Klimvinger, pulley ruptuur, pulley letsel, climber's finger, pulley rupture, pulley injury

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Klimvinger is een veelvoorkomende aandoening in de klimsport, gekenmerkt door pijn aan de voorzijde van één of meerdere vingers, vaak de ringvinger of middelvinger. Het ontstaat door beschadiging van de pulleys, de ringbandjes die de buigpezen op hun plek houden.
• Ontstaanswijze: Een klimvinger ontstaat door trauma in de klimsport, overbelasting, onjuiste klimtechniek, onvoldoende rust en herstel, en gebrek aan conditionering.
• Symptomen: Omvatten pijn, zwelling, toegenomen pijn bij druk, pijn bij buigen en knijpen, krachtverlies, bowstringing bij volledige scheuren, beperkte bewegingsvrijheid, en een hoorbaar knappen bij letsel.
• Diagnose: Gesteld op basis van klachten en symptomen, vaak bevestigd met echografie of MRI.
• (Zelf)behandeling en herstel: Inclusief relatieve rust, pijnstilling, spalken of tapen, koude kompressen, operatieve reconstructie indien nodig, verbetering van leefstijl, en aanvullende zelfzorg- en productaanbevelingen.

Beschrijving van de aandoening

De klimvinger is een aandoening die vaak voorkomt in de klimsport, waarbij pijn aan de voorzijde van één of meerdere vingers ervaren wordt. Meestal zijn de ringvinger en middelvinger aangedaan, aangezien deze het meest belast worden tijdens het klimmen, hoewel andere vingers ook betrokken kunnen zijn. Deze aandoening ontstaat door beschadiging van de pulleys, de ringbandjes die de buigpezen van hand en vingers op hun plek houden. Er zijn vijf van deze pulleys over de lengte van de vingers, genummerd van A1 tot A5. Wanneer één of meerdere van deze pulleys gedeeltelijk of volledig scheuren, treedt er een 'klimvinger' op. De pulleys A2 en A4 zijn het meest vatbaar voor deze klachten vanwege de hoge krachten die erop inwerken tijdens het klimmen.

Het Bowstringing effect bij klimvinger

Het "bowstringing" effect treedt op wanneer meerdere pulleys, de kleine ringbandjes die de buigpezen langs de botten van de vingers geleiden, volledig scheuren. Dit fenomeen is met name zichtbaar bij schade aan de pulleys A2 tot A4. Als gevolg hiervan komt de buigpees tijdens het buigen van de vinger los van het bot. Hierdoor ontstaat een opvallend handboog-achtig figuur tussen de pees en het bot, wat kenmerkend is voor het bowstringing effect. Dit is een duidelijk teken van ernstige beschadiging in de structuur van de vinger, vaak veroorzaakt door intensieve belasting zoals bij klimactiviteiten.

Ontstaanswijze

• Trauma in de klimsport: Gebeurt vaak wanneer een klimmer uitglijdt, valt en zich vastgrijpt met zijn vingers.
• Pulleys onder druk: Overbelasting kan leiden tot scheuren in de pulleys, soms hoorbaar als een 'knak'.
• Overbelasting door klimmen: Langdurig en intensief klimmen veroorzaakt kleine scheurtjes in de pulleys, waardoor ze zwakker worden.
• Onjuiste klimtechniek: Foutieve technieken verhogen het risico op vingerblessures.
• Onvoldoende rust en herstel: Niet genoeg rust tussen klimsessies vergroot de kans op schade aan de pulleys.
• Gebrek aan conditionering: Onvoldoende voorbereiding verzwakt de pezen en bandjes in de vingers, wat het risico op blessures verhoogt.

Symptomen

• Pijn aan de voorzijde van de vinger(s): Dit is vaak het eerste teken, vooral merkbaar aan de voorkant van de getroffen vingers.
• Zwelling na letsel of overbelasting: Zwelling kan optreden in de betreffende vingers na een incident of langdurige activiteit.
• Toegenomen pijn bij druk: Pijnklachten verergeren bij het uitoefenen van druk op de beschadigde pulley.
• Pijn bij knijpen en buigen: Pijn tijdens bewegen of buigen van getroffen vingers.
• Krachtverlies in de vinger(s): Vermindering van kracht en functionaliteit in de aangedane vingers.
• Bowstringing bij volledige scheuren: Zichtbaar wanneer één of meer pulleys volledig gescheurd zijn, waarbij de pees zichtbaar van het bot loskomt.
• Beperkte bewegingsvrijheid: Moeilijkheid of ongemak bij het uitvoeren van normale handbewegingen, vooral bij klimactiviteiten.
• Hoorbaar knappen bij letsel: Soms is er een knappend geluid te horen op het moment van het letsel, wat wijst op een acute scheuring.

