Bekkeninstabiliteit, bekkenpijn, pelvic instability, pelvic girdle pain

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Bekkeninstabiliteit ontstaat door verzwakte of beschadigde bekkenligamenten (gewrichtsbanden), resulterend in pijn in bekken en onderrug. Vooral zwangere vrouwen worden getroffen, maar het kan ook daarbuiten voorkomen, variërend van tijdelijk tot permanent.
• Ontstaanswijze: Hoofdoorzaken zijn zwangerschap, trauma's en verzwakte spieren. Hormonale veranderingen en ongevallen verhogen het risico.
• Symptomen: Klachten zijn pijn in het bekken, onderrug, en schaambeen, bewegingsproblemen, urineverlies, verzakkingsklachten en vermoeidheid.
• Diagnose: Gebaseerd op klachten, fysiotherapie-evaluatie en, indien nodig, röntgen en MRI. Extra zorg is nodig voor zwangere vrouwen.
• (Zelf)behandeling en herstel: Professioneel advies is essentieel. Maatregelen zijn pijnbeheersing, oefeningen en ergonomische aanpassingen. Een gezonde leefstijl, evenwichtig dieet, supplementen (vooral tijdens zwangerschap), en stressreductie zijn van belang.

Beschrijving klachten

Bekkeninstabiliteit betreft een verzwakking of beschadiging van de ligamenten die het bekken ondersteunen, resulterend in pijn in het bekken, de onderrug en heupen. Deze klacht is vooral zichtbaar tijdens de zwangerschap, waarbij 50-60% van de zwangere vrouwen in Nederland symptomen ervaart. Echter, de aandoening kan soms na de bevalling aanhouden en komt, hoewel zeldzaam, ook voor bij niet-zwangere vrouwen en mannen. De stabiliteit van het bekken wordt gewaarborgd door drie kerngewrichten (het SI-gewricht aan de achterzijde en de symfyse voorin, die de schaambeenderen koppelt) en wordt versterkt door ligamenten (gewrichtsbanden), spieren en de unieke anatomie van de botten. Afhankelijk van de aard en ernst kan bekkeninstabiliteit tijdelijk of permanent zijn.

Ontstaanswijze

Zwangerschap en bevalling:

• De meest voorkomende oorzaak van bekkeninstabiliteit is de zwangerschap of kort na de bevalling.
• Tijdens de zwangerschap produceert het lichaam hormonen die de gewrichten soepeler en flexibeler maken ter voorbereiding op de bevalling. Overmatige flexibiliteit van de gewrichten kan echter leiden tot klachten.

Trauma:

• Bekkeninstabiliteit kan ook het resultaat zijn van een trauma of ongeluk.
• Door zo'n trauma kan het kraakbeen in het bekken beschadigd raken, wat kan leiden tot rekken of zelfs scheuren.

Verzwakte spieren:

• Verzwakte bekkenbodemspieren kunnen bijdragen aan bekkeninstabiliteit.
• Daarnaast kunnen verzwakte dwarse en schuine buikspieren eveneens tot deze klachten leiden.

Overige oorzaken:

• Langdurige belasting: Langdurige of ongebruikelijke fysieke activiteiten, vooral zonder de juiste techniek, kunnen bijdragen aan bekkeninstabiliteit.
• Degeneratieve aandoeningen: Aandoeningen zoals artrose kunnen de stabiliteit van het bekken beïnvloeden.
• Chirurgische ingrepen: Bepaalde operaties aan de onderbuik of het bekken kunnen leiden tot bekkeninstabiliteit.

Door een combinatie van deze factoren, of door een afzonderlijke factor, kan iemand klachten ervaren die duiden op bekkeninstabiliteit. Het is altijd raadzaam om bij klachten professioneel medisch advies in te winnen.

