Jicht, jichtartritis, jichtartropathie, gout, gouty arthritis, urate crystal arthritis

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Jicht is een pijnlijke aandoening door ophoping van urinezuurkristallen in gewrichten, met name de grote teen.
• Ontstaanswijze: Jicht ontstaat door factoren als genetische aanleg, ouderdom, nierfunctie, medicijngebruik, leefstijl, snel gewichtsverlies en bepaalde voeding.
• Symptomen: Plotseling intense pijn, zwelling, beperkte beweging, jichtknobbels, en soms koorts en malaise kenmerken jicht.
• Diagnose: Gebaseerd op symptomen, bloedonderzoek, gewrichtspunctie en beeldvorming.
• (Zelf)behandeling en herstel: Medicatie, steunmiddelen, leefstijladvies en fysieke activiteit zijn essentieel.

Beschrijving klachten

Jicht is een aandoening waarbij urinezuurkristallen zich ophopen in één of meerdere gewrichten, wat een ontstekingsreactie veroorzaakt. Deze ophoping leidt tot hevige pijn, en hoewel jicht het meest voorkomt in de grote teen of voet, kan het elk gewricht treffen. De aandoening manifesteert zich vaker bij mannen van 40 jaar en ouder, maar is niet beperkt tot deze groep; het kan eveneens bij vrouwen en mensen van alle leeftijden voorkomen. Jicht kan acuut of chronisch van aard zijn. De prevalentie, oftewel het voorkomen van een ziekte in een bepaalde populatie, van jicht bij volwassenen is opvallend hoog, namelijk tussen de 1 en 2%. Dit betekent dat 1 tot 2% van de volwassenen jicht heeft of heeft gehad.

Urinezuurkristallen

Urinezuur is een bijproduct van onze stofwisseling. Wanneer het zich ophoopt, vormen zich kristallen in gewrichten, pezen en slijmbeurzen, wat een ontstekingsreactie en jicht veroorzaakt. Jicht is een reumatische aandoening. Acute jicht leidt tot plotselinge, hevige pijn, soms met koorts. Bij herhaalde episodes ontwikkelt jicht zich tot een chronische vorm, wat bij twee van de drie patiënten gebeurt. De symptomen kunnen soms lijken op reumatoïde artritis of artrose.

Jichtknobbels (Tophi)

Een kenmerk van jicht zijn tophi, harde knobbeltjes die ontstaan door ophoping van urinezuurkristallen onder de huid. Ze zijn vaak voelbaar op plekken zoals vingers, tenen, oorschelpen, achillespees, onderarm, en rondom knieën en ellebogen, en komen voor bij ongeveer 10% van de mensen met chronische jicht.

Ontstaanswijze

• Erfelijkheid: Genetische factoren kunnen de kans op jicht vergroten.
• Leeftijd: Toenemende leeftijd verhoogt de kans op jicht.
• De rol van nierfunctie in jicht: Je nieren kunnen te veel uraat (zouten van urinezuur) vasthouden, wat zich opstapelt op bepaalde plekken in je lichaam.
• Medicatie en jicht: Het gebruik van bepaalde medicijnen, met name plastabletten bij hart- en vaataandoeningen, kan de kans op jicht verhogen.
• Leefstijl: Factoren zoals overmatig alcoholgebruik, consumptie van veel vlees, chronische stress en overgewicht verhogen het risico op jicht.
• Snel gewichtsverlies: Plotseling afvallen kan tijdelijk het urinezuurgehalte in het bloed verhogen, wat het risico op jichtaanvallen verhoogt.
• Bepaalde voeding: Het consumeren van purinerijke voedingsmiddelen, zoals orgaanvlees en sommige vissoorten, kan het risico op jicht vergroten.

Symptomen

• Plotseling optreden: De pijn en zwelling ontstaan vaak plotseling en intens in één of meerdere gewrichten.
• Pijnlijke zwelling: Het aangedane gewricht vertoont een warme, rode en pijnlijke zwelling.
• Grote teen: Deze wordt vaak als eerste getroffen, maar andere gewrichten kunnen ook aangedaan zijn.
• Pijn bij belasting: Belasten van het getroffen gewricht veroorzaakt pijn.
• Tophi: Mogelijke aanwezigheid van jichtknobbels.
• Beperkte beweging: Bewegingsbeperking in het aangedane gewricht.
• Koorts en malaise: In sommige gevallen kan jicht gepaard gaan met koorts en een algemeen ziektegevoel.
• Nachtelijke pijn: Jichtaanvallen kunnen 's nachts erger worden of juist ontstaan.

​Diagnose

Bij het diagnosticeren van jicht wordt in eerste instantie gekeken naar de klinische symptomen, zoals een plotseling, hevig pijnlijk gewricht, meestal de grote teen. Een inspectie van het getroffen gewricht en een bloedonderzoek naar het urinezuurgehalte bieden verdere aanwijzingen. Echter, een verhoogd urinezuurgehalte is niet altijd beslissend. Voor een definitievere diagnose kan een gewrichtspunctie worden uitgevoerd waarbij vocht uit het ontstoken gewricht wordt geanalyseerd op urinezuurkristallen. Aanvullend kan medische beeldvorming, zoals röntgen of echografie, helpen, vooral in latere stadia waarbij jichtknobbels of boterosies zichtbaar kunnen zijn. Het is essentieel om bij vermoeden van jicht altijd een arts te raadplegen voor een accurate diagnose en behandeling.

(Zelf)behandeling en herstel

• Behandeling en herstel van jicht: Bij een acute jichtaanval is het belangrijk om direct je huisarts te raadplegen voor het juiste medicatieadvies. Jicht kan binnen 1 tot 3 weken vanzelf verdwijnen, maar als het regelmatig terugkeert, bestaat er een risico op blijvende gewrichtsschade. Het tijdig starten met ontstekingsremmende medicatie is daarom essentieel. Zorg altijd voor goede medische begeleiding.
• Steunmiddelen tijdens acute fase: Bij een acute jichtaanval kan een teen jicht correcter voor aanzienlijke verlichting zorgen. Deze hulpmiddelen positioneren de voet optimaal en verminderen de druk.
• Leefstijladvies: Voor een verminderd risico op jicht is een gezonde leefstijl cruciaal. Matig de inname van rood vlees en alcohol en zorg dat je voldoende drinkt. Afvallen is raadzaam bij overgewicht. Deze veranderingen beperken niet alleen het risico op jichtaanvallen maar verbeteren ook je totale gezondheid. Meer tips? Raadpleeg het boek 'gezond genieten bij jicht en niersteen' of klik [hier] voor uitgebreide informatie en onze e-learning 'een gezonde leefstijl in 5 stappen'.
• Actieve beweging als preventie en herstel: Fysieke activiteit is cruciaal, niet alleen voor het herstel van jicht, maar ook voor algemene gezondheid. Wanneer je zelfstandig je bewegingsroutine wilt verbeteren, overweeg dan een trainingsschema op maat dat aansluit bij jouw behoeften en fysieke conditie. Voorkeur voor hulp op locatie? Vind de juiste expert met onze BehandelaarWijzer.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan:
  • Hometrainer
  • Loopband
  • Oefenmat
  • Oefenbal
  • Weerstandbanden