Nekhernia, cervicaal radiculair syndroom, cervicale radiculopathie, cervicale hernia nuclei pulposi, hernia cervicalis, cervical radiculopathy, cervical disc herniation

Samenvatting

• Beschrijving van de aandoening: Nekhernia ontstaat door beknelling van een zenuwwortel in de nekwervelkolom, meestal door een uitstulping van een tussenwervelschijf, en veroorzaakt pijn en ongemak in nek, schouder en arm.
• Ontstaanswijze: Oorzaken zijn uitpuilende tussenwervelschijven, verdikte ligamenten, inzakkingsfracturen, overmatige botgroei, ontstekingen, trauma, en slechte houding.
• Symptomen: Pijn in nek, schouder, arm en hand, soms schietende pijn in de arm bij nekbeweging, tintelingen, verergering bij drukverhoging, krachtsverlies, gevoelsstoornissen, nachtelijke pijn, gevoelloosheid en beperkte beweeglijkheid.
• Diagnose: Bepaald op basis van klachten en symptomen, met soms een MRI- of CT-scan en eventueel EMG als aanvullende onderzoeken.
• (Zelf)behandeling en herstel: Bestaat uit drie fasen - eerst een afwachtend beleid, relatieve rust en pijnbeheersing, gevolgd door behandeling en training, en ten slotte functionele opbouw en indien nodig leefstijlverbetering.

Beschrijving van de aandoening

Een nekhernia, ook wel cervicaal radiculair syndroom genoemd, ontstaat wanneer een zenuwwortel in de nekwervelkolom bekneld of geïrriteerd raakt. Dit kan pijn veroorzaken die uitstraalt naar de nek, schouder, arm en hand, waarbij de pijn vaak het hevigst is in de arm. Mogelijke symptomen zijn tintelingen, een doof of branderig gevoel in bepaalde huidgebieden en, bij ernstige beknelling, krachtsverlies in de arm of hand. De klachten variëren per persoon en hangen af van de mate van beknelling of ontsteking van de zenuw. Een nekhernia komt meestal voor tussen de nekwervels C5-C6 en C6-C7, maar kan ook op andere niveaus optreden. De ernst van de klachten en de keuze van behandeling hangen af van de onderliggende oorzaak en de mate van zenuwbeknelling.

Uitleg bij de afbeelding: C1 = 1e nekwervel, C7 = 7e nekwervel.

Ontstaanswijze

• Uitpuilende tussenwervelschijf: Kan veroorzaakt worden door externe krachten zoals een val of door degeneratie bij veroudering en overbelasting, leidend tot uitpuiling van de schijf die op zenuwen drukt.
• Verdikte ligamenten in de nekwervelkolom: Deze verdikking kan plaatsvinden in de nekwervelkolom, wat leidt tot verminderde ruimte en druk op de zenuwen.
• Inzakkingsfractuur of verschuiving van wervels (spondylolisthesis): Een inzakkingsfractuur of een verschuiving van wervels kan de zenuwen in de nek beknellen, wat resulteert in de genoemde symptomen.
• Overmatige botgroei: Door slijtage gerelateerd aan veroudering kunnen botuitsteeksels ontstaan die druk op de zenuwen kunnen uitoefenen.
• Ontstekingen: Ontstekingen in de nekwervelkolom kunnen de zenuwen irriteren of beknellen, wat leidt tot pijn en ongemak.
• Ongevallen of letsel: Direct trauma aan de nek, zoals bij ongevallen of letsels, kan zenuwbeklemming veroorzaken.
• Slechte houding: Een langdurig slechte houding kan extra stress en druk op de nekwervels en zenuwen veroorzaken, wat bijdraagt aan de ontwikkeling van klachten.

Aanvullende uitleg: nekhernia – ontsteking en mechanische druk op de zenuwwortel

Bij een nekhernia ontstaan klachten door:

1. Ontsteking van de zenuwwortel

• Oorzaak: Chemische irritatie door lekkende stoffen uit een uitpuilende tussenwervelschijf.
• Gevolgen:
  • Ontsteking en zwelling van de zenuw.
  • Schietende pijn in de arm, tintelingen of een branderig gevoel.
  • Zwelling kan extra druk op de zenuw veroorzaken.

