Trombosebeen, diep-veneuze trombose (DVT), bloedstolsel, deep vein thrombosis, leg thrombosis

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Trombose is een bloedstolsel in een bloedvat, vaak in het onderbeen. Symptomen zijn zwelling, pijn en roodheid.
• Ontstaanswijze: Risicofactoren voor trombose zijn langdurige inactiviteit, aderverkalking, eerdere trombose-ervaringen, ongezonde leefstijl, roken, bepaalde medicijnen, erfelijkheid, hormonale veranderingen, chirurgie en ouder worden.
• Symptomen: Een aangedaan onderbeen kan zwellen, verkleuren, warm zijn, en pijnlijk zijn. Beperkte mobiliteit en zichtbare oppervlakkige aders kunnen ook optreden.
• Diagnose: Diagnose start met een bloedtest, gevolgd door compressie-echografie en aanvullende scans bij twijfel.
• (Zelf)behandeling en herstel: Bij symptomen, raadpleeg direct een arts. Er zijn preventieve maatregelen, behandelingen, leefstijlaanpassingen, hulpmiddelen en medicatie voor herstel.

Beschrijving klachten

Trombose ontstaat wanneer een bloedstolsel vormt in een bloedvat van het onderbeen. Dit kan leiden tot symptomen zoals zwelling, pijn, roodheid en een blauwachtige glanzende huid. Bij jongeren is de kans op trombose ongeveer 1 op 10.000. Naarmate we ouder worden, neemt dit risico toe: voor mensen boven de 60 jaar is de kans 1 tot 2 op 1.000. Gezien de frequentie waarin het voorkomt, is trombose te beschouwen als een volksziekte in Nederland. Bovendien is er een vergelijkbaar risico op een gerelateerde complicatie, de longembolie. Vroegtijdige herkenning en behandeling zijn cruciaal.

Ontstaanswijze

• Fysieke inactiviteit: Langdurig stilzitten, bijvoorbeeld tijdens lange vliegreizen, of uitgebreide perioden van bedlegerigheid kunnen het risico op trombose vergroten.
• Bloedvatconditie: De conditie van bloedvaten is essentieel. Aderverkalking leidt tot minder gladde en smallere bloedvaten, waardoor de kans op stolselvorming toeneemt.
• Eerdere trombose-ervaringen: Personen die eerder getroffen zijn door sinustrombose, een trombosearm, of longembolie hebben een verhoogd risico op herhaalde episodes.
• Leefstijl en gezondheid: Factoren zoals een ongezonde leefstijl, roken, een verhoogd cholesterolgehalte, hoge bloedruk, diabetes en kanker zijn allemaal gerelateerd aan een verhoogd risico op trombose.
• Genetische factoren: Individuen die erfelijk belast zijn met bepaalde hart- en vaataandoeningen kunnen een verhoogde vatbaarheid voor trombose hebben.
• Hormonale veranderingen en medicatie: Het gebruik van anticonceptiepillen of hormoonvervangende therapie, evenals de zwangerschap en de postpartum periode, kunnen het risico op trombose verhogen.
• Chirurgische ingrepen: Na chirurgische procedures, vooral orthopedische operaties, kan het risico op trombose toenemen.
• Overige factoren: Bij het ouder worden, met name na de leeftijd van 60 jaar, neemt het risico toe. Andere factoren zijn overgewicht of obesitas, chronische inflammatoire aandoeningen en het gebruik van katheters in grote aders.

Symptomen

• Zwelling: Een plotselinge zwelling in één onderbeen, veroorzaakt door vocht dat niet goed wordt afgevoerd door de lymfe.
• Verkleuring: Het onderbeen kan een blauwe, rode, of soms glanzende tint krijgen als gevolg van verhoogde druk in de bloedvaten.
• Huidconditie: De huid van het aangedane been kan strak en gespannen aanvoelen.
• Sensaties in het onderbeen: Zwaar gevoel.
• Pijn: Stekende, kloppende en zeurende pijn.
• Warmte: Het getroffen gebied kan warmer aanvoelen dan de omliggende huid.
• Temperatuur: Koorts of een verhoging van de lichaamstemperatuur.
• Verminderde mobiliteit: Moeilijkheid of ongemak bij bewegen van het aangedane been.
• Oppervlakkige aders: De oppervlakkige aders kunnen meer zichtbaar worden.

