Lage rug artrose, slijtage van de lage rug, lumbale artrose, lumbale osteoartritis, lumbale spondylartrose, lumbale degeneratie, lumbar spine osteoarthritis, lumbar spondylosis

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Artrose in de lage rug verwijst naar een degeneratieve aandoening waarbij het kraakbeen tussen de wervels slijt. Dit resulteert in beperkte beweging en aanhoudende rugpijn.
• Ontstaanswijze: De primaire oorzaken omvatten ouderdom, genetica, overgewicht, zwaar fysiek werk, trauma's en soms ontstekingsgerelateerde ziekten.
• Symptomen: Patiënten ervaren vaak pijn en stijfheid in de rug, soms uitstralende pijn naar de benen en, bij verdere degeneratie, mogelijk verminderd gevoel of incontinentie.
• Diagnose: Hoofdzakelijk gebaseerd op klinische symptomen, maar beeldvormende technieken zoals röntgenfoto's en MRI's zijn essentieel voor een nauwkeurige diagnose en bepaling van de ernst.
• (Zelf)behandeling en herstel: Behandelingsmogelijkheden lopen uiteen van pijnbestrijding en fysiotherapie tot chirurgie bij ernstige gevallen. Adviezen betreffen leefstijlveranderingen, aanpassingen op het werk en gewichtscontrole.

Beschrijving klachten

Artrose in de lage rug ontstaat wanneer het kraakbeen tussen de wervels slijt of volledig verdwijnt. De wervelkolom in je rug is samengesteld uit diverse op elkaar gestapelde wervels. Tussen deze wervels bevinden zich tussenwervelschijven, die voornamelijk uit kraakbeen bestaan. Dit kraakbeen dient als een soort 'stootkussen' om te voorkomen dat de wervels over elkaar schuiven. Wanneer dit kraakbeen slijt of verdwijnt, bewegen de ruggenwervels minder soepel over elkaar, wat kan leiden tot bewegingsmoeilijkheden en rugpijn. In een vergevorderd stadium kan osteofytvorming optreden, wat botwoekeringen betekent, en dit kan aanleiding geven tot lumbale stenose, een vernauwing van het wervelkanaal. De lage rug bestaat uit vijf lendenwervels (L1 t/m L5). Slijtage treedt vooral op tussen de onderste twee niveaus, L4-L5 en L5-S1 (waarbij S1 verwijst naar het eerste niveau van het sacrum of heiligbeen). Slijtage kan ook op andere niveaus voorkomen, maar dat is relatief zeldzamer.

Ontstaanswijze

Het is niet altijd duidelijk hoe artrose in de lage rug ontstaat. Vaak is er jarenlang sprake van degeneratie en slijtage van het kraakbeen tussen de wervels. Pijnklachten ontstaan vaak pas later. De volgende factoren verhogen het risico op artrose in de lage rug:

• Oudere leeftijd.
• Genetische predispositie (erfelijke belasting).
• Overgewicht en een ongezonde leefstijl.
• Zwaar fysiek werk, intensieve sporten, overbelasting van de rug door overmatig sporten of herhaalde bewegingen en zware lasten dragen zonder gebruik van hulpmiddelen of technieken.
• Trauma, letsel aan de rug door ongelukken, valpartijen en vroegere operaties aan de wervelkolom of omliggende structuren.
• Een incorrecte houding, verkeerd of zwaar tillen en langdurig zitten zonder regelmatige beweging of pauzes.
• Structurele afwijkingen zoals een significant beenlengteverschil (> 2 cm), verschuiving van een tussenwervelschijf (spondylolisthesis), overmatige scoliose, lordose, kyfose en platvoeten of andere voetafwijkingen.
• Botgerelateerde aandoeningen zoals osteoporose en reumatoïde artritis.
• Chronische infecties, ontstekingen of hormonale veranderingen (zoals na de menopauze).
• Leefstijl en omgevingsfactoren zoals structureel slaaptekort, aanhoudende stress, roken, alcoholmisbruik en het dragen van ongeschikte of versleten schoenen.

