Coxitis fugax, heupontsteking bij kinderen, transient synovitis of the hip, irritable hip

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Coxitis fugax is een kortdurende heupirritatie vooral voorkomend bij kinderen tussen 3-10 jaar, vaker bij jongens. Het treft meestal één heup en concentreert zich op het gewrichtskapsel, verdwijnend binnen 1-2 weken.
• Ontstaanswijze: Ondanks veel onderzoek is de oorzaak onduidelijk. Er zijn links met (virale) infecties en de rol van antistoffen. Andere triggers kunnen genetisch of omgevingsgebonden zijn.
• Symptomen: Klachten omvatten pijn in de heup en lies, beperkte beweging, mank lopen, en mogelijk koorts.
• Diagnose: Vastgesteld via observatie, verhalen en medisch onderzoek. Echografie kan ontsteking tonen; gewrichtspunctie sluit bacteriële infecties uit.
• (Zelf)behandeling & herstel: Rust is essentieel, aangevuld met pijnstilling en warmte-kou therapie. Voor restklachten, raadpleeg een (kinder)fysiotherapeut. Een op maat gemaakt trainingsschema en gezonde leefstijl bevorderen herstel.

Beschrijving klachten

Coxitis fugax is een tijdelijke irritatie of ontsteking van het heupgewricht waarvoor geen duidelijke oorzaak aanwijsbaar is. Doorgaans manifesteert de aandoening zich in één heup tegelijk. Het treft voornamelijk kinderen tussen de 3 en 10 jaar oud en is vaker zichtbaar bij jongens dan bij meisjes. De ontstekingsreactie concentreert zich op het gewrichtskapsel van de heup. Gelukkig is het natuurlijke beloop van coxitis fugax gunstig; de symptomen verdwijnen doorgaans binnen 1 tot 2 weken spontaan.

Ontstaanswijze

• Huidige kennis: Ondanks uitgebreid onderzoek is de exacte ontstaanswijze van coxitis fugax nog niet volledig bekend.
• Verband met (virale) infecties: Een opvallende observatie is dat coxitis fugax zich kan manifesteren nadat een kind een (virale) infectie heeft doorgemaakt.
• Rol van antistoffen: Antistoffen die tijdens de infectie worden aangemaakt, zouden een rol kunnen spelen bij het veroorzaken van de klachten gerelateerd aan coxitis fugax.
• Toekomstig onderzoek: Er is verdere wetenschappelijke studie nodig om concrete conclusies te trekken over de ontstaanswijze en de relatie met eerdere infecties.
• Andere mogelijke factoren: Hoewel de focus ligt op virale infecties en antistoffen, mogen andere mogelijke uitlokkende of bijdragende factoren niet worden uitgesloten. Deze kunnen variëren van genetische predisposities tot omgevingsfactoren.

Symptomen

• Pijn en locatie: Er is pijn aanwezig in de heupregio, lies en het bovenbeen. Deze pijn kan soms uitstralen naar de knie.
• Bewegingsbeperking: Bewegingen van de heup zijn over het algemeen beperkt, met name rotatiebewegingen en het zijwaarts heffen van het been.
• Looppatroon: Kinderen kunnen mank lopen door een verstoord looppatroon.
• Weigering om te bewegen: In ernstigere gevallen wil het kind mogelijk helemaal niet meer staan of lopen vanwege de pijn en beperking.
• Temperatuursverhoging: Er kan een milde temperatuursverhoging zijn, wat wijst op een ontstekingsreactie in het gewrichtskapsel.
• Algemene malaise: Naast de specifieke heupklachten kan het kind zich ook algemeen niet lekker voelen, wat kan samengaan met vermoeidheid of lusteloosheid.

Diagnose

Het klachtenbeeld van coxitis fugax is doorgaans te herkennen aan de observatie en het verhaal van het kind of de ouders. Voor verdere duidelijkheid kan een huisarts of (kinder)fysiotherapeut een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Een echografie van het gewrichtskapsel kan aantonen of er sprake is van een ontsteking door de zichtbaarheid van vocht. Bij onzekerheid, of om een bacteriële infectie uit te sluiten, is een gewrichtspunctie mogelijk.

(Zelf)behandeling en herstel

• Rustperiode: Het is cruciaal dat het kind rust neemt gedurende minimaal één tot twee weken. Hierdoor krijgt het lichaam de kans om te herstellen, en in de meeste gevallen verdwijnen de klachten daarna zonder restverschijnselen.
• Pijnstilling: Bij beginnende pijn kan pijnstilling nuttig zijn. Warmte-kou therapie kan ook helpen: warmte ontspant spieren, terwijl kou ontstekingen en pijn reduceert.
• Restklachten na herstel: Als er na de initiële herstelperiode nog restklachten zijn, zoals beperkte bewegelijkheid van de heup, verminderde kracht of een verstoord looppatroon, is het raadzaam een (kinder)fysiotherapeut te raadplegen. Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer. 
• Oefeningen: Ons trainingsschema op maat kan bijdragen aan zelfstandig herstel, en kan zowel preventief als reactief ingezet worden om klachten te beperken of voorkomen.
• Oefenmateriaal: Gebruik weerstandsbanden, een fitnessstep, oefenmat en oefenbal om heupmobiliteit en -sterkte te bevorderen.
• Leefstijlaanpassingen: Een gezonde leefstijl bevordert het herstel en algemene gezondheid, waarbij balans tussen activiteit en rust cruciaal is. Het aanpassen van leefgewoonten kan herstel versnellen en gezondheidsrisico's verlagen. Voor meer over gezond leven, bekijk hier of gebruik de aangeboden e-learning.