Symptomen

Pijnklachten:

• Pijn in het bekken, lage rug, onderbuik, schaambeen, bovenbenen en liezen.
• Pijn bij schokkende bewegingen, zoals rijden over een hobbelige weg.
• Pijn tijdens menstruatie of seksuele gemeenschap.

Bewegingsgebonden klachten:

• Moeilijkheden bij lang zitten, traplopen, omdraaien in bed en opstaan na zitten.
• Ochtendstijfheid en startpijn (beginnen met bewegen na een rustperiode).
• Moeite om op één been te staan of het been te heffen wanneer men op de rug ligt.
• Pijn bij schokkende bewegingen, zoals over een hobbelige weg rijden.
• Moeite met tillen.

Inwendige klachten:

• Urineverlies bij inspanning.
• Soms een moeilijke stoelgang.
• Verzakkingsklachten.

Algemene symptomen:

• Algehele vermoeidheid.

Diagnose

Als je vermoedt dat je last hebt van bekkeninstabiliteit, dan baseren specialisten de diagnose vooral op jouw beschreven klachten en symptomen. De eerste stap is een gedetailleerd gesprek over je klachten. Een beoordeling door een fysiotherapeut kan helpen om te zien hoe het gesteld is met de beweging en stabiliteit van je bekken. Soms kan het nuttig zijn om beeldvormende diagnostiek toe te passen, zoals een röntgenfoto of MRI te maken voor een duidelijker beeld. Bloedtesten zijn niet altijd nodig, maar kunnen andere aandoeningen uitsluiten. Voor zwangere vrouwen wordt extra zorg genomen tijdens de evaluatie. Een correcte diagnose zorgt ervoor dat je de juiste behandeling krijgt.

(Zelf)behandeling en herstel

• Professioneel advies en voorlichting:
  • Pijnbeheer: pijnstillers kunnen tijdelijke verlichting bieden; voor sterkere medicatie, overleg met je huisarts, en overweeg warmte-koude therapie of een massagekussen voor aanvullende verlichting.
  • Deskundig advies: Raadpleeg een verloskundige, gynaecoloog of bekkenfysiotherapeut voor gedegen voorlichting en laat een specialist de ernst van de klachten beoordelen om een passend behandelplan op te stellen. Voorkeur voor een behandeling op locatie door bijvoorbeeld een fysiotherapeutt? Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer. 
• Balans in activiteit en rust:
  • Balans: Stem belasting en belastbaarheid goed op elkaar af.
  • Rust: Zorg voor voldoende rust en beweeg gedoseert.
  • Bekkenband: Overweeg een bekkenband voor extra steun. Deze band biedt niet alleen stabiliteit en verlichting, maar draagt ook bij aan een correcte houding en vermindert potentiële pijn.
• Zelfzorg en oefeningen:
  • Geleidelijke verlichting: Er bestaat geen directe oplossing, maar met goed advies, rust en oefeningen kunnen klachten verminderd worden.
  • Tillen: Let goed op je (til)houding om verergering van klachten te voorkomen.
  • Stabiliteit versterken: Overweeg oefeningen met een stabilizer voor het verbeteren van de lage rug- en bekkenbodemstabiliteit.
  • Optimaliseer je training: Van 'oefenschema stabilizer lage rug' naar 'oefenschema CORE stability training'. Naderhand kun je kiezen voor een trainingsschema op maat als je intensiever wilt trainen.
  • Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: een oefenmat en een oefenbal.
  • Gezondheid en preventie: Voor een optimaal welzijn is het belangrijk een gezonde leefstijl te omarmen. Dit houdt in: een uitgebalanceerd dieet, regelmatige beweging en technieken voor stressreductie. Aanvullend kunnen ontspanningsoefeningen, zoals meditatie en diepe ademhaling, helpen bij het beheersen van pijn en stress. Voor meer inzicht in deze benaderingen, lees [hier] verder over dit onderwerp.
  • E-learning: Start met onze e-learning voor verdieping op dit gebied.