Kniefractuur, breuk van de knie, femur fractuur, tibia fractuur, tibiaplateau fractuur, patella fractuur, knee fracture, broken knee, femoral fracture, tibial fracture, tibial plateau fracture, patellar fracture

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Kniefracturen zijn breuken in of rond het kniegewricht, vaak voorkomend bij ouderen.
• Ontstaanswijze: Kniefracturen ontstaan door vallen, klappen en ongevallen. Risicofactoren zijn onder andere osteoporose, ouderdom, ontstekingsremmers, overgewicht en afgenomen spierkracht.
• Symptomen: Intense pijn die kan uitstralen, beperkte mobiliteit, zwelling en mogelijk een abnormale beenstand.
• Diagnose: Aan de hand van klachten, ontstaanswijze en symptomen kan een kniefractuur vaak al worden vermoed. Voor definitieve bevestiging biedt een röntgenfoto uitkomst.
• Zelfbehandeling en herstel: Behandelmethoden omvatten chirurgie of een conservatieve benadering met gips. Revalidatie, via fysiotherapie of zelfstandig, is belangrijk. Een actieve leefstijl en goede gezondheid ondersteunen het herstelproces.

Beschrijving van de aandoening

Botbreuken in de knie, ook fracturen genoemd, kunnen veroorzaakt worden door vallen of harde stoten tegen het gewricht. De knie omvat het uiteinde van zowel het dijbeen (femur) als het scheenbeen (tibia). Breuken kunnen voorkomen aan het uiteinde van het dijbeen (distale femur fractuur), het scheenbeen (tibiaplateau fractuur) of zelfs de knieschijf (patella fractuur). Hoewel botbreuken veelvoorkomend zijn, met in Nederland een schatting van 175.000 gevallen per jaar (bijna 500 dagelijks), is het onduidelijk hoeveel hiervan specifiek kniegerelateerd zijn.

Ontstaanswijze

• Voornaamste oorzaken:
  • Vallen of een directe klap van buitenaf.
  • Verkeersongevallen.
  • Sportletsels.
• Risicofactoren voor kniefracturen:
  • Osteoporose, oftewel botontkalking, verhoogt het risico op kniefracturen.
  • Ouderdom verhoogt door afnemende botdichtheid het fractuurrisico.
  • Ontstekingsremmers kunnen bij lang gebruik het fractuurrisico verhogen.
  • Langdurig gebruik van corticosteroïde-inhalatoren schaadt botgezondheid.
  • Overgewicht verhoogt door extra kniedruk het breukrisico.
  • Eerdere fracturen of botgerelateerde problemen.
  • Intensieve sportbeoefening zonder adequate bescherming of training.
  • Minder spiermassa of kracht verlaagt kniestabiliteit.
  • Tabak en excessief alcoholgebruik beïnvloeden de botgezondheid.
• Afname van botmassa met de leeftijd:
  • Na hun vijftigste verliezen vrouwen jaarlijks zo'n 1% botmassa.
  • Mannen ervaren een jaarlijks verlies van ongeveer 0.5%.

Differentiaal diagnostiek bij botbreuken en kneuzingen

Bij symptomen na een letsel, zoals een botbreuk of kneuzing, is het cruciaal om een accurate diagnose te stellen. Een vertraagd herstel kan wijzen op posttraumatische dystrofie, ook bekend als complex regionaal pijn syndroom (CRPS). Kenmerkend voor CRPS zijn onder andere: disproportionele, ernstige en aanhoudende pijn, verminderde functie, zwelling en roodheid van het getroffen ledemaat. Vroege herkenning is essentieel, omdat de behandeling en prognose van CRPS verschillen van standaard botbreuken of kneuzingen.

