Gebroken bekken, bekkenfractuur, pelvic fracture, broken pelvis

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Het bekken is kwetsbaar voor breuken, vooral bij ouderen en mensen met osteoporose. De ernst van de breuken kan variëren.
• Ontstaanswijze: Breuken ontstaan door verkeersongevallen, vallen of eenvoudige stoten, vooral bij ouderen. Osteoporose en vitamine D-tekort vergroten de kans op breuken.
• Symptomen: Kernsymptomen zijn pijn rond het bekken en beperkte mobiliteit. Ook kunnen zwellingen, blauwe plekken en gevoelloosheid optreden.
• Diagnose: De diagnose wordt gesteld op basis van klachten, röntgenfoto's en CT-scans om de breuk te lokaliseren. Aanvullende tests kunnen nodig zijn om bijkomende schade te bepalen.
• (Zelf)behandeling en herstel: Enkelvoudige breuken kunnen conservatief behandeld worden; complexe breuken vereisen chirurgie. Pijnmanagement en fysiotherapie bevorderen herstel. Activiteiten moeten geleidelijk hervat worden, met nadruk op valpreventie en gezonde gewoonten.

Beschrijving klachten

Het bekken is een complex botstructuur die helaas gevoelig kan zijn voor breuken, met name als botten brozer worden door ouderdom of aandoeningen als osteoporose. Deze breuken variëren in locatie en intensiteit. Een simpele val kan bijvoorbeeld al een breuk in het zitbeen of heiligbeen veroorzaken. Bijzonder zorgwekkend zijn breuken aan de achterzijde van het bekken of in de heupkom, vanwege hun langere hersteltijd. Voor jongeren zijn heftige ongelukken, zoals verkeersincidenten of vallen vanaf hoogte, vaak de oorzaak. Een breuk in de heupkom is complex omdat het direct een gewricht beïnvloedt, wat aanzienlijke beperkingen kan betekenen. Ter illustratie: 3-8% van alle botbreuken betreft het bekken, wat het belang van voorlichting en preventie benadrukt.

Afbeelding: Voorbeeld lengtescheur gebroken bekken.

Ontstaanswijze

Hoog energetische breuken:

Vaak het gevolg van:

• Verkeersongevallen.
• Vallen van grote hoogte.
• Sportongevallen.

Laag energetische breuken:

Typische oorzaken (meest voorkomend bij ouderen):

• Vallen vanuit staande positie.
• Lichte impact, zoals stoten.
• Niet altijd gerelateerd aan een direct trauma.

Risicofactoren die het bot verzwakken en het risico op breuken verhogen

• Osteoporose (botontkalking).
• Botkanker.
• Reumatoïde artritis.
• Langdurig gebruik van ontstekingsremmers (zoals corticosteroïden of Prednison).
• Vitamine D-tekort.
• Hormonale veranderingen, vooral na de menopauze.
• Overmatig alcohol- of tabaksgebruik.
• Erfelijke aanleg.
• Bepaalde medische aandoeningen, zoals hyperparathyreoïdie (probleem met de bijschildklieren).

​Symptomen

Pijn:

• Aanwezig rondom het bekken, bil, lies en staartbeen.
• Verergering van pijn bij beweging of belasting.
• Pijn kan uitstralen naar benen of rug.

Bewegingsbeperking:

• Moeite met of onvermogen om te staan, lopen of zitten.
• Stijfheid of verminderde mobiliteit in de heup- en bekkengordel.

Zichtbare symptomen:

• Zwelling in het getroffen gebied.
• Blauwkleuring, vooral ter hoogte van de bil, lies of staartbeen.
• Soms zichtbare vervorming van het bekken of het gebied eromheen.

Andere symptomen:

• Gevoelloosheid of tintelingen in de onderste ledematen.
• Moeilijkheden met urineren of stoelgang door de betrokkenheid van nabijgelegen organen.
• Bij ernstige breuken: tekenen van interne bloedingen, zoals bleekheid, versnelde hartslag en lage bloeddruk.

​​Diagnose

Op basis van klachten en symptomen kan de diagnose meestal zo goed als zeker worden gesteld. Om te bepalen waar de breuk gelokaliseerd is, wordt meestal een röntgenfoto en/of een CT-scan gemaakt. Soms wordt er ook een neurologisch onderzoek gedaan in combinatie met een MRI-scan om te bepalen of er schade is aan bepaalde zenuwen in dat gebied. Verder kan er bloedonderzoek worden uitgevoerd om tekenen van interne bloedingen of ontstekingen te identificeren. Een urinetest kan ook worden overwogen om mogelijke beschadiging van de urineblaas of urinewegen uit te sluiten. Het is essentieel om een volledig beeld te krijgen van de schade om een passende behandeling te bepalen.