2. Mechanische druk op de zenuwwortel

• Oorzaak: Directe druk door een uitpuilende tussenwervelschijf of botvorming (zoals osteofyten).
• Gevolgen:
  • Gevoelszenuwen: Tintelingen, dof gevoel of doffe pijn.
  • Motorische zenuwen: Krachtsverlies in arm of hand, gripproblemen of regelmatig dingen laten vallen.

Ontsteking en mechanische druk kunnen tegelijkertijd voorkomen en de klachten verergeren.

Wanneer direct medische hulp nodig is

Zoek direct medische hulp bij:

• Krachtsverlies in arm of hand: Bijvoorbeeld moeite met tillen of gripverlies.
• Aanhoudende of verergerende nachtelijke pijn: Pijn die niet vermindert door rust of pijnstilling.
• Gevoelsverlies of motorische uitval: Aanhoudende tintelingen, gevoelloosheid, of coördinatieproblemen.
• Verlies van controle over blaas of darmen: Dit kan wijzen op ernstige druk op het ruggenmerg en vereist onmiddellijke behandeling.

Prognose

De meeste mensen herstellen binnen 3 tot 6 maanden met conservatieve behandeling. Tijdige diagnose en behandeling vergroten de kans op volledig herstel en voorkomen langdurige klachten.

Bij twijfel over klachten, neem contact op met een arts. Vroege behandeling maakt het verschil!

Symptomen

• Pijn in nek en schouder: Vaak beginnend met scherpe, diepe pijn rond het schouderblad, uitstralend naar de nek.
• Arm- en handpijn: Pijn die zich uitstrekt tot de arm en hand, variërend in intensiteit.
• Schietende pijn: Vooral merkbaar bij het strekken en draaien van de nek.
• Tintelingen en prikkelingen: Tintelingen in de arm en hand, wijzend op zenuwirritatie.
• Verergering bij drukverhoging: Klachten nemen toe bij hoesten, niezen of persen.
• Krachtsverlies: Vermindering van kracht in arm en hand bij ernstige zenuwafknelling.
• Gevoelsstoornissen: Dof, doof of brandend gevoel in arm en hand.
• Nachtelijke pijn: Verergering van de pijn tijdens de nacht, verstorend voor de slaap.
• Gevoelloosheid: Gebieden in arm of hand kunnen gevoelloos aanvoelen.
• Beperkte beweeglijkheid: Stijfheid die de beweging van nek en schouder beperken.

​Diagnose

De diagnose wordt voornamelijk gesteld op basis van klachten en symptomen. Vaak wordt een MRI- of CT-scan gebruikt om zenuwbeknelling te beoordelen, vooral als er uitvalsverschijnselen zijn en een operatie overwogen wordt. Een elektromyografie (EMG) kan ook worden ingezet om de zenuwfunctie te evalueren; hoewel het de diagnose niet bevestigt, kan het nuttige informatie bieden. Bij twijfel over nekhernia, overweeg dan onderstaande zelfetst.

Doe hier de zelftest nekhernia

(Zelf)behandeling en herstel​

Een nekhernia wordt behandeld op basis van de oorzaak van de klachten. De meeste mensen herstellen binnen 3 tot 6 maanden met een conservatieve aanpak. Een tijdige diagnose en gericht behandelplan verkleinen de kans op langdurige klachten.

• Bij ontsteking van de zenuwwortel: Ontstekingsremmers, rust en fysiotherapie.
• Bij mechanische druk op de zenuw: Specifieke oefeningen, houdingscorrectie, en in ernstige gevallen een operatie.