Diagnose

Bij het vermoeden van klimvinger begint de diagnose met een beoordeling van je klachten en symptomen. De arts onderzoekt waar je pijn hebt, welke vingers betrokken zijn en welke activiteiten mogelijk tot de klachten hebben geleid. Als er nog onzekerheid is na deze eerste beoordeling, kunnen aanvullende beeldvormende onderzoeken zoals een echografie of MRI-scan nodig zijn. Deze tests geven een duidelijk beeld van de binnenkant van je vinger en kunnen helpen bij het vaststellen van scheurtjes in de peesbandjes of andere afwijkingen. Voor een nauwkeurige diagnose en advies over de juiste behandeling is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts.

Vingerblessures bij klimmers: Hoe ze te herkennen

Voor klimmers met vingerpijn is het belangrijk om te weten of het gaat om een klimvinger, mallet finger, triggerfinger of Boutonnière deformiteit. Hoewel deze blessures in dezelfde handregio voorkomen, zijn de symptomen en oorzaken verschillend:

• Mallet finger: Dit komt door een letsel aan de strekkerspees van het eindkootje.
• Triggerfinger: Gekenmerkt door een haperende vingerbeweging, vaak door ontsteking van de buigpees.
• Boutonnière deformiteit: Een abnormale buiging van het middelste vingerkootje door peesbeschadiging.

Het is belangrijk om de symptomen en de pijnlocatie goed te beoordelen. Bij onduidelijkheid, zoek professioneel medisch advies. Deze informatie helpt je de verschillen tussen deze aandoeningen te begrijpen.

(Zelf)behandeling en herstel

• Bij overbelasting of ingescheurde pulleys:
  • Neem relatieve rust; vermijd activiteiten die pijn veroorzaken.
  • Gebruik pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen na overleg met je huisarts.
  • Gebruik een spalk, brace of tape voor stabilisatie en ondersteuning van de aangedane vinger(s). 
  • Koude kompressen kunnen helpen om zwelling en pijn te verminderen.
• Bij volledig afgescheurde pulleys:
  • Operatieve reconstructie is vaak noodzakelijk. Raadpleeg via je huisarts een handchirurg of orthopeed.
  • Na de operatie: volg een gestructureerd revalidatieprogramma onder begeleiding van een (hand)fysiotherapeut.
  • Na de operatie kan het gebruik van littekencreme helpen om de soepelheid en het uiterlijk van de huid rond het operatiegebied te verbeteren.
• (Hand)fysiotherapie en oefeningen:
  • Voor een effectieve revalidatie van klimvinger is gespecialiseerde handtherapie en het uitvoeren van gerichte oefeningen onmisbaar, zowel bij chirurgische als conservatieve behandelingen. Deskundige handtherapeuten zijn van meerwarde voor het verbeteren van vingerfunctie, het bieden van aangepaste oefeningen en professioneel advies. Zij kunnen ook ondersteunen met specifieke tape of aangepaste spalken. Als je zelfstadig wil starten met oefenen maak dan gebruik van ons trainingsschema op maat. Voor het vinden van de juiste specialist in jouw omgeving, verwijs ik je naar onze BehandelaarWijzer op de website.
  • Optimaliseer je thuisworkout: Voor effectieve trainingen adviseren we:
    • Crosstrainer
    • Roeiapparaat
    • Hand oefenapparaat
    • Hand- en polstrainer set
    • Pols trainer
    • Oefenmat
    • Oefenbal 
    • Weerstandsbanden
    • Halterbank
    • Verstelbare dumbbellset​
• Ergotherapie: Ergotherapeuten adviseren over en meten hulpmiddelen aan die de pijn verlichten en ondersteunen bij de handfunctie. Ze helpen ook bij het aanpassen van dagelijkse activiteiten om de belasting van het aangedane gewricht te minimaliseren.
• Preventie: Om herhaling van klimvinger te voorkomen, is het belangrijk activiteiten die zware belasting op de hand leggen te minimaliseren. Het gebruik van ondersteunende hulpmiddelen, zoals klimhandschoenen, fitness- of compressiehandschoenen, kan helpen de belasting te verdelen en de stabiliteit te verbeteren, waardoor het risico op verdere schade vermindert.