Bovenste kruis syndroom, disbalans van de bovenrugspieren, upper crossed syndrome, imbalance of the upper back muscles

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Bovenste kruis syndroom is een posturale aandoening gekenmerkt door spierdisbalans rond de bovenrug en nek, leidend tot strakheid en zwakte in specifieke spiergroepen.
• Ontstaanswijze: Het syndroom ontstaat door factoren zoals langdurig slechte houding, inactiviteit, spierdisbalans, lang autorijden, zwaar tillen, stress, slechte ergonomie en soms trauma.
• Symptomen: Symptomen zijn onder meer beperkte ademhaling, schouderpijn, tintelingen, hoofdpijn door spierspanning, verminderde gripkracht, houdingsveranderingen, vermoeidheid en nekklachten.
• Diagnose: Diagnose geschiedt op basis van symptomen en visuele beoordeling van de houding, zoals voorovergebogen schouders en een verhoogde bolling van de bovenrug.
• (Zelf)behandeling en herstel: Behandeling bestaat uit pijnbestrijding, houdingscorrectie, spierontspanning, mobilisatie en manipulatie van de wervelkolom, herstel van spierbalans en bevordering van een gezonde leefstijl.

Beschrijving van de aandoening

Het bovenste kruis syndroom is een houdingsgerelateerd probleem waarbij bepaalde spieren in de bovenrug en nek te strak worden, zoals de trapezius (monnikspakspier), pectoralis major (grote borstspier), en levator scapula (schouderbladheffer), terwijl juist andere spieren zoals de rhomboideus (ruitvormige spier), serratus anterior (voorste zaagspier), middelste en lage trapezius, evenals de stabiliserende diepe nekflexoren (nekbuigers), vooral de scaleni  spieren (schuine nekspieren), verzwakken. Deze aandoening ontstaat door een verkeerde houding die leidt tot verkorting en overbelasting van deze spiergroepen, wat resulteert in een disbalans tussen stabiliserende en mobiliserende spieren. Bij het bovenste kruissyndroom verzwakken stabiliserende spieren en nemen mobiliserende spieren hun rol over, wat leidt tot een disbalans en veranderingen in de omliggende gewrichten, vaak gepaard met nekinstabiliteit.

Ontstaanswijze

• Slechte houding: Langdurige slechte houding, zoals voorovergebogen zitten.
• Inactiviteit: Te weinig lichaamsbeweging en langdurig zitten.
• Disbalans in spieren: Sterkere borstspieren dan rugspieren, vaak gezien bij jonge sporters die voornamelijk hun borst, schouders en armen trainen.
• Langdurig autorijden: Vooral wanneer de armen naar voren zijn gericht en de rug langdurig in dezelfde positie blijft.
• Tillen van zware voorwerpen: Met afhangende of naar voren gedraaide schouders, wat extra druk op de bovenste rug kan uitoefenen.
• Stress en spanning: Psychologische factoren kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van bovenste kruissyndroom door spierspanning in de nek en schouders.
• Slechte ergonomie op de werkplek: Onjuiste werkhouding en gebruik van computerapparatuur die niet ergonomisch is aangepast, kunnen de aandoening verergeren.
• Letsel of trauma: Een eerder letsel aan de nek of schouders kan de symptomen verergeren of de ontwikkeling van bovenste kruissyndroom veroorzaken.

​Symptomen

• Beperkte ademhaling: Moeite met diep ademhalen vanwege de beperkte borstwervelkolom.
• Schouderpijn: Pijn in de schouders, vooral bij beweging.
• Tintelingen en gevoelloosheid: Soms kunnen tintelingen en gevoelloosheid in de armen voorkomen als gevolg van zenuwcompressie.
• Spierspanningshoofdpijn: Hoofdpijn als gevolg van de verhoogde spierspanning in de nek en schouders.
• Verminderde gripkracht: Soms een afname van de gripkracht in de handen.
• Veranderingen in houding: Veranderingen in de houding, zoals een voorovergebogen nek en afgeronde schouders.
• Vermoeidheid: Algehele vermoeidheid door de voortdurende spanning en ongemak in de nek- en schouderregio.
• Pijn bij draaien: Moeite om het hoofd naar links of rechts te draaien zonder pijn.
• Krakend geluid in de nek: Geluiden bij het bewegen, zoals kraken of knappen.
• Spierkrampen: Onwillekeurige samentrekkingen van de nek- en schouderspieren.
• Veranderde gevoeligheid: Variaties in gevoeligheid in de nek, schouders of armen.

