Klapvoet, voetheffersverlamming, voetheffersparese, dropvoet, foot drop, peroneal nerve palsy

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Klapvoet is het resultaat van zenuwschade die de normale spieraansturing belemmert, waardoor de voet niet adequaat kan worden opgetild tijdens het lopen. Hierdoor ontstaat een 'klapvoet'.
• Ontstaanswijze: Zenuwschade kan optreden door medische aandoeningen, trauma, fysieke druk, en leefstijl- en externe factoren, zoals hernia's, diabetes, trauma, druk op de zenuw, abnormale groei, en infecties.
• Symptomen: Bewegingsbeperking, spierzwakte, gevoelsveranderingen, een verstoord looppatroon, struikelen of vallen, en moeite met traplopen.
• Diagnose: Deze omvat evaluatie van het looppatroon, neurologische tests, metingen van zenuwspanning, beoordeling van reflexen en spierkracht, en beeldvormende scans.
• (Zelf)behandeling en herstel: Behandelingsopties variëren van rust en oefentherapie tot pijnbestrijding, chirurgie, ondersteunende hulpmiddelen, optimalisatie van voetcomfort, leefstijlaanpassingen, supplementen, alternatieve therapieën, en regelmatige follow-ups. Professioneel medisch advies is essentieel bij deze aandoening.

Beschrijving klachten

Bij voetheffersparese is er een probleem met de werking van bepaalde spieren die essentieel zijn voor het optillen van de voet. De betrokken spieren zijn de tibialis anterior (ook bekend als de scheenbeenspier), extensor hallucis longus (die de grote teen strekt), en de extensor digitorum longus (die de resterende tenen strekt). Deze spiergroepen worden geactiveerd door de nervus peroneus, een zenuw in het onderbeen. Als deze zenuw beschadigd of bekneld raakt, is er een risico dat deze spieren niet meer naar behoren werken. Als gevolg hiervan kan men moeite hebben met het correct optillen of afrollen van de voet tijdens het lopen. Wanneer de voorvoet en tenen niet genoeg opgetild worden, komt de gehele voetzool in contact met de grond in plaats van dat enkel de voorvoet de grond eerst raakt. Dit fenomeen wordt vaak aangeduid als "klapvoet".

Oorsprong en impact van klapvoet

De nervus ischiadicus is een zenuw die vanuit de onderrug via de heup naar het been loopt. Bij de knie vertakt deze zich naar de nervus peroneus, essentieel voor de bewegingen van het onderbeen. Klapvoet kan ontstaan wanneer een hernia in de lendenwervels druk uitoefent op deze zenuw. Maar ook door overbelasting of afwijkingen elders in het been kan deze beknelling ontstaan.

Ontstaanswijze

Zenuwletsel door medische oorzaken:

• Problemen tussen de 4e en 5e lendenwervel zoals hernia, of lumbale kanaalstenose.
• Diabetes mellitus: Deze aandoening kan direct tot zenuwschade leiden.
• Myelopathie: Beschadiging van het ruggenmerg, vooral in de nekwervelkolom.

Trauma of letsel:

• Directe schade zoals een inversietrauma waarbij de zenuw wordt blootgesteld aan druk, trekkracht of verschuiving.
• Onverwachte bewegingen of overbelasting die tot zenuwbeschadiging leiden.

Fysieke druk of inklemming van de zenuw:

• Aanhoudende druk, vaak bij het fibulakopje (kuitbeenkopje), door spierspanning of het vaak zitten met gekruiste benen.
• Inklemming van de nervus peroneus over zijn gehele loop.
• Abnormale groei zoals tumoren of cysten die druk op de zenuw uitoefenen.
• Infecties of ontstekingen die nabij of rondom de zenuw plaatsvinden.

Levensstijl en externe factoren:

• Alcoholmisbruik: Chronisch gebruik kan neuropathie veroorzaken.
• Blootstelling aan bepaalde toxines of giftige stoffen die zenuwschade kunnen veroorzaken.

