Myositis ossificans, botgroei in een spier, spierverkalking, heterotopic ossification, muscle calcification, bone formation within muscle tissue

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Myositis ossificans betreft botvorming in spieren, typisch na een spierkneuzing. Hoewel het in elke spier kan voorkomen, is het bovenbeen het meest aangedaan. Een spierkneuzing kan binnen 6-7 weken leiden tot verkalking, ook wel ossificatie genoemd.
• Ontstaanswijze: Voornamelijk door direct trauma, zoals een val. Factoren als de ernst van het letsel, bewegingsbeperking, genetica en leeftijd beïnvloeden het risico.
• Symptomen: Acute symptomen zijn bloeduitstorting, zwelling en roodheid. Na verloop van tijd ontstaan bewegingsbeperking, spierstijfheid en botvorming.
• Diagnose: Evaluatie van symptomen gevolgd door röntgen of echo na 3-4 weken.
• (Zelf)behandeling en herstel: Vaak een afwachtend beleid. Activiteiten zoals gerichte oefeningen, wandelen en fietsen zijn gunstig. Er wordt geadviseerd om producten als braces en gezondheidstools te gebruiken om het herstel te bevorderen.

Beschrijving van de aandoening

Myositis ossificans is een aandoening waarbij er botvorming plaatsvindt in een spier. Deze botvorming komt meestal voor na een forse spierkneuzing, wanneer een bloeduitstorting wordt omgezet in botweefsel. Na een kneuzing kan er een ontstekingsreactie in de spier ontstaan, bekend als myositis, wat een normaal onderdeel is van het natuurlijke wondgenezingsproces. Hoewel myositis ossificans in elke spier kan optreden, is het bovenbeen het meest gebruikelijke gebied, met name na een direct trauma zoals een val of klap op de spier. De aandoening wordt het meest waargenomen bij jonge mannen tussen de 20 en 30 jaar die aan contactsporten doen, zoals rugby, judo of worstelen. Myositis ossificans is een zeldzame aandoening. Wereldwijd komt het maar bij ongeveer 1 op de 2 miljoen mensen voor. Het maakt niet uit waar je vandaan komt of of je een man of vrouw bent, iedereen kan het krijgen.

Proces ossificatie (botvorming)

Na een spierkneuzing kan er soms een atypisch herstelproces optreden waarbij de bloeduitstorting, in plaats van op te lossen, begint te verkalken. Dit proces, waarbij verkalkt weefsel uiteindelijk in bot verandert, wordt eenvoudigweg ossificatie genoemd. Deze reactie vindt meestal plaats binnen zes tot zeven weken na het letsel. Hoewel herstel na dit proces enkele maanden tot een jaar kan duren, treedt ossificatie slechts op bij ongeveer 15% van de ernstige spierkneuzingen.

Uitleg bij de afbeelding: Deze afbeelding toont een röntgenfoto van het bovenbeen waarop je kunt zien hoe botvorming in een spier eruit kan zien. Dit fenomeen kan zich in principe in elke spier voordoen, maar wordt hier specifiek in het bovenbeen geïllustreerd.

Ontstaanswijze

• Direct trauma: veroorzaakt door een val, stoot, of directe klap op de spier.
• Bewegingsgebrek: Kan voorkomen bij dwarslaesiepatiënten of personen in coma.
• Risicofactoren:
  • Ernst van het letsel: een ernstiger letsel kan een hoger risico vormen.
  • Bewegingsbeperking: een verhoogd risico wanneer er een aanzienlijke bewegingsbeperking is als gevolg van het letsel.
  • Genetische factoren: sommige individuen kunnen genetisch vatbaarder zijn, hoewel dit verder onderzoek vereist.
  • Leeftijd en algehele gezondheid: oudere individuen of zij met bepaalde gezondheidsaandoeningen kunnen vatbaarder zijn.
• Onderzoeksvraag: Waarom ontwikkelen sommigen na een spierkneuzing de aandoening en anderen niet? Meer onderzoek is essentieel voor inzicht en betere zorg.

Symptomen 

• Acute reacties:
  • Bloeduitstorting: Zichtbare blauwe plek of verkleuring op de letselplaats.
  • Zwelling: een toegenomen omvang van het getroffen gebied.
  • Roodheid en Warmte: tekenen van een lokale ontstekingsreactie.
• Pijn en ongemak:
  • Provocatie van pijn: Toegenomen pijn bij spierspanning.
  • Nachtelijke Pijn: ongemak dat 's nachts optreedt en slaap kan verstoren.
  • Aanhoudend ongemak: continue pijn, zelfs in rust.
• Functionele beperkingen en veranderingen:
  • Bewegingsbeperking: een afname van het normale bewegingsbereik van het getroffen gebied, wat de dagelijkse activiteiten kan beïnvloeden.
  • Spierstijfheid: Beperking in het volledig strekken of buigen van de spier.
  • Verminderde spierkracht: zwakte in het getroffen gebied, wat invloed kan hebben op de functionaliteit.
• Veranderingen door botvorming: Knobbeltje-achtige verharding en toenemende beperkingen door bot in gewrichten of spieren.

Diagnose

Na een spierkneuzing, wanneer je symptomen zoals pijn of bewegingsbeperking ervaart, is het belangrijk om eerst ernstige blessures zoals een botbreuk uit te sluiten. In de beginfase geeft een echo vaak meer duidelijkheid dan een röntgenfoto. Echter, na 3-4 weken kan botvorming zichtbaar zijn op een röntgenfoto. Bij aanhoudende onduidelijkheid kan een biopt definitief uitsluitsel geven. Overleg altijd met je huisarts of fysiotherapeut voor de juiste aanpak.

(Zelf)behandeling en herstel

• Afwachtend beleid: Vaak kiest men voor afwachten, omdat botweefsel in spieren meestal binnen 6-8 weken afneemt en binnen enkele maanden tot een jaar verdwijnt. Soms blijft een klein stukje zichtbaar, maar dit beïnvloedt de spierfunctie niet.
• Pijnmanagement: Bij pijnklachten kunnen pijnstillers en ontstekingsremmers uitkomst bieden. Raadpleeg echter altijd je huisarts voordat je medicatie inneemt.
• Fysiotherapie: Als je myositis ossificans hebt, kan een fysiotherapeut helpen. Door fysiotherapie verbeter je beweging en verminder je pijn. Overleg met een fysiotherapeut voor een behandeling op maat. Vind de juiste expert met onze BehandelaarWijzer.
• Shockwavetherapie: Shockwave therapie (SWT) helpt mogelijk bij calciumophopingen van myositis ossificans. Belangrijk: start pas met SWT als de botvorming stabiel is. De effectiviteit is variabel, dus raadpleeg altijd een expert.
• Zelfbehandeling en preventie: Blijf bewegen tegen stijfheid, belast matig en voorkom overbelasting. Wandelen, fietsen, en lichte oefeningen zijn aanbevolen.
• Training en oefening: Overweeg ons trainingsschema op maat voor doelgerichte oefeningen. Wandelen en fietsen zijn ook thuis mogelijk via loopband of hometrainer.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor optimale resultaten bij thuis training, bevelen wij de volgende oefenmaterialen aan:
  • Oefenmat
  • Oefenbal
  • Squat rack
  • Leg extension oefening
  • Stepper
  • Halter- en dumbellset
• Leefstijlaanpassingen: Verbeter een ongezonde leefstijl voor een optimale balans tussen activiteit en herstel, zowel lichamelijk als geestelijk. Voor meer informatie over dit onderwerp en de voordelen voor je algehele gezondheid, raadpleeg [hier] of maak gebruik van onze e-learning.