Peroneus tendinopathie, peroneus tendinitis, peroneuspees tendinose, peroneus saltans, peroneal tendinopathy, peroneal tendonitis, snapping peroneal tendon

Samenvatting

• Beschrijving klachten: De peroneus longus en brevis pezen zorgen voor enkelstabiliteit. Tendinopathie kan leiden tot klachten, en schade aan het retinaculum (bindweefselband) kan pezenverschuiving (peroneus saltans) veroorzaken.
• Ontstaanswijze: Trauma's, overbelasting, voetafwijkingen, slecht schoeisel en diverse andere factoren kunnen de klachten veroorzaken.
• Symptomen: Pijn aan de enkelzijde verergert vaak bij activiteit, met symptomen als zwelling, drukgevoeligheid en instabiliteit.
• Diagnose: Gebaseerd op symptomen, eventueel aangevuld met beeldvorming zoals echografie of MRI.
• (Zelf)behandeling en herstel: Behandeling begint vaak conservatief met fysiotherapie en oefeningen. Als klachten blijven bestaan, kunnen medische interventies zoals operaties nodig zijn. Na een operatie is revalidatie van belang.

Beschrijving van de aandoening

De peroneus longus en peroneus brevis zijn pezen aan de buitenzijde van de enkel en spelen een cruciale rol in de stabiliteit van de enkel en voet. De peroneus longus loopt van het kuitbeen naar de basis van het eerste middenvoetsbeentje en het os cuneiforme, één van de voetwortelbeenderen. De peroneus brevis gaat van het kuitbeen naar het vijfde middenvoetsbeentje. Klachten kunnen optreden als gevolg van peroneus tendinopathie, een aandoening die de pezen aantast. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen tendinitis (ontsteking) en tendinose (degeneratie). Overbelasting kan leiden tot tendinitis, en als dit niet wordt behandeld, kan het overgaan in tendinose. Een verzwikte enkel kan ook de pezen beschadigen. Symptomen zijn pijn tijdens inspanning, zwelling aan de buitenkant van de enkel, en mogelijk een gevoel van instabiliteit in de enkel.

Peroneus saltans

De peroneuspezen, gelegen aan de buitenzijde van de enkel, spelen een cruciale rol in de stabiliteit van de enkel. Deze pezen worden op hun plek gehouden door het retinaculum, een band van bindweefsel dichtbij het kuitbeen. Wanneer dit retinaculum beschadigd of verzwakt raakt, is het mogelijk dat de pees uit zijn natuurlijke gootje schiet. Dit fenomeen wordt "peroneus saltans" genoemd en kan leiden tot pijn en instabiliteit in de enkel.

Ontstaanswijze

• Traumatische oorzaken: Bijvoorbeeld door een inversietrauma of supinatietrauma.
• Structurele overbelasting: Constante belasting zonder voldoende rust.
• Oneffen terrein: Langdurig wandelen op ongelijk terrein.
• Voet- en enkelafwijkingen: Bijvoorbeeld instabiliteit of platvoeten.
• Holvoet-problematiek: Een naar buiten gekanteld hielbeen kan de pees belasten.
• Anatomische afwijkingen: Variaties in bot, ligament of pees.
• Ongepast schoeisel: Gebrek aan juiste ondersteuning.
• Spierzwakte of -verkorting: Onvoldoende kracht of flexibiliteit in de spieren.
• Gewrichtsstijfheid: Beperkte beweging in de enkel of voet.
• Overgewicht: Extra belasting door overtollig gewicht.
• Trainingsfouten: Bijvoorbeeld door overtraining of geen warming-up.
• Leeftijd: Naarmate men ouder wordt, kan de kans op klachten toenemen.
• Onvoldoende herstel: Na eerdere blessures of trauma's.
• Slechte trainingsomstandigheden: Slecht oppervlak of gebrekkig trainingsmateriaal.

