Syndroom van Tietze, ziekte van Tietze, costochondrodynie, Tietze syndrome, Tietze's disease, costochondral pain

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Het syndroom van Tietze is een ontstekingsaandoening waarbij het kraakbeen tussen de ribben en het borstbeen ontstoken raakt.
• Ontstaanswijze: De precieze oorzaak is onbekend, maar mogelijke factoren zijn trauma, overbelasting, diep ademhalen, slechte houding, zwangerschap, luchtweginfecties, langdurige stress, disfunctionele ademhaling, reumatische aandoeningen en genetische aanleg.
• Symptomen: Kenmerken zijn pijn op de borst, stekende pijn in aanvallen, verergering bij beweging of druk, zwelling, roodheid, uitstralende pijn, vermoeidheid, soms lichte koorts, activiteitsbeperking, ademhalingsproblemen, houdingsverandering en verminderde bewegingsvrijheid.
• Diagnose: De diagnose wordt gesteld op basis van symptomen en lichamelijk onderzoek. Aanvullend onderzoek zoals bloedtesten, röntgenfoto’s of hartfilmpjes helpt andere aandoeningen uit te sluiten.
• (Zelf)behandeling en herstel: Spontaan herstel kan voorkomen. Behandelingsopties omvatten medisch advies, medicatie, intercostale zenuwblokkade, tape, houdings- en ademhalingsoefeningen, pijnverlichtende en ondersteunende hulpmiddelen, en advies over leefstijl en voeding.

Beschrijving van de aandoening

Het syndroom van Tietze is een ontsteking van het kraakbeen dat de ribben met het borstbeen verbindt, wat pijn, zwelling en roodheid rond het borstbeen veroorzaakt. Deze aandoening maakt ademhalen, bewegen en hoesten vaak pijnlijk en komt zowel bij vrouwen als mannen voor. Het lijkt op costochondritis, een aandoening met vergelijkbare symptomen. Ongeveer 10% van de mensen die pijn ervaren in het borstkastgebied, hebben last van het syndroom van Tietze. Als de klachten lang aanhouden of vaak terugkomen, noemen we dit chronisch. De behandeling focust op pijnverlichting, bijvoorbeeld met pijnstillers of rust, en in sommige gevallen kan een injectie nodig zijn. Het is belangrijk om bij aanhoudende klachten een dokter te raadplegen.

Syndroom van Tietze en costochondritis

Het syndroom van Tietze en costochondritis zijn beide aandoeningen die pijn veroorzaken in het gebied van de ribben, maar ze verschillen op een belangrijk punt. Bij het syndroom van Tietze is er sprake van een ontsteking bij het borstbeen, die gepaard gaat met zwelling en plotseling of geleidelijk kan optreden, en meestal vanzelf overgaat. Costochondritis daarentegen veroorzaakt ook pijn door een ontsteking van het ribkraakbeen, maar zonder de zwelling die kenmerkend is voor het syndroom van Tietze. Beide aandoeningen richten zich op het beheersen van de pijn en ontstekingen.

Ontstaanswijze

• Onbekende oorzaak: De precieze oorzaak is nog niet duidelijk.
• Traumatisch moment: Zoals een klap op het borstbeen of ribben.
• Veel hoesten: Kan leiden tot overbelasting.
• Overbelasting: Fysieke activiteiten die extreme belasting veroorzaken.
• Diep ademhalen: Intensief of diep ademhalen kan bijdragen aan het ontstaan.
• Slechte houding: Een bolle bovenrug en voorovergebogen schouders.
• Zwangerschap: Verhoogt de kans op deze klachten.
• Luchtweginfectie: Kan gerelateerd zijn aan de aandoening.
• Langdurige stress en spanning: Vergroot de kans op het syndroom.
• Disfunctionele ademhaling/hyperventilatie: Kan de kans op deze klacht verhogen.
• Reumatische aandoening/lage belastbaarheid: Mensen met deze factoren lopen mogelijk meer risico.
• Genetische factoren: Er kan een erfelijke component zijn.
• Auto-immuunziektes: Sommige auto-immuunziektes kunnen het risico verhogen.
• Infecties: Bepaalde infecties kunnen een trigger zijn.
• Leeftijd en geslacht: Komt vaker voor bij jongvolwassenen en heeft geen duidelijke voorkeur voor geslacht.

