Compartimentsyndroom van de onderarm, logesyndroom, spiercompartimentsyndroom, compartment syndrome, muscle compartment syndrome, fascial compartment syndrome

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Compartimentsyndroom in de onderarm ontstaat door zwelling tijdens of na inspanning. Dit belemmert de doorbloeding en zenuwvoorziening, en kan in ernstige gevallen leiden tot spierdood, wat directe operatie vereist.
• Ontstaanswijze: Het syndroom kan ontstaan door langdurige druk, overbelasting, onderliggende ziekten, gescheurde bloedvaten, zwelling na botbreuken, overgewicht, ongezonde leefstijl, slechte bloedcirculatie, erfelijkheid en bepaalde medicatie.
• Symptomen: De symptomen zijn krampachtige pijn, pijn bij langdurige druk, krachtsverlies, gevoelsverlies, tintelingen, harde spieren, zwelling en verkleuring van de onderarm.
• Diagnose: De diagnose wordt gesteld op basis van klachten en symptomen, eventueel aangevuld met metingen van druk in de spieren.
• Behandeling en herstel: Behandeling varieert van directe operatie bij ernstige gevallen tot niet-operatieve methoden zoals rust, geleidelijke opbouw van inspanning, pijnstillers, koelen en fysiotherapie. Leefstijlverbeteringen en bewustzijn van risicofactoren zijn essentieel.

Beschrijving klachten

Bij compartimentsyndroom in de onderarm raken spieren, omgeven door een fascie (een stevig kapsel), te strak ingesloten door zwelling tijdens of na inspanning. Dit kan leiden tot belemmerde doorbloeding en zenuwvoorziening, en in ernstige gevallen zelfs tot volledige afsluiting van de bloedtoevoer, wat spierafsterving tot gevolg kan hebben en een directe chirurgische ingreep vereist. Dergelijke klachten kunnen lang aanhouden, soms jaren, en vaak terugkeren, duidend op een chronische vorm van het syndroom. Het meest voorkomende type is het anterieure (voorste) compartimentsyndroom (40-60%), gevolgd door CCS van het diepe achterste compartiment (32-60%) en het laterale (zijkant) compartiment (12-35%). Het oppervlakkige achterste compartiment is in 2-20% van de gevallen betrokken, en in 80-95% van de gevallen presenteert het syndroom zich bilateraal (aan beide zijden).

Uitleg afbeelding: De afbeelding toont een voorbeeld van hoe compartimentsyndroom van de onderarm er in de praktijk uit kan zien, om een duidelijke indruk te geven.

Ontstaanswijze

• Activiteiten met statische kracht: Bijvoorbeeld bij BMX, motorcrossen, turnen, en klimmen waarbij de onderarmspieren kracht leveren zonder beweging (voornamelijk knijpen).
• Zwelling na botbreuk: Complicaties door het langdurig dragen van gips, waardoor vocht onvoldoende wordt afgevoerd.
• Overbelasting: Vooral bij mensen die ineens veel meer gaan belasten dan voorheen, zoals bij het zelf verbouwen van een huis zonder eerdere ervaring.
• Onderliggende systeemziekten: Ziektes zoals diabetes en reumatoïde artritis verhogen het risico.
• Gescheurde bloedvaten of botbreuken: Kan leiden tot compartimentsyndroom door verhoogde druk in de compartimenten, vereist snelle behandeling.
• Overgewicht en ongezonde leefstijl: Deze factoren vergroten het risico op het syndroom.
• Slechte bloedcirculatie of veneuze insufficiëntie: Belemmerde bloedstroom kan bijdragen aan de ontwikkeling van compartimentsyndroom.
• Genetische aanleg: Sommige personen hebben mogelijk een verhoogde aanleg voor het ontwikkelen van het syndroom.
• Gebruik van bepaalde medicatie: Bepaalde medicijnen kunnen de kans op het syndroom vergroten, vooral die de bloedstroom beïnvloeden.