Symptomen

• Bewegingsbeperking: Het onvermogen om de voorvoet op te tillen leidt tot problemen met normale beweging.
• Spierzwakte: Er is een duidelijke vermindering van kracht en controle, voornamelijk in de spieren van het onderbeen. Deze zwakte kan zich ook uitbreiden naar spieren van het bovenbeen en de bil.
• Gevoelsveranderingen: Afhankelijk van de oorzaak van de klapvoet kunnen er tintelingen, branderigheid of zelfs gevoelloosheid in het betrokken gebied optreden.
• Loopstoornis: Het looppatroon van het individu kan verstoord raken door voorgaande symptomen, resulterend in het typerende 'klapvoet'-looppatroon.
• Struikelen of vallen: De verminderde voetheffing en het verstoord looppatroon kunnen leiden tot een verhoogd risico op struikelen of vallen.
• Moeite met traplopen: Door de verminderde voetheffing kan traplopen aanzienlijk lastiger worden.

Diagnose

De diagnose van klapvoet baseert zich op een evaluatie van het looppatroon en een reeks neurologische tests. Deze tests omvatten het meten van de afstand tussen vingers en vloer tijdens vooroverbuigen, de de zenuwrektests die zenuwspanning meten, en een evaluatie van beenreflexen en spierkracht. Gevoelsbeoordelingen richten zich op specifieke gebieden van het been en voet. Indien er indicaties zijn van een belemmerde zenuwfunctie, kan een EMG worden uitgevoerd. Bij verdenking van structurele problemen, zoals een hernia, kunnen beeldvormende technieken zoals een röntgenfoto of MRI nuttig zijn. Niet zeker of je een hernia hebt?

Doe hier de hernia zelftest

(Zelf)behandeling en herstel

• Urgente aandacht vereist: Bij afwijkende klachten, intense (nachtelijke) pijn, toenemend krachtverlies, een opvallende klapvoet tijdens lopen, of incontinentieklachten, dien je direct contact op te nemen met je huisarts.
• Conservatieve behandeling:
  • Relatieve rust: Neem in de beginfase relatieve rust om de druk en rek op de zenuw te verminderen en risicobewegingen te voorkomen.
  • Herstelstrategieën voor spier en zenuw: Wij adviseren methoden zoals oefentherapie, neurologische revalidatie, hydrotherapie, elektrostimulatie en massage voor optimale spierversterking en zenuwherstel. Betrek een fysiotherapeut, of volg een trainingsschema op maat als je hier zelfstandig mee aan de slag wilt. Vind de juiste expert met onze BehandelaarWijzer.
  • Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan:
    • Schenentrainer
    • Loopband
    • Oefenmat
    • Oefenbal
    • Weeerstandsbanden
  • Pijnmanagement: Raadpleeg je arts voor passende pijnstillers, zoals paracetamol of ibuprofen, voor tijdelijke verlichting indien nodig.
  • Aanvullend elektrische spierstimulatie: Met de elektrostimulator optimaliseer je revalidatie en manage je pijn effectief. Dit apparaat stimuleert spierherstel en versterkt prestaties, vormend een waardevolle toevoeging aan conventionele behandelingen.
  • Chirurgie en postoperatieve zorg: Bij structurele afwijkingen, zoals botuitsteeksels die tegen een zenuw drukken of een ernstig hernia beeld, kan een operatie noodzakelijk zijn. Na de operatie wordt meestal een gipsspalk gedragen, gevolgd door fysiotherapie die zich richt op mobiliteit, stabiliteit, kracht en beweeglijkheid.
  • Ondersteunende hulpmiddelen: Bij blijvende klapvoet kan een peroneusveer of brace gedragen worden.
  • Verbetering van voetcomfort: Een onjuiste voetpositie of ongeschikt schoeisel kan klapvoet- en rugpijn verergeren. Overweeg inlegzolen of raadpleeg een podotherapeut.
  • Alternatieve therapieën: Overweeg voetreflexologie en acupunctuur voor stimulatie van zenuwfunctie, verbeterde bloedsomloop en pijnverlichting.
  • Regelmatige check-ups: Plan regelmatig afspraken met een arts of fysiotherapeut om voortgang te monitoren en het behandelplan zo nodig bij te stellen.
• Leefstijl en voeding: Een gezondere leefstijl, gewichtsbeheersing en ontstekingsremmende voedingsmiddelen kunnen bijdragen aan evenwicht in lichaam en geest. Overweeg begeleiding of mindfulness-technieken voor stressmanagement bij pijn. Meer informatie hierover is te vinden via deze [link] of onze e-learning.