SLAP laesie, superior labral anterior-posterior laesie, labrumscheur, bankart laesie, SLAP lesion, superior labral anterior-posterior lesion, labral tear, bankart lesion

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: SLAP-laesie betreft een scheur in het labrum (kraakbeenring in de schouderkom), vaak veroorzaakt door repetitieve activiteiten of trauma. Het treft het gebied waar de bicepspees vastzit aan de schouder.
• Ontstaanswijze: Veelal door sporten, zwaar tillen, of verkeerde houding.
• Symptomen: Kenmerken zich door schouderpijn, krachtverlies, stijfheid, en instabiliteit.
• Diagnose: Gesteld via lichamelijk onderzoek en beeldvorming zoals MRI of echografie.
• (Zelf)behandeling en herstel: Behandeling varieert van rust en pijnbeheersing tot gerichte oefeningen. Bij ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn, gevolgd door revalidatie met fysiotherapie en leefstijltips.

Beschrijving van de aandoening

Een SLAP-laesie is een scheur in een gedeelte van het labrum, de kraakbeenring in de schouder, waar de pees van de biceps aan vastzit. Dit labrum bevindt zich in het glenoid, de kom van het schouderblad, en helpt het vlakke gewricht meer komvormig te maken voor betere vormsluiting. Aan het labrum zitten ook verschillende ligamenten en de bicepspees vast, waardoor het kwetsbaar is voor schade bij hyperextensie of het opvangen van een externe kracht, zoals bij een val. Schade kan ontstaan door axiale druk of repetitieve, explosieve activiteiten zoals tillen of werpen. SLAP-laesies, met een prevalentie van ongeveer 8%, komen vaak voor in combinatie met andere schouderproblemen zoals schouder luxatie, bankart laesie of rotator cuff scheuren. Bij patiënten onder de 40 jaar met tekenen van instabiliteit, werd in 52% van de gevallen een SLAP-laesie vastgesteld.

Bankart laesie

Dit is een specifiek type schouderblessure waarbij er sprake is van een scheur of schade aan het labrum van de schouder. Het labrum is een ring van kraakbeen rond de kom van het schoudergewricht dat helpt bij het stabiliseren van het gewricht. Een Bankart laesie treedt meestal op na een (sub)luxatie of ontwrichting van de schouder, waarbij het labrum losraakt van het glenoid (de kom van het schouderblad).

Uitleg afbeelding: Tear = scheur, acromion = schoudertop, clavicle = sleutelbeen, glenoid labrum = ringvormige, flexibele rand van kraakbeen van de schouderkom, glenoid cavity = schouderkom, SLAP lesion = scheur bij de aanhechting van de bicepspees aan de bovenzijde van de kom van de schouder, Bankart lesion = letsel aan het onderste gedeelte van de kraakbeenring in het schoudergewricht.

Gradaties/types SLAP-laesie

• Type I: Degeneratieve afwijkingen:
  • Kenmerken: kleine scheurtjes in het labrum door verslechtering van het weefsel.
  • Toestand labrum: zit nog vast aan de schouderkom.
  • Impact: vaak minimale symptomen.
• Type II: Lengtescheur met losse bicepsaanhechting:
  • Kenmerken: een lengtescheur in het labrum, waarbij de bicepsaanhechting los is van de schouderkom.
  • Toestand labrum: gedeeltelijk los.
  • Impact: kan leiden tot instabiliteit van de schouder.
• Type III: "Bucket handle" scheur:
  • Kenmerken: een flap scheur in de lengterichting van het labrum, bekend als "bucket handle" scheur.
  • Toestand labrum: los stuk labrum kan tussen het gewricht komen.
  • Impact: kan slotklachten veroorzaken.
• Type IV: Uitgebreide "bucket handle" scheur met betrokkenheid bicepspees:
  • Kenmerken: grote "bucket handle" scheur die door de bicepspees loopt en deze spleet.
  • Toestand labrum en pees: gespleten bicepspees.
  • Impact: ernstige schouderproblemen, mogelijk een operatie nodig.

Ontstaanswijze

• Sportactiviteiten: Letsel tijdens sporten zoals honkbal, gewichtheffen of hockey, waarbij intensieve bewegingen zoals werpen of slagen vaak voorkomen.
• Piekmoment van krachten: Optredend bij zware tilactiviteiten, trauma's zoals vallen op de schouder, of het opvangen van een val met de arm.
• Zwaar tillen: Het optillen van zware voorwerpen kan excessieve stress op de rotatorcuff spieren leggen.
• Hyperextensie: Overstrekken van arm en schouder, vaak door onverwachte bewegingen.
• Tractie: Trekken aan de arm, wat kan leiden tot uitrekken of ontwrichten van de schouder.
• Repetitieve bewegingen: Langdurige, herhaalde bewegingen, vooral boven het hoofd, kunnen leiden tot overbelasting en letsel.
• Leeftijdsgebonden degeneratie: Slijtage van de spieren en pezen als gevolg van veroudering, vooral bij personen boven de 50 jaar.
• Onjuiste houding of techniek: Langdurige of herhaalde activiteiten met slechte houding of techniek kunnen de schouder belasten.

