Wervelfractuur, gebroken cervicale wervel, gebroken nekwervel, vertebral fracture, cervical vertebral fracture, broken neck

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Nekwervelbreuken, vaak resultaat van vallen of extreme nekbewegingen, vormen een serieuze aandoening van de wervelkolom die beweging en ruggenmerg beschermt. Ze zijn geclassificeerd als stabiel (minder risico) of instabiel (risico op ernstige ruggenmergschade).
• Ontstaanswijze: Breuken kunnen zowel traumatisch (zoals ongevallen) als niet-traumatisch (zoals botontkalking) zijn, met hogere leeftijd als risicofactor.
• Symptomen: Variëren van nekpijn en beperkte beweeglijkheid tot gevoelsstoornissen en coördinatieproblemen bij instabiele breuken.
• Diagnose: De diagnose omvat een evaluatie van symptomen en aanvullende onderzoeken zoals röntgenfoto's, CT-scans, en mogelijk MRI-scans.
• (Zelf)behandeling en herstel: Behandelopties variëren van bedrust en halskragen tot chirurgie. Pijnbeheersing, fysiotherapie, en een gezonde levensstijl zijn cruciaal voor herstel. TENS en EMS kunnen nuttig zijn voor pijnverlichting.

Beschrijving van de aandoening

Een breuk in de nekwervels kan ontstaan door een val, een klap op de wervels, of door extreme buiging of strekking van de nek. De menselijke wervelkolom, die loopt van het hoofd tot het staartbeen, bevat zeven nekwervels. Elke wervel heeft een stevig, blokvormig lichaam en een daarachter gelegen wervelboog met doornvormige uitsteeksels, waaraan spieren en banden bevestigd zijn. Deze structuur ondersteunt het lichaam en maakt beweging mogelijk, zoals buigen en draaien van het lichaam en hoofd. Het ruggenmerg, dat door de wervelbogen loopt, bevat zenuwen die onder meer verantwoordelijk zijn voor spieraanspanning en huidgevoel. Een breuk in deze structuur kan ernstige gevolgen hebben, gezien de cruciale rol van de wervelkolom in zowel beweging als zenuwfunctie.

Stabiele en instabiele breuken

Nekwervelbreuken worden ingedeeld in stabiele en instabiele breuken. Bij een stabiele breuk is alleen het wervellichaam gebroken zonder risico voor het ruggenmerg, waardoor de wervelkolom grotendeels intact blijft en het risico op verdere schade minimaal is. Instabiele breuken daarentegen brengen een significant risico op ruggenmergschade met zich mee, vooral als de breuk inzakt of verschuift, wat kan leiden tot ernstige gevolgen zoals zenuwschade of verlamming. De stabiliteit van de breuk is daarom essentieel voor de juiste behandeling en prognose.

Ontstaanswijze

• Traumatisch:
  • Directe klap op de wervel door een ongeval of val.
  • Sportblessures, vooral in contactsporten of activiteiten met een hoog risico op vallen.
  • Verkeersongevallen, met name bij aanrijdingen van achteren (whiplash).
• Niet-traumatisch:
  • Osteoporose (botontkalking), wat leidt tot verzwakking van de botten.
  • Botkanker, waardoor de structurele integriteit van de wervels afneemt.
  • Reumatoïde artritis, die de wervels kan verzwakken.
  • Langdurig gebruik van bepaalde medicijnen zoals corticosteroïden of Prednison, die de botdichtheid kunnen beïnvloeden.
• Leeftijdsgerelateerde risicofactoren:
  • Bij oudere volwassenen: Verhoogd risico door verminderde botdichtheid en balans, wat leidt tot vaker vallen.
  • Bij jongere individuen: Meer gerelateerd aan actieve levensstijl en deelname aan risicovolle activiteiten.

