Jumpers knee, springersknie, patellapees tendinopathie, tendinitis van de kniepees, apexitis patellae, patellar tendonitis, patellar tendinopathy

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Jumpers knee is een overbelastingsblessure van de patellapees. Deze manifesteert zich vooral na sportieve belasting en is risicovol bij sporten zoals volleybal en basketbal.
• Ontstaanswijze: De blessure komt vaak voor door explosieve sportactiviteiten en is gerelateerd aan leeftijd, geslacht, trainingsintensiteit, lichamelijke kenmerken en onjuiste lichaamsmechaniek.
• Symptomen: Pijn onder de knieschijf bij snelle bewegingen, verergerd door bepaalde activiteiten, vergezeld van zwelling, roodheid en verminderde functie.
• Diagnose: Gebaseerd op symptomen, lichamelijk onderzoek en mogelijk beeldvormende technieken.
• (Zelf)behandeling en herstel: Adviezen variëren van rust, gerichte oefeningen, fysiotherapie en braces tot in sommige gevallen medische interventies.

Beschrijving van de klachten

Jumpers knee, of springersknie, is een overbelastingsblessure van de patellapees voorin de knie. De blessure zit meestal aan het onderste deel van de pees (65%), bovenste deel (25%) of bij de aanhechting op het scheenbeen (10%). De klacht komt op na belasting, verergert bij intensieve activiteiten en komt vaak voor bij sporten zoals volleybal en basketbal. Risicofactoren zijn een groter gewicht, lengte en intensieve kracht- en springtraining. Het kan zowel om een peesontsteking (tendinitis) gaan als om peesweefselverslechtering (tendinose). Het treft vooral sporters tussen 18-40 jaar, vooral in sporten als volleybal, basketbal en voetbal. Bij Ongeveer 45% van de professionele volleyballers en 32% van de professionele basketballers komt dit voor. Mannen en jongeren zijn vaker getroffen.

Classificatie van jumpers knee 

Blazina et al. (1973) onderscheidt vier ernstgraden:

• Graad I: Pijn na activiteit, geen prestatieverlies.
• Graad II: Beginnende pijn die verdwijnt na warming-up, lichte prestatiebeïnvloeding.
• Graad III: Aanhoudende pijn tijdens activiteit, vermindert prestaties.
• Graad IV: Constante pijn door peesscheuring, hindert dagelijkse activiteiten.

Ontstaanswijze

• Risicosporten: Vooral explosieve sporten met veel sprongbewegingen zijn risicovol.
• Leeftijd en geslacht: Vaker waargenomen bij mannen en jongeren (18-40 jaar).
• Trainingsintensiteit: Regelmatige en hoge intensiteit van activiteiten verhoogt het risico.
• Lichamelijke kenmerken: Gewicht, lengte en intensieve training vergroten het risico.
• Biomechanica: Onjuiste spring- en landtechnieken of voetstand verhogen het risico.

Symptomen

• Locatie: Pijn onder de knieschijf bij explosieve bewegingen.
• Activiteitsgerelateerd: Stekende pijn bij traplopen en fietsen.
• Fysieke indicaties: Zwelling, roodheid en warmte; gevoelig bij druk.
• Bijkomende symptomen: Stijfheid na rust, verminderde kniefunctie en -kracht.
• Progressie: Als onbehandeld, kan pijn chronisch worden en bewegingsbereik beperken.
• Behandeling reactie: Pijn neemt af met rust en ijs, maar kan terugkeren bij activiteit.

Diagnose

De diagnose van een jumpers knee wordt voornamelijk gesteld op basis van de gepresenteerde klachten en symptomen, gecombineerd met lichamelijk onderzoek. Om de conditie van de pees nauwkeuriger in beeld te krijgen, kan aanvullend een echografie of MRI onderzoek worden aanbevolen.