Symptomen

• Pijn in schouder: Vooral erger bij activiteiten boven schouderhoogte.
• Krachtverlies: Verminderde kracht in de aangedane arm.
• Stijfheid: Beperkte beweging en stijf gevoel in de schouder.
• Pijnlijke klik of knopen: Voelbaar of hoorbaar in de schouder.
• Instabiliteit: Problemen met de stabiliteit in het schoudergewricht.
• Slotklachten: Het gevoel dat iets vastzit in de schouder.
• Moeite met liggen: Onvermogen om comfortabel op de aangedane schouder te liggen.
• Nachtelijke pijn: Toename van pijn tijdens de nacht, beïnvloedt slaap.
• Bewegingsbeperking: Moeilijkheden met normale schouderbewegingen.
• Uitstralende pijn: Pijn die zich uitbreidt van de schouder naar de nek of arm.

Diagnose

Voor de diagnose van een SLAP-laesie worden lichamelijke testen gecombineerd om de aandoening vast te stellen of uit te sluiten. Beeldvormende diagnostiek, zoals MRI of echografie, speelt een belangrijke rol bij het nauwkeurig bepalen van de locatie, aard en ernst van de laesie. Deze informatie is van groot belang voor het opstellen van een effectief behandelplan.

(Zelf)behandeling en herstel

• Behandelingskeuze: Afhankelijk van oorzaak en ernst, keuze tussen conservatief beleid en operatie. Bij aanhoudende pijn is het raadzaam gebruik te maken van pijnstillers of contact op te nemen met uw huisarts voor gerichte pijnmedicatie.
• Conservatieve Behandeling: Bij SLAP-laesies type I ligt de focus op relatieve rust en een geleidelijke toename van belastbaarheid, stabiliteit en kracht. Echter, meer dan de helft van de patiënten ervaart onvoldoende verbetering met alleen deze aanpak. Zelfzorgtips omvatten rust nemen, het gebruik van ijs om ontstekingen te verminderen, en geleidelijk activiteiten hervatten om overbelasting te voorkomen.
• Operatieve Behandeling: Bij ernstige SLAP-laesies of onvoldoende herstel met conservatieve methoden kan een operatie nodig zijn. Na de operatie volgt een periode van immobilisatie (waarbij de schouder niet bewogen mag worden) en daarna stapsgewijze revalidatie. Over de succeskans: arthroscopische ingrepen (kijkoperaties) zijn minder effectief bij personen ouder dan 36 jaar. In zulke gevallen kan een biceps tenodese, een operatie waarbij de bicepspees op een andere plaats aan het bot wordt vastgemaakt, beter zijn.
• Brace of sling na operatie: Het dragen van een brace of sling na de operatie is essentieel voor ondersteuning en stabilisatie van de schouder tijdens het herstel. Deze helpt de schouder te stabiliseren, beperkt beweging en beschermt het geopereerde gebied. Het is belangrijk de instructies van uw arts over het gebruik nauwgezet te volgen voor een veilige en effectieve genezing.
• Fysiotherapie: Fysiotherapie is belangrijk voor zowel de conservatieve behandeling als de postoperatieve revalidatie van SLAP-laesies. Het omvat gerichte oefeningen voor stabilisatie en spierversterking, advies over houding en werkplekergonomie, en technieken om stijfheid in omliggende gewrichten te verminderen. Deze aanpak helpt niet alleen bij herstel maar draagt ook bij aan het voorkomen van toekomstige klachten.
• Tape: Biedt effectieve ondersteuning bij SLAP-laesies voor stabiliteit, houdingscorrectie en pijnverlichting. De toepassing varieert afhankelijk van de herstelfase. Raadpleeg een fysiotherapeut voor advies en technieken, of bekijk onze instructievideo onderaan de pagina voor een basistechniek van het tapen van de schouder.
• Oefeningen: Na de immobilisatieperiode zijn aangepaste oefeningen van belang voor het herwinnen van mobiliteit, stabiliteit en kracht bij SLAP-laesies. Deze oefeningen variëren van het bevorderen van rust en ontspanning tot het opbouwen van belastbaarheid, mobiliteit en kracht, en het verbeteren van houding. Raadpleeg een fysiotherapeut voor persoonlijke begeleiding. Vind een geschikte zorgprofessional via onze behandelaarwijzer of start zelfstandig met ons op maat gemaakte trainingsschema.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor effectieve thuisworkouts bevelen we aan:
  • Crosstrainer
  • Roeiapparaat
  • Oefenmat
  • Oefenbal 
  • Weerstandsbanden
  • Halterbank
  • Verstelbare dumbbellset
• Ergotherapie: Bij complexe of langdurige herstelprocessen kan ergotherapie nuttig zijn om dagelijkse activiteiten en werkgerelateerde taken aan te passen aan de beperkingen tijdens herstel.
• Gezonde leefstijl: Focus op een ontstekingsremmend dieet met groenten, fruit, volle granen en gezonde vetten, terwijl je geraffineerde suikers en verzadigde vetten vermijdt. Combineer dit met regelmatige beweging, goede rust, een gezond slaappatroon en het behoud van een gezond gewicht voor optimaal herstel bij SLAP-laesies. Meer informatie hierover vind je [hier] of in onze e-learning.