​Symptomen

• Pijn op de borst: Vooral ter hoogte van het borstbeen en/of ribben.
• Aanvalsgewijze stekende pijn: Vaak in aanvallen en stekend van aard.
• Provocatie: Pijn verergert bij bewegen, hoesten, niezen of druk op het borstbeen.
• Zwelling, warmte en roodheid: Rondom de ribben en/of het borstbeen.
• Uitstralende pijn: Kan richting ribben, bovenrug, schouderbladen, nek, schouder, arm of buik uitstralen.
• Vermoeidheid: Vaak aanwezig als symptoom.
• Lichte verhoging/koorts: Soms, maar niet altijd, aanwezig.
• Beperking van activiteiten: Door de pijn kan dagelijkse activiteit beperkt worden.
  Ademhalingsproblemen: Diep ademhalen kan pijnlijk of moeilijk zijn, en om pijn te vermijden kan het ademhalingspatroon oppervlakkiger of veranderd worden.
• Verandering in houding: Om de pijn te vermijden, kan men een andere houding aannemen.
• Verminderde bewegingsvrijheid: Stijfheid en ongemak kunnen leiden tot een verminderde bewegingsvrijheid in de bovenlichaam.

​Diagnose

De diagnose van het syndroom van Tietze wordt voornamelijk gesteld op basis van klachten en symptomen. Een eenvoudige zelftest is het drukken op het borstbeen of de ribben; als de pijn toeneemt bij druk en afneemt bij loslaten, en de symptomen overeenkomen met de beschrijvingen op deze site, is het waarschijnlijk dat het om dit syndroom gaat. De huisarts kan ook een bloedonderzoek uitvoeren naar ontstekingswaarden en antistoffen, die gerelateerd zijn aan het afweersysteem. In sommige gevallen, wanneer er nog onduidelijkheid bestaat, kunnen aanvullende onderzoeken zoals een röntgenfoto of een hartfilmpje worden gemaakt. Deze zijn bedoeld om andere aandoeningen uit te sluiten, aangezien er bij het syndroom van Tietze geen afwijkingen te vinden zijn op röntgenfoto’s of een MRI-scan.

(Zelf)behandeling en herstel

• Spontaan herstel: Meestal verdwijnen de klachten vanzelf binnen enkele weken tot maanden, afhankelijk van de oorzaak en herstelbelemmerende factoren. Identificeer en vermijd activiteiten die de symptomen verergeren. Neem regelmatig pauzes, vooral als je lange tijd in dezelfde houding zit of staat.
• Medisch advies: Het is belangrijk om je huisarts te raadplegen voor de beoordeling van je klachten en om de juiste behandeling te bepalen. Soms kan een doorverwijzing naar een reumatoloog nodig zijn.
• Medicatie: Ontstekingsremmende pijnstillers of een injectie met corticosteroïd kunnen door je huisarts worden voorgeschreven om de ontsteking en pijn te behandelen.
• Intercostale zenuwblokkade: Deze specifieke behandeling tegen pijnklachten, uitgevoerd in een pijnpoli, kan een optie zijn voor sommige patiënten.
• Tape: In acute fasen kan tape pijn verlichten en ondersteunen bij ademhalen of hoesten; raadpleeg een fysiotherapeut met ervaring in tapetechnieken.
• Houdings- en ademhalingsoefeningen: Ademhalingsoefeningen, samen met ontspanningsoefeningen, kunnen helpen bij het verminderen van klachten en stress. Een fysiotherapeut kan een specifiek oefenprogramma opstellen gericht op deze aspecten. Onze BehandelaarWijzer kan je helpen de juiste expert te vinden voor behandeling op locatie.
• Revalidatieoefeningen: Naarmate de pijn afneemt, is het belangrijk om te werken aan de verbetering van je houding en het versterken van de spieren rondom de schoudergordel en ribben. Dit omvat oefeningen voor de borstspieren en spieren tussen de schouderbladen. Ga hiervoor langs bij een fysiotherapeut of voor zelfstandige training kun je gebruikmaken van ons op maat gemaakt trainingsprogramma. 
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor effectieve thuisworkouts bevelen we aan:
  • Crosstrainer
  • Roeiapparaat
  • Oefenmat
  • Oefenbal 
  • Weerstandsbanden
• Gezonde leefstijl: Verbeter je leefstijl door voldoende te bewegen, voldoende rust te nemen om te ontstressen een goed slaappatroon te onderhouden en een gezond gewicht na te streven. Een dieet rijk aan ontstekingsremmende voedingsmiddelen kan helpen. Denk aan groenten, fruit, volkorenproducten en magere eiwitten. Dit bevordert niet alleen het herstel maar ook de algehele gezondheid. Meer hierover lees je [hier] of bekijk de beschikbare e-learning.