Instabiel bekken: Wanneer is een operatie nodig?

Een instabiel bekken kan zich voordoen wanneer zowel de voor- als de achterkant van de bekkenring zijn beschadigd. Deze instabiliteit kan het gevolg zijn van:

• Breuken aan zowel de voor- als de achterkant van de bekkenring.
• Een combinatie van een breuk aan de voorkant en letsel aan de ligamenten (banden) aan de achterkant.
• Scheuren in de ligamenten aan beide kanten, zelfs zonder aanwezigheid van een fractuur.

In al deze gevallen is het bekken instabiel, wat een significante risicofactor is. Een operatie kan noodzakelijk zijn om stabiliteit te garanderen en verdere complicaties te voorkomen. Ook wanneer de breuk ervoor zorgt dat het gewrichtsoppervlak van de heupkom niet meer egaal is, kan een operatie nodig zijn om de anatomie van de heupkom te herstellen en optimale functionaliteit te waarborgen.

(Zelf)behandeling en herstel

• Bekkenbreuken: Behandelopties en algemeen advies
  • Conservatieve benadering: Als de breuk zich enkel aan de voorkant van het bekken bevindt - zoals bij het zitbeen (os ischii) of het heiligbeen (os sacrum) - en de achterkant van het bekken intact is, kan meestal een niet-operatieve behandeling worden toegepast.
  • Operatieve benadering: Voor bepaalde breuken, vooral als stabilisatie vereist is, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn. De techniek hangt af van de exacte locatie van de breuk.
  • Pijnmanagement: Voor directe pijnverlichting zijn pijnstillers zoals paracetamol of NSAID's (zoals ibuprofen) geschikt. Bij hevige pijn is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts of specialist voor een sterkere pijnmedicatie.
  • Activiteitsbeperking: Vermijd activiteiten die extra druk of belasting op het bekken leggen, zoals zwaar tillen of intensief sporten, vooral in de vroege fasen van herstel.
• Herstel na conservatieve behandeling
  • Functioneel belasten: Na een paar weken wordt de breuk meestal steviger en neemt de pijn af. Het is raadzaam om het bekken geleidelijk aan meer te belasten, afhankelijk van de pijn.
  • Fysiotherapie en training: Neem contact op met een fysiotherapeut voor begeleiding en oefeningen, of start zelfstandig met een trainingsschema op maat. Voorkeur voor een behandeling op locatie? Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer. 
  • Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: een oefenmat en een oefenbal.
• Herstel na operatie:
  • Postoperatieve rust: Meestal wordt een rustperiode van zes weken geadviseerd na de operatie.
  • Geleidelijke mobilisatie: Begin daarna geleidelijk aan met bewegen, waarbij rekening wordt gehouden met wondgenezing. Volledig herstel en belasting kan drie tot zes maanden duren.
  • Revalidatie: Schakel een fysiotherapeut in of start met een trainingsschema op maat.
• Monitoren van herstel:
  • Herstelobservatie: Ongeacht de behandelkeuze, houd de voortgang nauwlettend in de gaten. Neem bij afwijkende symptomen contact op met medische professionals.
  • Bekkenondersteuning: Overweeg het gebruik van een bekkenband voor extra ondersteuning in bepaalde herstelfasen. Het gebruik dient geleidelijk afgebouwd te worden.
  • Valpreventie en vermijdingsstrategieën: Overweeg valpreventie bij meerdere risicofactoren of verminderde mobiliteit om de kans op vallen en breuken te verminderen.
• Gezonde gewoontes en educatie: Bij herstel na een bekkenbreuk is een gezonde leefstijl belangrijk. Prioriteer een gezond gewicht, voldoende slaap, evenwichtige voeding en regelmatige lichaamsbeweging. Hierdoor minimaliseer je gezondheidsrisico's en bevorder je een harmonieuze balans tussen activiteit, herstel, en welzijn van lichaam en geest. Ervaar de brede gezondheidsvoordelen en verdiep je verder in dit onderwerp [hier], of benut de beschikbare e-learning.