Symptomen

• Pijn:
  • Directe en intense pijn in en rondom de knie.
  • Pijn die kan uitstralen naar het boven- of onderbeen, afhankelijk van de breuklocatie.
  • Verergering van pijn bij pogingen tot bewegen of belasten van het been.
• Mobiliteitsbeperkingen:
  • Directe moeite of onvermogen om het been te belasten.
  • Beperkte of verloren beweeglijkheid van het kniegewricht.
  • Lopen wordt sterk beperkt of is volledig onmogelijk.
• Visuele symptomen:
  • Zwelling door bloedlekkage uit de breuk en mogelijke vochtophoping.
  • Abnormale stand of vervorming van het been, afhankelijk van de breuk.
  • Blauwe verkleuring of hematomen in het getroffen gebied.
• Tactiele en auditieve sensaties:
  • Een knisperend of slijpend gevoel (crepitatie) bij beweging, veroorzaakt door botfragmenten die tegen elkaar wrijven.
  • Warmte of toegenomen hitte rond het geblesseerde gebied door ontsteking.
• Neurologische symptomen:
  • Mogelijke zenuwbeschadiging door gevoelloosheid of tintelingen onder de fractuur.

Diagnose

Bij symptomen als hevige pijn en zwelling in de knie kan men al gauw denken aan een botbreuk. Voor een heldere diagnose kan een röntgenfoto of MRI-scan uitkomst bieden; deze beelden kunnen een breuk duidelijk tonen, zodat een arts de situatie kan beoordelen. Twijfel je zelf of er sprake is van een breuk?

Doe hier de Ottawa Knee Rules zelftest

(Zelf)behandeling en herstel

• Type en stand van de breuk: Type en breukstand bepalen de behandeling, zoals operatie met platen, draden, schroeven, of een knieprothese.
• Conservatief vs. chirurgisch beleid: Bij milde breuken zonder verplaatsing van botstukken kan een conservatieve benadering (zonder operatie) worden overwogen.
• Braces en gips: Voor optimale genezing kan een (loop)gips of brace worden voorgeschreven. Afhankelijk van de aard en locatie van de breuk, kan een algemene kniebrace of een specifieke knieschijfbrace worden aanbevolen. Het is belangrijk de juiste brace te kiezen voor effectieve ondersteuning en herstel.
• Bewegingshulpmiddelen: Maak gebruik van elleboogkrukken, een rollator of rolstoel  gedurende maximaal 8 weken en verminder het gebruik geleidelijk.
• Pijnmanagement: Voor directe pijnverlichting zijn pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen geschikt. Bij hevige pijn is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts voor een sterkere pijnmedicatie.
• Elektrische spierstimulatie: Met de elektrostimulator optimaliseer je revalidatie en manage je pijn effectief. Dit apparaat stimuleert spierherstel en versterkt prestaties, vormend een waardevolle toevoeging aan conventionele behandelingen.
• Vermijd zware belasting: Het is cruciaal om zwaar tillen en draaiende bewegingen te vermijden tijdens het herstel om verdere schade of complicaties te voorkomen.
• Revalidatie en fysiotherapie: Ongeacht het type breuk of de noodzaak van een operatie, is begeleide revalidatie door een fysiotherapeut cruciaal. Deze professional adviseert over oefeningen, leefregels en houding. Voor een digitale, zelfstandige aanpak is een op maat gemaakt trainingsschema een goede optie. Vind de juiste expert met onze BehandelaarWijzer.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: 
  • Hometrainer
  • Loopband
  • Oefenmat
  • Oefenbal
  • Squat rack
  • Leg extension oefening
  • Stepper
  • Halter- en dumbellset
  • Weerstandsbanden
• Leefstijl: Het handhaven van een gezonde leefstijl, waaronder een evenwichtig dieet, regelmatige beweging, en een gebalanceerde mindset, is cruciaal voor zowel herstel als algemeen welzijn. Voor meer informatie en gedetailleerde richtlijnen, bezoek onze specifieke pagina via deze [link]. Bovendien bieden we een e-learning programma aan dat uitgebreid de voordelen van een gezonde leefstijl behandelt en praktische tips biedt om deze doelen te bereiken.