Elleboogfractuur, breuk van de elleboog, olecranonfractuur, radiuskopfractuur, radiushalsfractuur, distale humerusfractuur, ulnafractuur, elbow fracture, elbow fracture, olecranon fracture, radial head fracture, radial neck fracture, distal humerus fracture, ulna fracture

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Een elleboogfractuur is een breuk in het midden van de arm, meestal in het opperarmbeen, spaakbeen, of ellepijp.
• Ontstaanswijze: De fracturen ontstaan vaak door een val of direct trauma. Risicofactoren zijn ouderdom, ondergewicht, osteoporose, reumatoïde artritis, en langdurig gebruik van corticosteroïden.
• Symptomen: Typische symptomen zijn pijn, standsverandering van de elleboog, zwelling, warmte of gevoelloosheid, soms uitstralende pijn en huidverkleuring.
• Diagnose: De diagnose wordt gesteld met lichamelijk onderzoek en beeldvorming zoals röntgenfoto's.
• (Zelf)behandeling en herstel: Type I en II fracturen worden doorgaans zonder operatie behandeld met gips of een mitella en fysiotherapie. Type III fracturen kunnen een operatie vereisen. Het herstel duurt gemiddeld 6 tot 8 weken. Specifieke oefeningen, gezonde leefstijlkeuzes zoals goede voeding en stoppen met roken kunnen het herstelproces bevorderen.

Beschrijving van de aandoening

Een elleboogfractuur is een breuk in het midden van de arm, vaak in één van de drie botten van het ellebooggewricht: de humerus (opperarmbeen), radius (spaakbeen) of ulna (ellepijp). Deze breuk komt vaker voor bij kinderen in Nederland (30 per 10.000 kinderen), maar ook bij volwassenen (7,4 per 10.000). Meestal ontstaat een elleboogfractuur door een val op de elleboog of hand. Bij het breken van het bot kan soms een knap of 'knoep' geluid hoorbaar zijn. De ernst van de breuk varieert van een eenvoudige barst tot een meer gecompliceerde situatie waarbij het bot gesplinterd (in kleine stukjes gebroken) of zelfs gespleten (in twee of meer delen gesplitst) is.

Er zijn drie soorten elleboogfracturen

• Type I: Een "niet-verschoven" breuk, waarbij het bot wel gebroken is maar nog in de normale positie staat.
• Type II: Hierbij is een deel van het bot verschoven uit de normale positie.
• Type III: Dit is het meest ernstige type, met meerdere breuken in het bot.

Ontstaanswijze

• Trauma: Een val op de elleboog of op een uitgestrekte hand is een veelvoorkomende oorzaak van elleboogfracturen.
• Leeftijd: Oudere mensen hebben een hoger risico op elleboogfracturen, vaak door verminderde botdichtheid en stabiliteit.
• Ondergewicht: Mensen met ondergewicht zijn vatbaarder voor botbreuken, waaronder elleboogfracturen, vanwege minder botmassa en spierondersteuning.
• Osteoporose: Deze aandoening, die leidt tot broze botten, verhoogt aanzienlijk het risico op elleboogfracturen.
• Reumatoïde artritis: Mensen met deze chronische ontstekingsziekte hebben een verhoogd risico op elleboogfracturen door zwakkere botten en gewrichten.
• Bot- en bindweefselaandoeningen: Aandoeningen die de structuur en sterkte van botten en bindweefsel aantasten, verhogen het risico op breuken.
• Corticosteroïden: Langdurig gebruik van deze ontstekingsremmers (> 7,5 mg per dag voor meer dan 3 maanden) kan de botkwaliteit verminderen en het risico op breuken verhogen.
• Fysieke activiteit en valrisico: Een actieve levensstijl of beroepen met een hoog valrisico kunnen de kans op botbreuken, inclusief die van de elleboog, vergroten.
• Voedingsfactoren: Onvoldoende inname van calcium en vitamine D kan bijdragen aan een verhoogd risico op botbreuken.
• Genetische factoren: Een familiegeschiedenis van botbreuken of botgerelateerde aandoeningen kan wijzen op een verhoogd risico op elleboogfracturen.
• Alcohol- en tabaksgebruik: Overmatig alcoholgebruik en roken kunnen de botdichtheid verminderen en het risico op breuken vergroten.

