Reumatoïde artritis (RA), reuma, gewrichtsreuma, chronische gewrichtsontsteking, rheumatoid arthritis, autoimmune joint disease

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Reumatoïde artritis (RA) is een auto-immuunziekte die ontstekingen in gewrichten veroorzaakt, inclusief de ellebogen, en leidt tot symptomen als pijn en stijfheid.
• Ontstaanswijze: De exacte oorzaak van RA, inclusief de impact op de ellebooggewrichten, is nog niet volledig begrepen. Zowel genetische als omgevingsfactoren spelen echter een rol bij het ontstaan van deze auto-immuunziekte.
• Symptomen: Bij RA zijn pijn, roodheid, zwelling en stijfheid de primaire symptomen. Deze worden vaak vergezeld door vermoeidheid en beperking in beweging.
• Diagnose: Voor een correcte diagnose zijn bloedtests en beeldvorming essentieel.
• (Zelf)behandeling en herstel: Een nauwe samenwerking met een reumatoloog is cruciaal. Een combinatie van medicatie, therapieën en specifieke oefeningen, gecombineerd met een gezonde leefstijl, draagt bij aan herstel en beheer.

Beschrijving klachten

Reumatoïde artritis, een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de gewrichten aanvalt, veroorzaakt vaak ontstekingen. Hoewel RA meestal handen en voeten treft, kan het ook invloed hebben op de ellebogen. Dit kan leiden tot symptomen als elleboog- en armpijn, stijfheid en soms secundaire hoofdpijnklachten. Vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal om ernstige schade te beperken. RA komt vaker voor bij vrouwen en vereist regelmatige medische opvolging en trouwe naleving van de behandeling. In Nederland heeft ongeveer 1% van de mensen RA.

Etiologie (ziekteleer)

Reumatoïde Artritis wordt gekenmerkt door ontsteking van het synoviale weefsel. Dit weefsel bekleedt de gewrichtsdelen die niet door kraakbeen worden bedekt en voorziet structuren zonder bloedvaten. Het is ook aanwezig in peesscheden en slijmbeurzen. Gewoonlijk is het synoviale weefsel dun, ondersteund door bind- of vetweefsel. Echter, bij RA is dit weefsel verdikt en ontstoken. Deze 'pannus' genaamde laag kan ingroeien waar synovium en kraakbeen elkaar raken, wat schade aan zowel kraakbeen als bot veroorzaakt. Deze schade kan leiden tot erosies en het ontstoken synovium draagt bij aan kraakbeenafbraak. Dit resulteert in een smallere gewrichtsspleet en een dunnere kraakbeenlaag door onevenwichtige productie.

Ontstaanswijze

De complexiteit van RA vereist diepgaand onderzoek naar de diverse mechanismen die betrokken zijn bij de ontwikkeling en progressie ervan. Hier zijn enkele van de huidige inzichten:

• Mysterieuze oorsprong: Ondanks uitgebreid onderzoek is de exacte oorzaak van RA nog onbekend.
• Familiale neiging: Hoewel RA niet strikt erfelijk is, komt het vaker voor binnen bepaalde families.
• Immuundysregulatie: Bij RA raakt het afweersysteem ontregeld, wat leidt tot het beschouwen van lichaamseigen cellen als vijanden.
• Ontstekingsmediatoren: Als gevolg van deze verwarring in het immuunsysteem worden ontstekingseiwitten geproduceerd, wat leidt tot ontstekingen in gewrichten en organen.
• Auto-immuniteit: RA wordt geclassificeerd als een auto-immuunziekte vanwege de neiging van het immuunsysteem om het eigen lichaam aan te vallen.
• Externe risicofactoren: Roken wordt erkend als een significante risicofactor voor het ontwikkelen van RA.

Symptomen

Reumatoïde artritis is een complexe aandoening waarbij vooral gewrichtsontstekingen op de voorgrond treden. De kenmerkende symptomen van deze ontstekingen omvatten:

• Pijnsensatie: Er is een aanhoudende pijn aanwezig in de aangedane gewrichten.
• Zwelling en warmte: Het gewricht kan opgezwollen zijn en voelt warmer aan dan normaal.
• Bewegingsbeperking: Stijfheid in het gewricht belemmert de normale beweging en flexibiliteit.
• Ochtendstijfheid: Gewrichtsstijfheid is vaak het meest uitgesproken bij het ontwaken in de ochtend.
• Vermoeidheid: Ondanks dat het primair een gewrichtsaandoening is, kan RA ook leiden tot algemene vermoeidheid.
• Spierpijn: Spieren rondom ontstoken gewrichten kunnen ook pijnlijk aanvoelen.
• Gewichtsverlies: Sommige patiënten ervaren onbedoeld gewichtsverlies als gevolg van de ontstekingsreactie in hun lichaam.
• Koorts: Een verhoogde lichaamstemperatuur kan voorkomen tijdens periodes van verhoogde ontsteking.
• Gevoel van malaise: Patiënten kunnen zich algemeen onwel voelen, wat wordt toegeschreven aan de systemische aard van de ziekte.