Prognose

Een jumper's knee heeft doorgaans een gunstige prognose. Toch kan het herstel sterk variëren per individu. Velen merken binnen enkele maanden verbetering dankzij adequate rust en revalidatie, maar er zijn ook personen bij wie de symptomen 1-2 jaar of zelfs langer aanhouden. Hoewel de meerderheid van de patiënten uiteindelijk volledig herstelt, ervaart een klein percentage chronische klachten.

(Zelf)behandeling en herstel

• Activiteitenmanagement voor pijnbeheer: Neem bij langdurig staan of sporten regelmatig pauzes. Herken activiteiten die de klachten verergeren en pas je training aan om overbelasting te voorkomen. Bij symptomen, minimaliseer belastende bewegingen, overweeg je been te verhogen en gebruik indien nodig hulpmiddelen zoals elleboogkrukken, een rollator of wandelstok voor ontlasting. 
• Veilige sportkeuzes voor de knie: Behoud je conditie en kracht door middel van fietsen en zwemmen; deze activiteiten bieden het voordeel van een intensieve training zonder overmatige belasting. Als alternatief kun je ook kiezen voor buitenactiviteiten of binnenshuis trainen met een hometrainer, beentrainer, loopband of crosstrainer.
• Fysiotherapie en loopanalyse: Bij jumper's knee omvat fysiotherapie advies, oefeningen, diepe dwarse frictie, en shockwave therapie voor pijnverlichting en herstel. Een loopanalyse helpt klacht-veroorzakende factoren te identificeren. Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer.
• Pijnverlichting: Gewone pijnstillers zoals paracetamol, ibuprofen en warmtepleisters kunnen tijdelijke verlichting bieden. Daarnaast kan het afwisselend toepassen van warmte en kou bijdragen aan verlichting. Warmte ontspant en maakt de spier los, terwijl kou ontsteking en pijn vermindert.
• Brace of tape: Overweeg een brace of stabiliserende tape ter verlichting. Bekijk de video-instructie onderaan deze pagina voor het zelf aanbrengen van een tape.
• Zelfbehandeling tips: Door het gebruik van een foamrol of massage gun kun je de omliggende spieren ontspannen. Dit vermindert de spanning op de patellapees, wat essentieel is voor herstel en het verlichten van de bijbehorende kniepijn.
• Trainen: Voer oefeningen en excentrische krachttraining uit na het verminderen van de ontsteking en/of peesrust. Begin meestal 1-4 weken na de start van de klachten. Gebruik ons specifiek oefenprogramma jumpersknee of een trainingsschema op maat.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor optimale resultaten raden we de volgende trainingsartikelen voor thuisgebruik aan:
  • Oefenmat
  • Oefenbal
  • Fitnessstep
  • Halterset
  • Squat rack
  • Leg extension oefening
  • Weerstandsbanden
  • Bosu ball
  • Springtouw
• Medische interventies: Bij aanhoudende klachten zijn injecties, corticosteroïden en botox opties. In ernstige situaties kan een operatie, met boorkanalen in de knieschijf en verwijdering van gedegenereerd weefsel, noodzakelijk zijn voor betere doorbloeding en preventie van verdere schade. Raadpleeg een specialist.
• Voetcomfort en voetgerelateerde klachten: Een verkeerde voetstand of niet-passend schoeisel kan symptomen van een jumpers knee verergeren. Overweeg inlegzolen of raadpleeg een podotherapeut voor advies en corrigerende zooltjes om de voetstand te verbeteren en de belasting op de rug te verminderen.
• Gezonde leefstijl: Het aannemen van een gezonde leefstijl bevordert preventie en versnelt herstel. Dit omvat een gebalanceerd dieet, regelmatige lichaamsbeweging en effectief stressbeheer. Een gezonde leefstijl optimaliseert welzijn voor zowel lichaam als geest. Voor verdieping in dit onderwerp kun je hier verder lezen of gebruikmaken van de beschikbare e-learning.