Ziekte van Bechterew, axiale spondylartritis, spondylitis ankylopoetica, ankyloserende spondylitis, ankylosing spondylitis, bamboo spine

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: De ziekte van Bechterew wordt gekenmerkt door ontstekingen die voornamelijk de bekken en wervelkolom aantasten, wat leidt tot stijfheid en verstijving. In Nederland komt deze aandoening voor bij 1 op de 1.000 personen tussen de 25-45 jaar.
• Ontstaanswijze: Deze ziekte heeft een erfelijke component en wordt vaak geassocieerd met het HLA B27-eiwit.
• Symptomen: Rug- en bilpijn, vermoeidheid, verminderde mobiliteit, gewrichtsontstekingen, andere ontstekingsverschijnselen en soms bil- en borstwandpijn die ademen bemoeilijkt.
• Diagnose: In de beginfase van de ziekte van Bechterew kunnen symptomen zoals darm- en urineweginfecties, huidafwijkingen zoals psoriasis en zelfs oogontstekingen voorkomen. De diagnose omvat bloedtesten, beeldvorming en vaak een specialistische evaluatie door een reumatoloog.
• (Zelf)behandeling en herstel: Behandeling bestaat uit medicatie, fysiotherapie, ergonomische aanpassingen en het bevorderen van gezonde leefgewoonten, waaronder stoppen met roken voor een optimaal herstel.

Beschrijving klachten

De ziekte van Bechterew, ook wel spondylitis ankylopoetica genoemd, is een chronische ontstekingsaandoening die zich voornamelijk manifesteert in de gewrichten van het bekken en de wervelkolom. Deze ontstekingen beginnen vaak in het heiligbeen, het Os Sacrum, wat Sacroiliitis wordt genoemd, en breiden zich vervolgens uit naar de rest van de wervelkolom. Hierdoor raken het kraakbeen en het bot beschadigd, wat leidt tot verbening en een stijvere wervelkolom. In het verleden konden patiënten met deze aandoening een kromme houding ontwikkelen, maar dankzij vroegtijdige herkenning en behandeling is dit nu zeldzaam. In Nederland lijdt naar schatting 1 op de 1.000 personen aan deze aandoening. De ziekte openbaart zich meestal rond de leeftijd van 25 jaar en bijna altijd vóór de leeftijd van 45 jaar. Er is een duidelijke familiale aanleg. Hoewel eerder gedacht werd dat het vooral jongvolwassen mannen betrof, blijkt nu dat het bij vrouwen vaak een minder ernstig verloop heeft, wat tot gemiste diagnoses kan leiden. Een significante bevinding is dat tussen de 85% en 95% van de patiënten drager is van het HLA B27-eiwit, terwijl dit slechts 5 tot 9% van de algemene bevolking betreft.

Ontstaanswijze

• Genetische factor: Erfelijkheid speelt een significante rol. Veel patiënten hebben familieleden met vergelijkbare symptomen. Het gen HLA-B27 is sterk geassocieerd met de ziekte.
• Immuunreactie: Er zijn theorieën die suggereren dat infecties het immuunsysteem kunnen ontregelen, wat leidt tot een auto-immuunreactie waarbij het lichaam eigen weefsels aanvalt.
• Geslacht en leeftijd: De ziekte manifesteert zich vaak voor de leeftijd van 30 en komt vaker voor bij mannen, hoewel vrouwen een minder opvallend ziektebeeld kunnen hebben.
• Milieu-invloeden: Er zijn aanwijzingen dat omgevingsfactoren, zoals bepaalde infecties, de ziekte kunnen triggeren bij genetisch gevoelige individuen.
• Roken: Er zijn aanwijzingen dat roken het risico op het ontwikkelen van de ziekte van Bechterew kan verhogen en de progressie kan versnellen.
• Mechanische stress: Bepaalde beroepen of activiteiten die repetitieve stress op de wervelkolom leggen, kunnen mogelijk bijdragen aan de ontwikkeling of verergering van de ziekte.