Symptomen

• Toenemende krampachtige pijn: Vooral in de onderarm, verergerend bij activiteiten.
• Pijn en kramp bij statische belasting: Verergering van symptomen bij activiteiten die statische kracht vereisen.
• Krachtsverlies: Mogelijk in de onderarm en hand.
• Gevoelsverlies en tintelingen: Voornamelijk in de onderarm en hand.
• Harde spieren: Spieren in de arm voelen harder aan dan normaal (hypertonie).
• Symptomen acuut compartimentsyndroom: Bijvoorbeeld na een gescheurd bloedvat of botbreuk, inclusief gezwollen onderarm, verhoogde spierspanning, krachtsverlies, verlies van gevoel en tintelingen, en verkleuring van de huid (rood of roze).
• Symptomen chronisch compartimentsyndroom: Klachten verdwijnen meestal binnen 15 minuten na rust. Gekenmerkt door het tijdelijk opwekken en weer verdwijnen van symptomen.
• Warmte en roodheid: In sommige gevallen kan de aangedane regio warm en rood aanvoelen of uitzien.
• Beperkte beweging: Stijfheid of beperking in de beweging van de onderarm en hand.

Diagnose

De diagnose van compartimentsyndroom wordt voornamelijk gesteld op basis van klachten en symptomen, waarbij deze meestal vrij zeker kan worden bepaald. Bij twijfelgevallen wordt een drukmeting in de betreffende compartimenten uitgevoerd. Dit gebeurt door vocht in de compartimenten te injecteren en de druk zowel in rust als bij inspanning te meten, om zo het verschil in druk aan te tonen.

(Zelf)behandeling en herstel

• Direct handelen bij acuut compartimentsyndroom: Bij snel toenemende klachten, zoals bij een zwaar trauma, is een operatie noodzakelijk. Hierbij wordt de fascie geopend om de druk te verminderen.
• Revalidatie na operatie: Richt zich op het herstel van weefsel en het verbeteren van de functie en belastbaarheid van de onderarm en hand. Het herstelproces verschilt per individu, maar over het algemeen kunnen de meeste mensen binnen 4 tot 6 weken hun activiteiten hervatten. Voor degenen die op een hoger niveau sporten, kan het herstel echter 8 tot 12 weken duren. In de eerste weken na de operatie kan het dragen van een mitella soms nuttig zijn om extra ondersteuning te bieden aan het getroffen gebied.
• Conservatieve behandeling: Bij niet-toenemende klachten, eerst relatieve rust en daarna geleidelijk belasting opbouwen. Begin met een rustperiode, gevolgd door een geleidelijke toename van belasting. Pijnstillers en koelen kunnen helpen bij acute pijn en zwelling. Vermijd activiteiten die pijn veroorzaken voor 1-2 maanden en overweeg alternatieven zoals fietsen, zwemmen of apparaten als een crosstrainer of roei-apparaat.
• Fysiotherapie: Nuttig voor spierrekkingen, houdingsadviezen, tape, en een oefenprogramma. Belangrijk om professioneel advies in te winnen. Als je hier zelfstandig mee aan de slag wil start dan met ons trainingsschema op maat. Voorkeur voor een behandeling op locatie? Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer.
• Regelmatige controle: Periodieke follow-ups met je arts zijn belangrijk om het herstelproces te monitoren en eventuele complicaties vroegtijdig te identificeren.
• Leefstijlverbetering: Heb je een ongezonde leefstijl of overgewicht? Verbeter je gezondheid met aanpassingen in voeding, slaap, voldoende vochtinname en beweging. Zo verklein je risico's en bevorder je balans. Wil je je kennis verder verdiepen? Bekijk het [hier], ga direct naar onze e-learning.
• Bewustzijn van risicofactoren: Wees bewust van persoonlijke risicofactoren voor trombose en neem maatregelen om deze te beheersen, zoals het stoppen met roken of het beheersen van andere onderliggende gezondheidsproblemen.