren van de functie.
• Herstel en revalidatie: Voor effectief herstel en revalidatie van TFCC-letsel na een operatie of gipsimmobilisatie is een revalidatieprogramma van drie tot zes maanden essentieel voor het herwinnen van kracht en mobiliteit. Littekencreme kan bovendien de soepelheid van de huid bevorderen na chirurgie.
• Handfysiotherapie en oefeningen: Voor zowel een niet-operatief als operatief beleid zijn oefeningen van belang. Ga bij voorkeur naar een handtherapeut die de pols- en handfunctie kan verbeteren door behandeling, en die advies kan geven, specifieke oefeningen kan doornemen, een tape kan aanbrengen of een spalk op maat kan vervaardigen. Gebruik onze BehandelaarWijzer om een geschikte zorgprofessional op locatie te vinden. Als je zelfstandig aan de slag wilt met oefenen, maak dan gebruik van ons trainingschema op maat.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor effectieve trainingen adviseren we:
  • Crosstrainer
  • Roeiapparaat
  • Hand- en polstrainer set
  • Pols trainer
  • Oefenmat
  • Oefenbal 
  • Weerstandsbanden
  • Halterbank
  • Verstelbare dumbbellset
• Specifieke ondersteuning voor sporters: Voor sporters kan het revalidatietraject na een TFCC-letsel langer duren, vooral wanneer zij ernaar streven terug te keren naar sporten op hoog niveau. Een sportfysiotherapeut kan in dit proces gespecialiseerde ondersteuning bieden, met gerichte revalidatieprogramma's die zijn afgestemd op de specifieke eisen van de sport en het individuele herstelpatroon van de atleet.
• Zelftape: Overweeg om zelf een tape aan te leggen voor onmiddellijke verlichting van de symptomen. Bekijk de zelftape-instructievideo onderaan deze pagina voor een stap-voor-stap uitleg. Het is belangrijk om de techniek correct toe te passen om de pols effectief te ondersteunen en verdere irritatie te voorkomen.
• Ergotherapie: Ergotherapeuten zijn gespecialiseerd in het adviseren en aanmeten van hulpmiddelen die pijn kunnen verlichten en de functie van de pols kunnen ondersteunen. Zij kunnen ook strategieën bieden voor activiteiten van het dagelijks leven om de belasting van het gewricht te minimaliseren en het herstel te bevorderen. Overleg met je arts voor een verwijzing naar een ergotherapeut voor een behandeling op maat.
• Leefstijlveranderingen: Het aanpassen van je levensstijl speelt een cruciale rol in je algehele gezondheid en herstelproces. Belangrijke aspecten zijn het optimaliseren van je werk-, slaap- en sportgewoonten, het nastreven van een gezond gewicht, het volgen van een gebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging. Omdat stress spierspanning kan veroorzaken en herstel kan belemmeren, is het ook raadzaam om stressverminderende technieken te overwegen, zoals yoga, meditatie of ademhalingsoefeningen. Meer hierover lees je [hier] of bekijk de beschikbare e-learning.
• Preventie van verdere hand- en polsproblemen: Het voorkomen van overbelasting is essentieel om verdere problemen met de hand of pols te vermijden. Dit betekent het bewust beperken van activiteiten die de aangedane hand of pols zwaar belasten. Overweeg het gebruik van ondersteunende hulpmiddelen, zoals fitness- of compressiehandschoenen, vooral bij activiteiten die extra druk op de hand of pols kunnen uitoefenen. Deze hulpmiddelen kunnen helpen om de belasting te verdelen en de stabiliteit te verhogen, waardoor het risico op verergering wordt verminderd.