Cervicogene duizeligheid, duizeligheid vanuit de nek, cervical vertigo, dizziness from the neck

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Cervicogene duizeligheid ontstaat door nekproblemen, leidend tot duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd en instabiliteit.
• Ontstaanswijze: De oorzaken variëren van trauma en verkeerde houding tot werkgerelateerde factoren, dysfunctie van facetgewrichten, verhoogde nekspierspanning, gewrichtsaandoeningen, kapselbandproblemen en spierzwakte.
• Symptomen: Symptomen zijn divers, zoals duizeligheid, nekpijn, afhankelijkheid van beweging, visuele en maagklachten, oorpijn, hoofdpijn, concentratieproblemen en gevoeligheid voor licht/geluid.
• Diagnose: De diagnose is voornamelijk gebaseerd op het verhaal van de patiënt, aangevuld met eventuele verdere medische onderzoeken.
• (Zelf)behandeling en herstel: Behandelopties omvatten manuele therapie/orofaciaal therapie, specifieke oefeningen, het aanhouden van een gezonde leefstijl, ergonomische aanpassingen in de dagelijkse omgeving en stressmanagement.

Beschrijving van de aandoening

Cervicogene duizeligheid, een aandoening die zich kenmerkt door duizeligheid voortkomend uit problemen in de nekwervelkolom, resulteert in een licht gevoel in het hoofd en een gevoel van instabiliteit. Deze duizeligheid, variërend van enkele minuten tot enkele uren, gaat vaak gepaard met nekpijn, misselijkheid, wazig zien, en soms hoofdpijn. Het ontstaat door verstoorde signalen van de zenuwwortels van met name de tweede en derde nekwervel naar het evenwichtsorgaan, terwijl het evenwichtssysteem zelf intact blijft. Hoewel het onbekend is hoe vaak cervicogene duizeligheid precies voorkomt, wordt het vooral gezien bij personen met nekklachten of die een hoofd- of nektrauma hebben gehad.

Systemen betrokken bij evenwicht en balans

Bij klachten van duizeligheid en evenwichtsproblemen kunnen verstoringen optreden in één of meer van de volgende systemen:

1. Zicht: Essentieel voor ruimtelijke oriëntatie en evenwicht.
2. Evenwichtsorgaan: Gelegen in het binnenoor, reguleert het de balans en ruimtelijke navigatie.
3. Nek proprioceptie (positiezin): Informatie over de positie van de nek die bijdraagt aan algehele lichaamsbewustzijn en balans.
4. Sensorische informatie van het lichaam: Voornamelijk afkomstig van de voeten, biedt het belangrijke feedback over de ondergrond en lichaamspositie.

Ontstaanswijze

• Trauma: Nekpijn en duizeligheid door ongevallen of trauma's.
• Verkeerde houding: Nekstijfheid door langdurige of onjuiste houdingen.
• Werkgerelateerde factoren: Nekpijn en -stijfheid door werkactiviteiten.
• Facetgewricht dysfunctie: Bewegingsbeperking in de nek door problemen in de facetgewrichten.
• Nekspierhypertonie: Verhoogde spierspanning in de nek.
• Gewrichtsaandoeningen: Aandoeningen die de nekgewrichten beïnvloeden.
• Kapselbandaandoeningen: Problemen met het kapselbandapparaat in de nek.
• Spierzwakte: Verminderde kracht in nekspieren.
• Onbekende oorzaken: Vaak is er geen specifieke oorzaak te identificeren.

Symptomen

• Duur: De duizeligheid kan uiteenlopen van enkele minuten tot uren.
• Nekproblemen: Vaak gepaard gaand met nekpijn en -stijfheid.
• Bewegingsafhankelijkheid: Verergering van klachten bij hoofdbewegingen of langdurig dezelfde houding.
• Visuele en maagklachten: Soms treden wazig zien en/of misselijkheid op.
• Oorpijn en balansproblemen: In sommige gevallen ook oorpijn of balansproblemen.
• Hoofdpijn: Frequent geassocieerd met cervicogene duizeligheid.
• Concentratieproblemen: Moeite met concentreren kan voorkomen.
• Gevoeligheid voor licht/geluid: Overgevoeligheid voor zintuiglijke prikkels is mogelijk.