Wat te doen bij zenuwbeknelling en compartimentsyndroom na een breuk

Als je na een breuk last krijgt van plotseling krachtsverlies of zwakte in je onderarm en hand, samen met gevoelloosheid, is het belangrijk om direct contact op te nemen met de eerste hulp of huisarts. Dit kan wijzen op een beknelde zenuw, een situatie die mogelijk snel ingrijpen vereist. Ervaar je na een breuk toenemende krampachtige pijn in je onderarm, verlies van kracht en gevoel in je arm en hand, tintelingen in je hand en vingers, en voelen je spieren verhard aan, neem dan ook contact op met je huisarts. Deze symptomen kunnen duiden op een compartimentsyndroom, een ernstige aandoening die soms directe behandeling nodig heeft.

Symptomen

• Pijn: Matige tot ernstige pijn in de elleboog waar de breuk gelokaliseerd is.
• Standsverandering: Mogelijke misvorming of verandering van de stand van het ellebooggewricht.
• Bewegingspijn: Pijn bij het bewegen van de elleboog en arm.
• Zwelling en roodheid: Zwelling, kloppen, roodheid en overgevoeligheid in de elleboogregio.
• Warmte of gevoelloosheid: Voelbare warmte of gevoelloosheid in het gebied van de elleboog.
• Uitstralende pijn: Pijn die uitstraalt naar de schouder, onderarm of hand.
• Strakheid en stijfheid: Gevoel van strakheid, stijfheid of kramp in de arm.
• Slotklachten: Soms ervaring van slotklachten in de elleboog, waardoor beweging beperkt wordt.
• Klikkend of knarsend geluid: Soms een hoorbaar geluid bij beweging van de elleboog.
• Verminderde gripkracht: Zwakte of vermindering van de gripkracht in de hand.
• Verkleuring van de huid: Blauwe of gele verkleuring rond de fractuur als teken van een bloeduitstorting.

Lang herstel na letsel: Wat je moet weten

Wanneer het herstel na een letsel zoals een botbreuk of kneuzing langer duurt dan normaal, kan in sommige gevallen posttraumatische dystrofie ontstaan, ook bekend als complex regionaal pijn syndroom. Kenmerken van deze aandoening zijn ernstige, aanhoudende pijn, verminderde functie, zwelling, en roodheid van het getroffen ledemaat.

Diagnose

Tijdens het lichamelijk onderzoek wordt gelet op zwelling, bloeduitstortingen en een eventueel afwijkende stand van de elleboog. Palpatie, oftewel het voelen van de elleboog, helpt bij het bepalen waar de pijn precies zit. Verder wordt er gekeken naar de bewegingsvrijheid en eventuele bewegingsbeperkingen van het ellebooggewricht. Om te bevestigen of er sprake is van een botbreuk, kan een röntgenfoto of MRI-scan nodig zijn.

(Zelf)behandeling en herstel

• Herstelduur: Over het algemeen duurt het herstel van een botbreuk 6 tot 8 weken. Dit kan variëren afhankelijk van de ernst van de breuk en persoonlijke gezondheidsfactoren. Voor directe pijnverlichting zijn pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen geschikt. Bij hevige pijn is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts voor een sterkere pijnmedicatie.
• Behandeling type I en II fracturen: Deze minder ernstige breuken worden vaak zonder operatie behandeld, met gebruik van gips of een mitella of brace. Vroege mobilisatie met passieve oefeningen is belangrijk om stijfheid te voorkomen.
• Behandeling type III fracturen: Deze ernstige fracturen vereisen vaak een operatie. Na de operatie is fysiotherapie nodig voor het herstel van mobiliteit en kracht.
• Revalidatie, fysiotherapie en oefenen: Bij de revalidatie van een elleboogfractuur, of deze nu conservatief of operatief behandeld wordt, is fysiotherapie cruciaal. Het opbouwen van kracht en mobiliteit onder begeleiding van een gecertificeerde fysiotherapeut is essentieel. Voor zelfstandige training bieden wij een gepersonaliseerd trainingsschema aan. Liever een behandeling op locatie? Gebruik onze BehandelaarWijzer bij het vinden van de juiste zorgprofessional.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor effectieve thuisworkouts bevelen we aan:
  • Crosstrainer
  • Roeiapparaat
  • Oefenmat
  • Oefenbal 
  • Weerstandsbanden
  • Halterbank
  • Verstelbare dumbbellset
• Belang van een gezonde leefstijl: Verbeter je leefstijl door gezond te eten, voldoende te bewegen, voldoende rust te nemen om te ontstressen een goed slaappatroon te onderhouden en een gezond gewicht na te streven. Dit bevordert niet alleen het herstel maar ook de algehele gezondheid. Meer hierover lees je [hier] of bekijk de beschikbare e-learning.