Lumbale kanaalstenose, neurogene claudicatio, vernauwing van de lendenwervelkolom, lumbar spinal stenosis, lower back spinal stenosis, neurogenic intermittent claudication

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Lumbale kanaalstenose is een vernauwing van het wervelkanaal in de onderrug, vaak veroorzaakt door veroudering. Deze vernauwing leidt tot beknelling van zenuwwortels, wat resulteert in pijn en krachtverlies in de benen, vooral bij ouderen.
• Ontstaanswijze: Hoofdoorzaken zijn slijtage van de rug, osteofytvorming (botwoekeringen) en verdikking van bindweefselbanden. Hernia's, tumoren en ontstekingen kunnen ook bijdragen.
• Symptomen: Pijn en sensaties in de benen, verergerd bij rechtop staan. Voorovergebogen houdingen en zitten bieden vaak verlichting. Ook kunnen krachtsverlies en blaasstoornissen optreden.
• Diagnose: Gebaseerd op anamnese, lichamelijk onderzoek en beeldvorming zoals MRI.
• (Zelf)behandeling en herstel: Opties omvatten chirurgie, pijnmanagement, fysiotherapie, hulpmiddelen zoals rollators, alternatieve therapieën, leefstijlaanpassingen en ergonomische oplossingen. Overleg met een specialist is essentieel.

Beschrijving klachten:

Lumbale kanaalstenose duidt op een vernauwing in het wervelkanaal van de onderrug. Dit kanaal beschermt de ruggenmerg en diverse zenuwwortels. Bij vernauwing kunnen zenuwwortels bekneld raken, wat symptomen zoals beenpijn, verstoord zenuwsignaal, krachtverlies en tintelingen kan veroorzaken. Meestal treft het personen boven de 50 jaar door natuurlijke slijtage. Andere oorzaken zijn hernia's, tumoren of ontstekingen. Hoewel bijna 50% van de 60-plussers lumbale kanaalstenose heeft, ervaren velen geen symptomen.

Ontstaanswijze

• Slijtage van de lage rug: Naarmate de tussenwervelschijven slijten door veroudering, zakken deze in, wat leidt tot een verminderde ruimte in het wervelkanaal.
• Extreme slijtage en osteofytvorming: In sommige gevallen kan de slijtage zo extreem zijn dat de tussenwervelschijf volledig verdwijnt, waardoor de wervels direct contact met elkaar maken. Dit kan leiden tot osteofytvorming, oftewel botwoekeringen, die verdere vernauwing van het wervelkanaal veroorzaken.
• Verdikking van het ligamentum flavum: De bindweefselbanden die de wervels bij elkaar houden kunnen verdikken, wat bijdraagt aan de vernauwing van het kanaal.
• Andere oorzaken: Ingezakte wervels, tumoren, of wervelbreuken kunnen ook stenose veroorzaken.

Symptomen

• Sensaties in de benen en voeten: Pijn in de benen. Een vermoeid, brandend, en dof gevoel, soms uitstralend naar de onderkant van de voeten. Ook kan er een tintelend of prikkelend gevoel ontstaan.
• Verergering van pijn bij houding: Pijnverergering bij lopen, langdurig staan, en het maken van een holle rug. Houdingen waarbij de rug strekt, kunnen de vernauwing in het wervelkanaal accentueren en de symptomen intensiveren.
• Verlichting van pijn bij houdingsaanpassingen: Klachten verminderen bij een bolle rug maken, zoals bij voorovergebogen staan. Activiteiten zoals met een rollator of winkelkarretje lopen of fietsen verergeren de klachten meestal niet. Zitten kan ook verlichting geven.
• Vermoeidheid en krachtverlies: Zware benen en gevoel van vermoeidheid in de onderrug. Er kan sprake zijn van krachtsverlies in de onderste extremiteiten, vooral na langdurig lopen.
• Andere symptomen: In sommige gevallen kunnen blaasstoornissen optreden, zoals problemen met het starten van urineren of een gevoel van een niet volledig geleegde blaas. Ook kunnen er stoornissen in de gevoeligheid of reflexen optreden in de onderste ledematen.

Diagnose

Bij de diagnose van lumbale kanaalstenose wordt eerst een anamnese afgenomen om klachten en symptomen te bespreken. Vervolgens volgt een lichamelijk onderzoek. Beeldvorming, zoals een röntgenfoto voor de botten en wervels en een MRI-scan voor de zachte weefsels, is essentieel voor het stellen van de juiste diagnose en het bepalen van de behandeling.

(Zelf)behandeling en herstel

• Chirurgische interventies: Bij ernstige symptomen of progressieve uitval kan een operatie overwogen worden. Deze kan gericht zijn op het creëren van meer ruimte in het wervelkanaal, zoals het verwijderen van een stukje wervel of het vastzetten van wervels.
• Pijnmanagement: Overleg met een arts over pijnbestrijding is cruciaal. Mogelijkheden zijn pijnmedicatie, injecties, tractie of het dragen van een rugbrace. In sommige gevallen kunnen steroïde-injecties direct in de wervelkolom verlichting bieden. Het toepassen van een elektrostimulator of TENS-apparaat kan eveneens bijdragen aan pijnvermindering.
• Oefeningen en fysiotherapie: Specifieke oefeningen, met name rekoefeningen, zijn nuttig om de spieren te versterken en de flexibiliteit te verbeteren. Professionele begeleiding van een fysiotherapeut voor juiste bewegings- en houdingsadviezen kan essentieel zijn. Voor zelfstandige aanpak is een op maat gemaakt trainingsschema aanbevolen. Voorkeur voor een behandeling op locatie? Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer. 
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: een oefenmat en een oefenbal.
• Gebruik van hulpmiddelen: Hulpmiddelen zoals een rollator of winkelwagentje, die het mogelijk maken om voorovergebogen te lopen, kunnen symptomen verlichten. Zittingen op een rollator bieden ook rustmomenten.
• Leefstijlaanpassingen: Een evenwichtige leefstijl, bestaande uit gezonde voeding, regelmatige beweging en effectief stressmanagement, kan de gezondheid van de rug optimaliseren en symptomen verminderen. Voor meer inzicht in dit onderwerp kun je hier verder lezen of de aangeboden e-learning raadplegen.
• Houdingsadviezen: Bewustwording en aanpassing van dagelijkse activiteiten en houdingen kunnen klachten verminderen. Hierbij kan gedacht worden aan het vermijden van een holle rug of het bewust kiezen voor een zittende houding om de rug te ontlasten.
• Alternatieve therapieën: Sommige patiënten vinden verlichting met alternatieve behandelingen zoals acupunctuur, chiropractie of massage.