Verschillende vormen van duizeligheid

Duizeligheid en evenwichtsproblemen zijn veelvoorkomend, vooral bij ouderen, wat het risico op vallen verhoogt. Deze problemen kunnen echter op elke leeftijd optreden. Om effectief te behandelen, is het belangrijk de oorzaak van duizeligheid te achterhalen. Veelvoorkomende oorzaken zijn:

• Ritmestoornissen (57%): Een frequente oorzaak, vooral bij ouderen.
• Bijwerkingen medicatie (23%): Medicijnen kunnen duizeligheid als neveneffect hebben.
• Vestibulaire problemen (14%): Storingen in het evenwichtsorgaan, zoals BPPD.
• Orthostatisme: Plotselinge bloeddrukdaling bij het opstaan, vaak voorkomend bij ouderen of mensen met lage bloeddruk.
• Neurologische Aandoeningen: Zoals multiple sclerose (MS) of Parkinson.
• Hyperventilatie: Overmatig ademen leidend tot duizeligheid.
• Migraine vertigo: Migraine gerelateerde duizeligheid.
• Emoties: Stress, angst of paniekaanvallen kunnen duizeligheid veroorzaken.
• Bloedarmoede: Lage ijzerniveaus kunnen leiden tot duizeligheid.
• Oorinfecties: Infecties die het binnenoor aantasten.

​Diagnose

Voor de diagnose van cervicogene duizeligheid is het verhaal van de patiënt vaak doorslaggevend om een duidelijk klachtenbeeld te krijgen. Als er nog onzekerheden zijn, is het raadzaam contact op te nemen met een huisarts om andere onderliggende oorzaken uit te sluiten. In het geval van cervicogene duizeligheid kan een manueel therapeut de bewegelijkheid van de nekwervelkolom, vooral de bovenste drie nekwervels, beoordelen. Stijfheid of incorrecte bewegingen in deze wervels kunnen een indicatie zijn voor de klachten. Eventueel kunnen aanvullende onderzoeken zoals beeldvorming of neurologische tests door een arts worden voorgesteld om de diagnose verder te verfijnen.

(Zelf)behandeling en herstel

• Pijnbehandeling: Als pijn op de voorgrond staat en dit je beperkt in je dagelijkse activiteiten, is het raadzaam om in overleg met je arts gebruik te maken van pijnstilling.
• Professionele Klachtenbeoordeling en Behandeling: Laat je klachten beoordelen en behandelen door een gekwalificeerde professional. Manuele therapie is effectief bij nekbeperkingen, terwijl een orofaciaal therapeut aan te raden is voor hoofd-, kaak- en oorpijn. Voor oefenngen gericht op positiezin en coördinatie, raadpleeg een gespecialiseerde fysio- of manueel therapeut. Vind een geschikte zorgverlener in jouw buurt via de BehandelaarWijzer.
• Zelf oefenen voor nekstabiliteit: Gebruik een stabilizer, een apparaat dat drukveranderingen meet, om de stabiliteit van je nek te verbeteren. De eerste stap in de training is het starten met het 'oefenschema stabilizer nek'.
• VR-Training: Het experimenteren met een VR-bril voor actieve stabiliteitstraining kan een leuke en nuttige toevoeging zijn. Daarnaast zijn er diverse apps beschikbaar voor thuisoefeningen, gericht op spierversterking en balansverbetering.
• Houdingsgerichte oefeningen: Voor wie een zittend beroep heeft en klachten ervaart die gerelateerd zijn aan hun houding, is ons specifieke oefenschema voor beeldschermwerk de ideale start voor verbetering.
• Vervolgtraining: Onderhoud mobiliteit en train de stabiliteit en kracht van nek- en schouderspieren na verbetering. Als je hier zelfstandig mee aan de slag wil, maak dan gebruik van ons op maat gemaakte trainingschema.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: een oefenmat, oefenbal en weerstandsbanden.
• Pijnverlichting en spierontspanning: Elektrische spierstimulatie (EMS), vergelijkbaar met TENS, is effectief voor het verlichten van nekpijn en het verbeteren van doorbloeding, evenals het stimuleren van spieractiviteit tijdens trainingen.
• Zelfmassage: Een massagekussen kan helpen bij het ontspannen van oppervlakkige spieren. Hoewel spierspanning functioneel kan zijn om instabiliteit te compenseren, kan overmatige spanning juist klachten verergeren. Warmte en massage bieden dan tijdelijke verlichting van deze symptomen.
• Gezonde leefstijl: Een gezonde leefstijl, inclusief evenwichtige voeding, voldoende vochtinname, regelmatige lichaamsbeweging, een goed slaappatroon, een gezond gewicht en voldoende ontspanning, zijn cruciaal voor het herstel van cervicogene duizeligheid. Deze aanpassingen bevorderen niet alleen het herstel, maar ook je algehele gezondheid. Lees [hier] meer of bekijk de beschikbare e-learning.