Symptomen

• Algemene symptomen:
  • Nekpijn, variërend van dof tot scherp.
  • Beperkte bewegingsvrijheid van de nek.
  • Hoofdpijn, vaak geconcentreerd aan de achterkant van het hoofd.
  • Spierspanning of -spasmen in de nek.
  • Zwelling of gevoeligheid rond het getroffen gebied.
  • Vermoeidheid en algemeen ongemak.
• Specifieke symptomen per type breuk:
  • Stabiele Breuk:
    • Doffe pijn.
    • Stijfheid in de nek.
  • Instabiele Breuk:
    • Scherpe, intense pijn.
    • Gevoelsstoornissen: tintelingen, gevoelloosheid of zwakte in armen, benen of handen.
    • Moeite met lopen of coördinatieproblemen.
    • Bij ernstige ruggenmergschade: risico op gedeeltelijke of volledige dwarslaesie met verlies van motorische functies en gevoel onder het niveau van de breuk.
    • In extreme gevallen: ademhalingsproblemen, controleverlies over blaas- en darmfuncties.
• Bijkomende Symptomen:
  • Bij sommige patiënten kunnen secundaire symptomen zoals duizeligheid, oorsuizen of visuele stoornissen optreden.
  • Emotionele of psychologische stress, vooral bij ernstige breuken met langdurige gevolgen.

​Diagnose

De diagnose van een wervelbreuk begint met de evaluatie van klachten en symptomen, die doorgaans voldoende indicatief zijn. Patiënten ervaren vaak extreme pijn bij het liggen op de rug en bij het kloppen op het doornuitsteeksel (processus spinosus) van de aangedane wervel. Voor een nauwkeurige diagnose en om de stabiliteit van de breuk te beoordelen, worden aanvullende onderzoeken zoals röntgenfoto's en CT-scans uitgevoerd. Deze beeldvormende technieken zijn cruciaal om de exacte locatie en ernst van de breuk te bepalen. Verder wordt vaak neurologisch onderzoek gedaan, inclusief een MRI-scan, om eventuele schade aan het ruggenmerg en de zenuwen vast te stellen. Deze gestroomlijnde benadering zorgt voor een nauwkeurige diagnose en is belangrijk voor het plannen van een effectieve behandeling.

(Zelf)behandeling en herstel

• Behandelstrategieën voor wervelbreuken: De aanpak van nekwervelbreuken varieert op basis van ernst en locatie. Stabiele breuken vereisen bedrust en soms een halskraag, terwijl instabiele breuken chirurgie na strikte bedrust vereisen. Mobiliteit na zo'n breuk is belangrijk en moet geleidelijk worden opgebouwd met medische begeleiding, variërend van oefeningen tot hulpmiddelen zoals een rolstoel, terwijl het vermijden van zware belasting van belang is om verdere schade te voorkomen.
• Pijnmanagement: Voor de verlichting van pijn bij een nekwervelbreuk kunnen standaard pijnstillers zoals paracetamol effectief zijn. Als de pijn hevig is, is het belangrijk om contact op te nemen met je huisarts voor een voorschrift van sterkere pijnmedicatie.
• TENS en EMS voor nekwervelbreuk herstel: TENS (Transcutane Elektrische Zenuwstimulatie) en EMS (Elektromyostimulatie) kunnen helpen bij pijnverlichting en herstel na een nekwervelbreuk. Voor het juiste gebruik van deze methoden is advies van een medisch specialist essentieel.
• Revalidatie en fysiotherapie: Onafhankelijk van het type breuk is revalidatie onder begeleiding van een fysiotherapeut essentieel. Deze kan adviseren over oefeningen, leefregels, en houding. Voor diegenen die digitaal zelfstandig verder willen, kan een op maat gemaakt trainingsschema overwogen worden. Voorkeur voor een behandeling op locatie? Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer. 
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: een oefenmat en een oefenbal.
• Gezonde leefstijl bij nekwervelbreuk: Een evenwichtige leefstijl, met voldoende hydratatie en een gebalanceerd dieet, is essentieel voor het herstel van een nekwervelbreuk. Regelmatige, lichte tot matige lichaamsbeweging draagt bij aan de algehele gezondheid en vermindert stress. Voor het hanteren van stressgerelateerde problemen kan ondersteuning van een psycholoog of psychosomatisch fysiotherapeut nuttig zijn. Ontspanningstechnieken zoals diepe ademhaling, yoga of meditatie zijn effectief in het verlagen van stressniveaus, wat bevorderlijk is voor het herstelproces. Voor inzichten en advies over een gezonde leefstij, lees [hier] verder en ontdek onze e-learning over dit onderwerp.