Diagnose

Om reumatoïde artritis te diagnosticeren, worden verschillende stappen genomen, waaronder bloedonderzoek om ontstekingswaarden en antistoffen te controleren, een lichamelijk onderzoek om ontstekingsverschijnselen in gewrichten en pezen te beoordelen, en indien nodig aanvullende tests zoals gewrichtsvochtanalyse, echografie, botscans of zelfs een gewrichtsbiopsie. Dit uitgebreide diagnostische proces helpt bij het verkrijgen van een volledig beeld van de aandoening en het vaststellen van de juiste behandeling.

Vergoeding voor fysiotherapie bij reumatoïde artritis (RA)

Vanaf 1 januari 2025 wordt fysiotherapie bij ernstige reumatoïde artritis (RA) vergoed vanuit de basisverzekering. Dit geldt voor patiënten met ernstige functionele beperkingen door RA.

Voorwaarden voor vergoeding:

• Verwijzing verplicht: Een geldige verwijzing van een reumatoloog, verpleegkundig specialist of physician assistant is noodzakelijk.
• Geen huisartsverwijzing: Verwijzingen van huisartsen worden niet geaccepteerd door zorgverzekeraars.
• Duidelijke diagnose: De verwijzing moet expliciet vermelden dat je reumatoïde artritis hebt.

Behandeling door gespecialiseerde therapeuten:
De behandeling wordt vergoed als deze wordt uitgevoerd door een fysiotherapeut die specifieke scholing voor deze therapie heeft gevolgd.

Persoonlijk behandelplan:
De fysiotherapeut stelt samen met jou een persoonlijk behandelplan op, gericht op het verbeteren van je dagelijks functioneren en het verminderen van beperkingen. Dit plan wordt regelmatig geëvalueerd en aangepast op basis van jouw voortgang.

(Zelf)behandeling en herstel

Deze lijst omvat diverse strategieën voor zelfmanagement en het verbeteren van het omgaan met RA, gericht op het beheersen en verlichten van de symptomen. Het is echter essentieel om te benadrukken dat de aanpak kan variëren afhankelijk van individuele behoeften.

• Medische begeleiding en medicatie: Een snelle diagnose en behandeling zijn cruciaal bij RA. Volg het voorgeschreven medicatieschema van je reumatoloog, meld eventuele bijwerkingen direct en plan regelmatige controleafspraken. Dit helpt bij het effectief beheersen van symptomen. Bij acute pijn kun je overwegen zelf pijnstillers te gebruiken.
• Paramedische therapie en psychologische ondersteuning: Overweeg de deskundigheid van fysiotherapeuten, ergotherapeuten en psychologen om RA-symptomen te verlichten en je levenskwaliteit te verbeteren. Vind de juiste expert met onze BehandelaarWijzer.
• Trainingsschema's voor reumatoïde artritis: Het specifiek oefenprogramma reumatoïde artritis of een trainingsschema op maat kan helpen bij het behoud en verbeteren van houding en spierkracht.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we oefenmaterialen aan, zoals een:
  • Crosstrainer
  • Roeiapparaat
  • Weerstandsbanden
  • Oefenmat
  • Oefenbal
  • Fitness-halterbank
  • Verstelbare dumbbellset
• Elleboogbrace, arm sleeve of -tape: Bij de behandeling van elleboogklachten gerelateerd aan reumatoïde artritis (RA) kan het gebruik van een elleboog brace, arm sleeve of tape nuttig zijn. Deze hulpmiddelen bieden extra stabiliteit en ondersteuning aan het ontstoken gewricht, wat kan helpen bij het verminderen van pijn en het verbeteren van mobiliteit. Voor instructies over het correct aanbrengen van de tape, bekijk de instructievideo onderaan deze pagina.
• Ergotherapie: Bij complexe of langdurige herstelprocessen kan ergotherapie nuttig zijn om dagelijkse activiteiten en werkgerelateerde taken aan te passen aan de beperkingen tijdens herstel.
• Alternatieve therapieën: Overweeg technieken zoals acupunctuur, mindfulness, tai chi en yoga als aanvulling op je huidige behandeling. Deze kunnen een waardevolle toevoeging zijn. Bespreek potentiële nieuwe benaderingen altijd eerst met je arts.
• Ondersteunende gemeenschap: Zoek steun bij familie, vrienden of ondersteuningsgroepen voor mensen met RA. Het delen van ervaringen en het krijgen van steun van anderen kan van onschatbare waarde zijn.
• Belang van een gezonde leefstijl: Het bevorderen van een gezonde leefstijl, inclusief regelmatige lichaamsbeweging, een ontstekingsremmend dieet, voldoende hydratatie, het handhaven van een gezond gewicht, voldoende rust, en stoppen met roken kan RA-symptomen helpen beheersen en de algehele levenskwaliteit verbeteren. Lees hier verder over dit onderwerp of maak gebruik van onderstaande e-learning.