Symptomen

• Lokalisatie van pijn: Voornamelijk aan de zijkant van enkel, onderbeen en voet.
• Activiteitsgerelateerde pijn: Verergering tijdens lopen, springen of op tenen staan.
• Pijn na belasting: Intensifieert na het belasten van enkel en voet.
• Pijn in rust: Bij een gevorderd stadium, zelfs zonder activiteit.
• Drukgevoeligheid: Pijn bij directe druk op de peroneuspezen.
• Ontstekingsverschijnselen: Zwelling, warmte en roodheid bij de peroneuspezen.
• Stijfheid: Mogelijke stijfheid in de enkel, vooral bij opstarten.
• Verandering in looppatroon: Aanpassing vanwege pijn of ongemak.
• Gevoel van instabiliteit: Enkel voelt minder stevig of betrouwbaar tijdens belasting.
• Krachtsverlies: Mogelijk verminderde kracht bij beweging of belasting van de enkel.

Diagnose

De diagnose wordt voornamelijk gesteld op basis van klachten en symptomen, eventueel aangevuld met specifieke testen uitgevoerd door een huisarts of fysiotherapeut. Bijzondere aandacht gaat uit naar het beoordelen van de enkelstabiliteit. Een echografie kan inzicht geven in de staat van de pezen. Indien nodig kunnen een röntgenfoto of MRI-scan aanvullend worden ingezet om andere onderliggende aandoeningen uit te sluiten.

(Zelf)behandeling en herstel

• Fysiotherapie: De fysiotherapeut identificeert doorgaans klachten zoals tendinitis, tendinose, ruptuur of peroneus saltans en adviseert passende behandelingen, vooral gericht op spierverkortingen en gewrichtsstijfheid voor optimaal herstel. Bij twijfel kan hij je doorverwijzen naar een (sport)arts. Meestal wordt een niet-operatieve aanpak als eerste stap aanbevolen, wat vaak effectief is. Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer.
• Brace: Geef de pees enkele weken rust en overweeg een brace voor tijdelijke ondersteuning.  Bouw deze geleidelijk aan af gedurende de klachten afnemen.
• Alternatieve activiteiten: Als je favoriete sport tijdelijk niet mogelijk is, blijf dan actief met fietsen, zwemmen of wandelen, thuis of buiten. Voor thuisgebruik zijn een hometrainer of loopband goede opties.
• Pijnmedicatie en injecties: Overleg met de huisarts over geschikte pijnmedicatie of het nut van injecties met ontstekingsremmers.
• Warmte-kou therapie: Afwisseling van warmte en kou biedt verlichting: warmte versoepelt spieren en kou vermindert ontstekingen en pijn.
• Specifieke oefeningen: Start op tijd met oefeningen gericht op rekken, stabiliteit en peesherstel. Voer belasting geleidelijk op met sport-specifieke training. Te snelle opvoering vergroot de kans op terugkeer van klachten. Ga voor advies langs bij een fysiotherapeut of overweeg onze online fysiotherapie of trainingsschema op maat. Vind de juiste expert voor zorg op locatie met onze BehandelaarWijzer.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: 
  • ​Oefenmat
  • Oefenbal
  • Squat rack
  • Stepper
  • Halter- en dumbellset
  • Weerstandsbanden
  • Balansbord of Bosu bal
  • Power slider/ mini schaatsbaan
  • Speedladder
• Spierontspanning: Detonisatie, zoals massage of frictietechnieken, kan de spierspanning verminderen. Thuis kun je een foamroler of massage gun gebruiken.
• Voetafwijkingen: Bij plat- of holvoeten kan een podotherapeut helpen met aangepaste  inlegzolen. Beoordeel ook of je schoenen voldoende steun bieden.
• Medische interventies: Als conservatieve behandelingen niet helpen, kan een ontstekingsremmende injectie overwogen worden. Bij aanhoudende klachten kan een operatie nodig zijn. Na de operatie volgt meestal een periode van gemiddeld 6 weken met onderbeengips of soms een air walker. Daarna start het revalidatieproces.
• Preventie van herhaling: Na symptoomverbetering is preventie essentieel. Zorg altijd voor een goede warming-up en rekoefeningen, vermijd overbelasting van de pezen en wissel regelmatig van sportschoenen.
• Leefstijl: Verbeter een ongezonde leefstijl om de kans op gezondheidsproblemen te verkleinen. Dit bevordert het evenwicht tussen activiteit en herstel, en draagt bij aan de algehele gezondheid. Voor meer over dit onderwerp, bekijk deze [hier] of gebruik de beschikbare e-learning.