Symptomen

• Zeurende en stekende pijn in de lage rug.
• Uitstralende pijn in billen en/of benen.
• Stijfheid en moeite met bukken en strekken.
• Startpijn na lang stilzitten.
• Ochtendstijfheid korter dan 30 minuten.
• Verstoord looppatroon.

In vergevorderde stadia:

• Verminderd gevoel en kracht in benen, verhoogd valrisico.
• Gevoelsverlies in het rijbroekgebied.
• Incontinentieklachten.

Symptomen van cauda equina syndroom: Dringende waarschuwing

Als je merkt dat je gevoel in het gebied rondom je billen vermindert en problemen hebt met controle over je blaas of darmen, aarzel dan niet en zoek direct medische hulp. Dit kunnen tekenen zijn van het Cauda Equina Syndroom, een ernstige aandoening waarbij zenuwen in je onderrug bekneld raken, met mogelijke blijvende schade.

​Diagnose

Op basis van klachten en symptomen kan de diagnose vaak al gesteld worden. Hoewel beeldvormende diagnostiek waardevol kan zijn, wordt deze in veel gevallen niet direct toegepast, vooral als er een conservatief beleid wordt gevolgd. Dit komt omdat beeldvorming niet altijd overeenkomt met de ernst van de klachten. Bijvoorbeeld, sommige mensen met milde artrose kunnen ernstige klachten ervaren, terwijl anderen met gevorderde artrose weinig tot geen klachten kunnen hebben. Als echter een operatie wordt overwogen, kan het wel nuttig zijn om beeldvormende technieken zoals een röntgenfoto of MRI te gebruiken om de mate van slijtage of schade te bepalen. Heb je het vermoeden dat je een hernia hebt?

Doe hier de hernia-zelftest

(Zelf)behandeling en herstel

• Kennis van artrose: Artrose, vaak omschreven als 'slijtage', is een onomkeerbaar degeneratief proces dat na verloop van tijd kan verergeren. Hoewel het essentieel is om deze realiteit te erkennen, is het nog steeds raadzaam om actief stappen te ondernemen in de behandeling en het beheer ervan (zie verdere punten).
• Pijnmanagement: Wanneer pijn domineert, overleg dan met je huisarts over de mogelijkheid van pijnstilling.
• Ketenproblematiek in de wervelkolom: Borstwervelkolom, ribben en nek compenseren vaak voor klachten. Voor optimale functie is het essentieel deze gebieden te beoordelen en behandelen. Overweeg een fysio- of manueel therapeut en voeg eventueel oefeningen toe voor deze regio's. Vind een geschikte behandelaar met onze BehandelaarWijzer. 
• Oefenen en fysiotherapie: Bij artrose is het essentieel om de lumbale wervelkolom (lage rug) zo soepel mogelijk te houden en de bijbehorende spieren te versterken. Dit kan met een specifiek oefenschema. Bij aanwezige stijfheid kan een bezoek aan een manueel therapeut voor mobilisatie van de lumbale wervelkolom raadzaam zijn. 
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: een oefenmat en een oefenbal.
• Brace als hulpmiddel: Bij noodzakelijke belasting ondanks pijn, beperkingen en zonder operatieopties, kan een brace nuttig zijn. Laat je voorlichten een brace voor aanschaf.
• Chirurgische interventies: Wanneer klachten zo intens worden dat ze de levenskwaliteit drastisch verminderen, kan een operatieve ingreep overwogen worden. Hierbij kunnen wervels worden vastgezet of gedeelten worden verwijderd voor meer ruimte. Het is echter geen garantie dat dit alle klachten verhelpt. Overweeg eerst alle andere behandelingsopties alvorens tot een operatie te besluiten.
• Leefstijl aanpassingen: Door je leefstijl te optimaliseren, met name bij overgewicht, verminder je niet alleen gezondheidsrisico's maar ondersteun je ook een harmonieuze balans tussen lichaam en geest. Desondanks kan chronische pijn leiden tot gevoelens van depressie of angst. Het inpassen van counseling, mindfulness of meditatie kan daarom essentieel zijn voor zowel je mentale als algehele welzijn. Voor meer informatie hierover, raadpleeg de betreffende sectie via deze [link], of maak gebruik van de aangeboden e-learning.