Symptomen

• Rugpijn en stijfheid: Begint vaak laag in de rug, ter hoogte van het sacrum, en kan zich uitbreiden naar de bovenrug.
• Bil- en borstwandpijn: Diepe bilpijn kan uitstralen langs het been. Borstwandpijn kan ademen pijnlijk maken.
• Verminderde mobiliteit: Klachten verminderen bij beweging maar nemen toe na rust.
• Vermoeidheid: Algemene vermoeidheid is een frequente klacht.
• Andere gewrichtsklachten: Naast de rug kunnen ook heupen, schouders en knieën aangetast zijn.
• Oogontsteking (uveïtis): Dit kan roodheid, pijn en wazig zicht veroorzaken.
• Vergevorderde symptomen: In latere stadia kunnen rugvergroeiingen optreden, wat diep in- en uitademen bemoeilijkt.
• Invloed op de wervelkolom: Klachten hebben invloed op de hele wervelkolom, inclusief borstwervelkolom, ribben, lage rug en het sacro-iliacale gewricht (SIG).
• Huidafwijkingen: In sommige gevallen kunnen huidproblemen, zoals psoriasis, optreden.

Diagnose

Bij rugklachten die kunnen wijzen op de ziekte van Bechterew, is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts of fysiotherapeut. Deze aandoening, die symptomen kan omvatten zoals darm- en urineweginfecties, gewrichtsontstekingen en huidafwijkingen zoals psoriasis, kan in de beginfase verward worden met andere rugaandoeningen. Een eerste stap in de diagnose is vaak een standaard bloedonderzoek, hoewel dit niet altijd verhoogde ontstekingswaarden aantoont. Als bloedresultaten afwezig of onduidelijk zijn, kunnen röntgenfoto's of MRI's gebruikt worden om ontstekingen op te sporen, met name in het sacrum (heiligbeen). Bij vermoedens van Bechterew volgt doorgaans een doorverwijzing naar een reumatoloog, waar verder kan worden onderzocht naar de aanwezigheid van het HLA-B27 gen, dat bij 90% van de Bechterew-patiënten voorkomt. Een snelle en accurate diagnose is essentieel voor effectieve behandeling en beheersing van de aandoening.

(Zelf)behandeling en herstel

• Medicatie: Bij pijn en ontstekingen zijn medicijnen beschikbaar. Je arts kan adviseren welke het meest geschikt zijn, zoals NSAID's (ontstekingsremmende pijnstillers) of TNF-remmers (medicijnen die specifieke ontstekingsfactoren in het lichaam blokkeren). voorgeschreven om ontstekingen en pijn te verminderen.
• Acute behandeling: Bij ontstekingen, met name van het sacrum (heiligbeen), kan het tijdelijk dragen van een bekkenband verlichting bieden.
• Therapie en oefenen: Onder begeleiding van een fysiotherapeut kun je je mobiliteit en spierkracht verbeteren. Een ergotherapeut biedt hulpmiddelen en strategieën voor dagelijkse activiteiten. Wie zelfstandig aan de slag wil, kan kiezen voor een trainingsschema op maat. Voorkeur voor een behandeling op locatie? Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer. 
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: een oefenmat en een oefenbal.
• Gezondheid en welzijn: Een gezonde leefstijl met evenwichtige voeding, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende rust kan de symptomen van Bechterew aanzienlijk verlichten. Het is daarnaast cruciaal om te stoppen met roken. Gezien de chronische aard van Bechterew kan psychologische ondersteuning bijdragen aan emotioneel evenwicht en het effectief omgaan met de ziekte. Voor verdiepende informatie over dit onderwerp kun je hier verder lezen of gebruikmaken van de aangeboden e-learning.
• Medische interventies: Regelmatige controles bij de reumatoloog, inclusief beeldvorming en bloedtests, zijn cruciaal om de progressie van Bechterew te monitoren en eventuele complicaties vroegtijdig te detecteren. Bovendien kunnen röntgenfoto's de mate van botvergroeiing in de wervelkolom aantonen.