Fase 1 (1 – 3 weken):

• Pijnklachten: In de eerste weken kan er veel pijn aanwezig zijn. Raadpleeg je huisarts voor pijnmedicatie als dagelijkse activiteiten of nachtrust verstoord worden, of overweeg deze pijnstillers voor verlichting.
• Mogelijke injectie of blokkade: Overweeg dit in overleg met je huisarts of pijnspecialist, vooral bij klachten gerelateerd aan slijtage.
• Voorzichtig met pijnstilling: Voorkom overbelasting door pijnstilling. Wees alert op risicobewegingen, houding, en vermijd langdurige of repeterende bewegingen.
• Gebruik van de pijnlijke arm: Minimaliseer belasting, wissel regelmatig van houding, en vermijd overmatig strekken of draaien van de nek en lang in dezelfde houding zitten.
• Nekbrace in acute fase: Overweeg het tijdelijk gebruik van een nekbrace of halskraag voor pijnverlichting en ondersteuning. Het is belangrijk om deze alleen in de acute fase te dragen en daarna geleidelijk af te bouwen, waarbij het gebruik beperkt blijft tot de noodzakelijke periode voor deze specifieke doeleinden.

Fase 2 (4 – 8 weken):

• Start behandeling en training: Neem voor een persoonlijk behandelplan contact op met een fysiotherapeut en laat je houding en bewegingspatroon evalueren en behandelen. Deze specialist biedt aanbevelingen die jouw herstel bevorderen. Als je liever zelfstandig aan de slag gaat, begin dan met ons specifieke oefenprogramma voor nekhernia om de spierfunctie te herstellen en pijn te verminderen. Voor behandeling op locatie, vind een geschikte lokale zorgverlener via onze BehandelaarWijzer.
• Stabiliteitsoefeningen: Focus op oefeningen die de stabiliteit van de nek en schoudergordel verbeteren. Sterkere en stabielere spieren rond de nek en bovenrug kunnen helpen bij het ondersteunen van de wervelkolom en het verminderen van de belasting op de nekwervels. Start met ons 'oefenschema stabilzer nek' en gebruik hiervoor de Bodybow stabilizer pressure biofeedback.
• Neurodynamische oefeningen: Start met neurodynamische oefeningen als dit wordt aangeraden. Deze oefeningen zijn bedoeld om zenuwfunctie te verbeteren, kunnen pijn verminderen en zenuwgezondheid herstellen. Voor begeleiding, raadpleeg een fysiotherapeut, of begin zelfstandig met ons trainingsprogramma op maat na adfronden van het stabilisatieprogramma voor de nek.

Fase 3 (9 – 12 weken):

• Opbouw belasting: Begin geleidelijk aan met het hervatten van dagelijkse activiteiten zoals boodschappen dragen en stofzuigen. Dit helpt om de spieren te versterken en de tolerantie voor alledaagse belasting te verhogen zonder de nek te overbelasten.
• Buig- en draaibewegingen: Begin met gecontroleerde buig- en draaibewegingen om de flexibiliteit en bewegingsbereik van de nek en rug te verbeteren.
• Krachttraining: Richt je op oefeningen die de belastbaarheid verhogen en de kracht van de nek- en armspieren versterken. Dit helpt bij het ondersteunen van de wervelkolom en vermindert de druk op de nek.
• Functionele dubbeltaken: Werk onder begeleiding van een fysiotherapeut aan het uitbouwen van oefeningen die meerdere taken combineren. Dit bevordert een functioneel herstel, gericht op activiteiten die je in het dagelijks leven uitvoert.
• Onderhoud en preventie: Na deze herstelfase is het essentieel om regelmatig te blijven oefenen. Gebruik een trainingsschema op maat om toekomstige klachten te voorkomen en de kracht en stabiliteit van je core te verbeteren.
• Het belang van een gezonde leefstijl: Voor personen die herstellen van een nekhernia, is het belangrijk om specifieke leefstijlaanpassingen te maken. Dit houdt in het handhaven van een gezond gewicht en een evenwichtig dieet, wat bijdraagt aan algemene gezondheid en herstel. Het is tevens belangrijk om triggers te vermijden die de klachten kunnen verergeren, zoals langdurige zithoudingen of stressvolle activiteiten. Regelmatige, zachte nekoefeningen kunnen helpen bij het behouden van spiertonus en het bevorderen van herstel. Zorg voor voldoende rust en goede hydratatie. Meer informatie over een gezonde leefstijl en gerelateerde e-learning vind je [hier].