Overlap in symptomen: Alert bij onderbeenklachten

Bij onderbeenklachten kan het moeilijk zijn om een trombosebeen te onderscheiden van het compartimentsyndroom. Terwijl een trombosebeen (DVT) zich vaak manifesteert met eenzijdige zwelling, kuitpijn en een warm, rood gebied, presenteert het compartimentsyndroom zich met intense pijn, een gevoel van spanning in de spieren en tintelingen. Bij overlappende symptomen is direct medisch advies essentieel.

​Diagnose

Bij vermoeden van een trombosebeen is een tijdige en correcte diagnose essentieel. Meestal start de diagnose met een bloedonderzoek om de stolbaarheid te meten. Een veelgebruikte methode om een stolsel te detecteren is de compressie-echografie, een pijnloze scan die gebruik maakt van geluidsgolven. Bij bevestiging of twijfel kan aanvullend onderzoek zoals een MRI of CT-scan volgen. Het is van belang om bij klachten direct contact op te nemen met je zorgverlener voor de juiste diagnose en behandeling.

Spataderen (varices)

Spataderen zijn verwijde aderen in de benen door kleppen die niet goed sluiten, mogelijk door hoge druk, bloedvatverbreding, of defecte kleppen. Eerdere trombose verhoogt het risico. Ze tonen als uitpuilende blauwe aderen, voornamelijk op de onderbenen. Een duplex onderzoek meet de doorbloeding. Overgewicht, genetische aanleg, veel staan en zwangerschap zijn risicofactoren. Behandeling kan symptomen verlichten, complicaties voorkomen of vanuit cosmetisch oogpunt zijn. Consulteer je huisarts voor advies.

(Zelf)behandeling en herstel

• Directe actie: Neem onmiddellijk contact op met je huisarts bij symptomen van trombose. Buiten reguliere tijden kun je de huisartsenpost bellen of naar de spoedeisende hulp gaan.
• Trombosespuiten: Bij een verhoogd tromboserisico, zoals langdurige bedrust, overweeg preventieve trombosespuiten, zeker bij bijkomende risicofactoren.
• Bloedverdunners: Essentieel bij trombosebehandeling, meestal voor minstens 3 maanden, soms langer. DOAC-bloedverdunners worden vaak als de beste optie beschouwd vanwege hun effectiviteit en gemak. Raadpleeg altijd je arts voor persoonlijk advies over je behandeling en medicijngebruik.
• Bewegen: Regelmatige beweging, zoals wandelen of fietsen, kan helpen. Het gebruik van een hometrainer, loopband of beentrainer kan ook ondersteunend werken. Overweeg het beginnen met krachttraining. 
• Start zelfstandig met een gepersonaliseerd trainingsschema: Klaar om te starten met bewegen? Maak dan gebruik van ons trainingsschema op maat. Wil je toch liever een afspraak op lokatie? Vind de juiste expert met onze BehandelaarWijzer.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor optimale resultaten raden we een oefenmat, fitnessstep en halterset voor krachttraining aan.
• Steunkousen: Voorheen kregen mensen met een trombosebeen vaak steunkousen voorgeschreven. Recente bevindingen benadrukken echter dat bloedverdunners doorgaans prioriteit hebben. Steunkousen kunnen wel zinvol zijn bij vochtophoping in de benen, waarbij kwalitatieve elastische steunkousen de bloedcirculatie stimuleren en zwelling verminderen. Bij ernstige zwelling kan een drukverband nuttig zijn, en er zijn specifieke hulpmiddellen beschikbaar voor degenen die moeite hebben met steunkousen. Een specialist kan je helpen de juiste keuze te maken.
• Bewustzijn van risicofactoren: Wees bewust van persoonlijke risicofactoren voor trombose en neem maatregelen om deze te beheersen, zoals het stoppen met roken of het beheersen van andere onderliggende gezondheidsproblemen.
• Leefstijlverbetering: Heb je een ongezonde leefstijl of overgewicht? Verbeter je gezondheid met aanpassingen in voeding, slaap, voldoende vochtinname en beweging. Zo verklein je risico's en bevorder je balans. Wil je je kennis verder verdiepen? Bekijk het [hier], ga direct naar onze e-learning of lees het boek 'alles over spataders en tromboses' voor uitgebreide inzichten en adviezen.