Iliopsoas syndroom, iliopsoas bursitis, iliopsoas tendinitis, snapping hip, internal snapping hip

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Het iliopsoas syndroom veroorzaakt pijn aan de heup- en liesstreek door aantasting van de slijmbeurs en/of pees van de iliopsoas spier. Snapping hip kan hiermee gepaard gaan.
• Ontstaanswijze: Het kan voortkomen uit trauma, overbelasting, sportblessures, ontstekingen, slijtage, infecties of erfelijke afwijkingen.
• Symptomen: Dit zijn onder meer pijn aan de voorzijde van de heup, uitstralende pijn naar de lies en bovenbeen, een knappende heup, bewegingsbeperking, en pijn tijdens dagelijkse activiteiten.
• Diagnose: De diagnose is gebaseerd op symptomen, patiëntenverhaal, specifieke testen en beeldvorming zoals echografie.
• (Zelf)behandelig en herstel: Behandeling omvat aanpassingen in training, pijnbeheersing, fysiotherapie, gebruik van ondersteunende hulpmiddelen, specifieke oefeningen, en aandacht voor leefsstijl en voetcomfort.

Beschrijving klachten

Het iliopsoas syndroom ontstaat wanneer de slijmbeurs en/of pees van de iliopsoas spier is aangedaan. Deze aandoening resulteert in pijn aan de voorzijde van de heup en vaak ook in de liesregio. De iliopsoas spier speelt een cruciale rol in het buigen van het heupgewricht en het naar buiten draaien van het bovenbeen. Deze spier hecht zich via een pees aan het bot van het bovenbeen (femur). Ter bescherming en om wrijving te minimaliseren, bevindt er zich een slijmbeurs onder deze pees. Wanneer deze slijmbeurs ontstoken raakt, noemen we dit een 'iliopsoas bursitis'. Bij ontsteking van de pees spreken we van een 'iliopsoas tendinitis'. Het is mogelijk dat beide tegelijkertijd ontstoken zijn. Omdat de symptomen van deze aandoeningen sterk op elkaar lijken, worden ze gezamenlijk benoemd als het iliopsoas syndroom.

Snapping hip en het Iiiopsoas syndroom

Een snapping hip is nauw verbonden met het iliopsoas syndroom. Dit fenomeen doet zich voor wanneer de pees van de iliopsoas plotseling over een uitstekend botpunt van het dijbeen schiet. Dit resulteert in een duidelijk voelbare en soms zelfs hoorbare ‘knap’. Als de onderliggende structuren ontstoken zijn, kan deze 'knap' gepaard gaan met pijn.

Uitleg afbeelding: Psoas major spier = grote lendenspier, Iliopsoas spier = heup-lendenspier.

Ontstaanswijze

• Direct trauma: Een directe klap op de voorzijde van de heup of lies.
• Verstapping: Onverwacht en abrupt verdraaien of uitglijden kan letsel veroorzaken.
• Langdurige eenzijdige belastingen: Bijvoorbeeld door langdurig in dezelfde houding te werken of dezelfde beweging te maken.
• Repeterende bewegingen: Activiteiten zoals schilderen (vooral voor ongetrainden) of andere repeterende handelingen.
• Ongewone activiteiten: Bijvoorbeeld een langere wandeling dan men gewend is.
• Explosieve sporten: Bijvoorbeeld power lifting, atletiek, en voetbal.
• Duursporten: Zoals hardlopen, roeien, wielrennen, mountainbiken.
• Andere oorzaken: Klachten kunnen ook voortkomen uit aandoeningen zoals reumatoïde artritis, andere ontstekingsziekten, slijtage, infecties, of aangeboren afwijkingen zoals heupdysplasie, scoliose, forse beenlengteverschillen en anatomische variaties, die allemaal kunnen bijdragen aan het ontstaan van deze klachten.

Symptomen

• Lokalisatie pijn: Aan de voorzijde van de heup, vaak uitstralend naar de liesregio.
• Pijn bij rek op de spier: Pijn treedt op wanneer de spier wordt uitgerekt.
• Pijn bij kracht zetten: Bijvoorbeeld het buigen van de heup tegen weerstand of het naar buiten draaien van de heup tegen weerstand.
• Pijn bij het buigen van de heup: Ongemak wanneer de heup volledig wordt gebogen.
• Uitstralende pijn: Pijn die zich uitstrekt naar de lies, het bovenbeen en de knie.
• Pijn tijdens dagelijkse activiteiten, zoals: Opstaan vanuit een zitpositie, sokken of schoenen aantrekken, een trap of helling oplopen, hardlopen, schoppen, of trappen.
• (Pijnlijke) knap in de heup: Ook wel bekend als "snapping hip."
• Aangepast looppatroon: Zoals het nemen van kortere stappen.
• Mogelijke zwelling of roodheid: Afhankelijk van de onderliggende oorzaak.
• Stijfheid in het heupgebied: Vooral 's ochtends of na een periode van inactiviteit.
• Afname mobiliteit: Beperking in het bewegingsbereik van de heup.
• Vermindering klachten: Rust zorgt vaak voor verlichting van de klachten: symptomen verminderen na periodes van rust.

Diagnose

Op basis van kenmerken en symptomen kan dit klachtenbeeld worden herkend. Uitgebreid vragen over de symptomen en hun ontstaanswijze zijn essentieel in het diagnosticeringsproces. Hoewel directe tekenen vaak ontbreken, bieden het patiëntenverhaal en specifieke testen meer duidelijkheid. Aanvullende beeldvorming, zoals een echografie, kan verder inzicht bieden in zaken zoals ontstekingen in spieren, pezen of slijmbeurzen en eventuele vochtophopingen. Met deze verzamelde informatie kan vervolgens een gericht behandelplan worden opgesteld.

(Zelf)behandeling en herstel

• Optimalisatie van training en herstel: Bij heup/liesklachten is het cruciaal om de oorzaak te identificeren en je training aan te passen. Verminder belasting en gun jezelf rust. Overleg met een fysiotherapeut voor begeleiding. Geduld en medisch overleg zijn sleutel tot herstel. Overweeg alternatieve sportactiviteiten zoals fietsen, zwemmen of wandelen, evenals thuisworkouts met een hometrainer of loopband. Voorkeur voor een behandeling op locatie? Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer.
• Pijnbeheer en tijdelijke ondersteuning: Bij aanhoudende acute pijn, overweeg pijnstillers of warmtepleisters en raadpleeg een huisarts voor passend advies. Voor tijdelijke steun en verlichting bij intensieve pijn kun je een bekkenband, brace, compressiebroek, of tape overwegen. Deze hulpmiddelen kunnen helpen om de pijn te beheersen en je comfort te verbeteren.
• Oefenen: Volg een oefenprogramma gericht op rek- en krachtoefeningen van zowel de heupspieren als de rompspieren. Een trainingsschema op maat kan hierin begeleiden.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: een oefenmat, oefenbal en weerstandsbanden.
• Aanvullende behandelingen: Overweeg behandelingen zoals sportmassage, stretching, shockwave behandeling en acupunctuur afhankelijk van je behoeften.
• Medische interventies: Bij hardnekkige klachten, overweeg een ontstekingsremmende injectie na overleg met een arts. Een operatie is slechts zelden nodig en meestal als laatste redmiddel.
• Leefstijl verbeteren: Een gezonde leefstijl met voeding, gewichtsbeheersing, hydratatie, slaap, beweging en mentaal welzijn is cruciaal voor beheer en herstel van het iliopsoas syndroom. Lees hier verder over dit onderwerp of maak gebruik van onze e-learning.