Het T4 syndroom

Het T4 syndroom, ook bekend als het thoracale syndroom, is een aandoening die zich manifesteert in de vierde thoracale wervel (borstwervel). Typische symptomen zijn pijn in de buurt van de vierde borstwervel, nekongemak, en mogelijk uitstralende pijn naar de armen, handen, of de borst (vaak aan één zijde). Dit gaat vaak gepaard met diffuse pijn en tintelingen/ gevoelloosheid in de arm. Deze klachten kunnen wijzen op een blokkade van de vierde borstwervel, waarvoor een consult bij een fysio- of manueel therapeut aanbevolen is.

​Diagnose

De diagnose wordt doorgaans gesteld op basis van klachten en symptomen, evenals visuele observaties in zowel staande als zittende houding. Vaak zijn opvallende kenmerken zichtbaar, zoals naar voren gebogen schouders (protractiestand), een voorwaartse positie van het hoofd (anteropositie) en veelal een versterkte bolling van de bovenrug (hyperkyphose). Indien nodig kan een fysiotherapeut aanvullende stabiliteitstests en krachtmetingen uitvoeren om een eventuele spierdisbalans te evalueren.

(Zelf)behandeling en herstel

• Pijnmanagement: Als pijnklachten op de voorgrond staan, is het raadzaam om in de beginfase contact op te nemen met je huisarts voor de meest geschikte aanpak. Pijnstillers kunnen effectief zijn bij het verminderen van ernstige pijn en het vergemakkelijken van dagelijkse activiteiten. Bovendien kunnen middelen zoals Voltaren, sportgel, of warmtepads worden gebruikt om pijn te verlichten.
• Herstel mobiliteit: Bij stijfheid in de nek en bovenrug kan mobilisatie of manipulatie van de wervelkolom en ribben helpen om de mobiliteit te herstellen. Voldoende bewegingsvrijheid is van essentieel belang voor effectieve training. Massage kan worden opgenomen als onderdeel van een de behandelstrategie. Raadpleeg een fysiotherapeut of manueel therapeut om de juiste aanpak te bespreken. Onze BehandelaarWijzer kan je helpen de juiste expert te vinden voor behandeling op locatie.
• Tape bij bovenste kruissyndroom: Bij bovenste kruissyndroom kan tape in de beginfase dienen als herinnering voor het handhaven van een correcte houding. De tape rekt licht bij het inzakken, waardoor de drager wordt herinnerd aan houdingscorrectie. Het biedt ook extra ondersteuning aan zwakke spieren tijdens trainingen. Deze techniek kan pijnverlichting bieden en ondersteunt bij ademhaling of hoesten. Voor correct gebruik is het raadzaam een fysiotherapeut met ervaring in tapetechnieken te consulteren.
• Herstel van lichaamshouding en spierbalans: Het herstellen van de juiste lichaamshouding en spierbalans is van vitaal belang. Begin met een bezoek aan een fysiotherapeut voor advies, of maak gebruik van ons videoconsult. Naast het aanpakken van houdingsproblemen, is het essentieel om de spierdisbalans te corrigeren en de stabiliteit en kracht van de juiste spieren te trainen. Voor zelfstandige training kun je gebruikmaken van een op maat gemaakt trainingsprogramma.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor effectieve thuisworkouts bevelen we aan:
  • Crosstrainer
  • Roeiapparaat
  • Oefenmat
  • Oefenbal 
  • Weerstandsbanden
  • Halterbank
  • Verstelbare dumbbellset​
• Stressbeheer: Stress kan bijdragen aan spierspanning en pijn. Overweeg ontspanningstechnieken zoals diepe ademhaling, meditatie of mindfulness om stress te verminderen. 
• Gezonde leefstijl: Verbeter je leefstijl door gezond te eten, voldoende te bewegen, voldoende rust te nemen om te ontstressen een goed slaappatroon te onderhouden en een gezond gewicht na te streven. Dit bevordert niet alleen het herstel maar ook de algehele gezondheid. Meer hierover lees je [hier] of bekijk de beschikbare e-learning.