Fibuladispositie, kuitbeendispositie, disfunctioneren van het fibulakopje, blokkade van het articulatio tibiofibularis proximalis, proximal tibiofibular joint dysfunction, fibular head displacement, fibular malposition

Samenvatting

• Beschrijving klachten: Fibuladispositie is een verplaatsing van het kuitbeen na enkelletsel, wat normale enkelbewegingen hindert en knieklachten kan veroorzaken.
• Ontstaanswijze: Dit kan ontstaan door enkeltrauma's, overbelasting of directe impact.
• Symptomen: Klachten variëren van pijn en gevoeligheid bij de enkel en knie, beperkte mobiliteit, tot veranderd looppatroon.
• Diagnose: Voornamelijk gebaseerd op symptomen; aanvullend beeldonderzoek kan overwogen worden bij onzekerheid.
• (Zelf)behandeling en herstel: Bij snelle herkenning kan tijdig worden behandeld. Advies: kuitbeenmanipulatie, taping, versterkingsoefeningen en kwalitatief schoeisel.

Beschrijving klachten

Een fibuladispositie verwijst naar een afwijking in de positionering van het kuitbeen, vaak voorkomend na enkelletsels zoals een inversie- of supinatietrauma, of een letsel aan de syndesmosis tibiofibularis. Dit kan invloed hebben op de normale beweging van de enkel, in het bijzonder tijdens dorsaalflexie, waarbij men de voet naar zich toe beweegt. Deze dislocatie kan het kuitbeengewricht nabij de knie doen blokkeren en kan aanhoudende klachten veroorzaken aan de buitenzijde van de knie en het onderbeen. Direct trauma, zoals een stomp op het kuitbeen, kan de ernst van deze klachten verergeren.

Structuur en functie van het bovenste kuitbeengewricht

Het bovenste kuitbeengewricht verbindt het scheenbeen (tibia) met het kuitbeen (fibula) vlakbij de knie. De belangrijkste onderdelen van dit gewricht zijn:

• Gewrichtskoppen: Het fibulakopje van het kuitbeen en een deel van de buitenkant van het scheenbeen.
• Gewrichtskapsel: Een vezelige structuur die de gewrichtskoppen omsluit en het synoviaal vocht (stroperige gewrichtsvloeistof) binnen het gewricht houdt.
• Ligamenten: Verschillende ligamenten, zoals het voorste en achterste tibiofibulaire ligament, stabiliseren het gewricht.

Dit gewricht maakt bepaalde voetbewegingen en het buigen en strekken van de knie mogelijk. Hoe goed deze bewegingen uitgevoerd kunnen worden, hangt af van de stevigheid van de gewrichtsbanden en de persoonlijke lichaamsbouw.

Toelichting afbeelding: Femur = dijbeen, patella = knieschijf, fibula = kuitbeen, tibia = scheenbeen.

Ontstaanswijze

• Verstapping: Door een forse enkelverzwikking of verstapping.
• Enkelverzwikking: Als gevolg van een inversietrauma.
• Buitenwaartse kanteling: Door een supinatietrauma.
• Verbindingsschade: Na een syndesmosis tibiofibularis letsel.
• Sportgerelateerd: Draaiende bewegingen tijdens sportactiviteiten.
• Plotse bewegingen: Bij een abrupte stop of verandering van richting.
• Overbelasting: Door overbelasting bij herhaaldelijke bewegingen.
• Directe impact: Door een directe stomp of klap van buitenaf, zoals bij een botsing.
• Onvoldoende voorbereiding: Onvoldoende opwarmen of rekken voor activiteiten.

Symptomen

• Lokale pijn: aanhoudende klachten aan de buitenkant van de enkel en voet.
• Kniepijn: Discomfort aan de buitenzijde van de knie, met name bij het fibulakopje.
• Gevoeligheid bij aanraking: pijn bij het drukken of bewegen van het fibulakopje.
• Beperkte beweging: pijn tijdens dorsaalflexie (voet naar je toe trekken).
• Traplopen: discomfort en pijn bij het beklimmen van trappen.
• Activiteiten op tenen: pijn bij het op de tenen staan en springen.
• Krampverschijnselen: Kramp in de kuit en buitenzijde van het onderbeen.
• Aangepast gedrag: veranderd houding- en looppatroon door de pijn.
• Zwelling: mogelijke zwelling in het aangedane gebied.
• Beperkte mobiliteit: verminderde bewegingsvrijheid van de enkel of voet.
• Warmte en roodheid: tekenen van ontsteking rond het getroffen gebied.

Diagnose

Een kuitbeenafwijking is voornamelijk te herkennen aan symptomen zoals aanhoudende pijn aan de buitenzijde van de enkel, voet en knie nabij het kuitbeenkopje, en ongemak bij het heffen van de voet, meestal na enkelletsel. Bij lichamelijk onderzoek kan er stijfheid optreden bij het handmatig bewegen van het kuitbeenkopje, zowel voorwaarts (ventraal) als achterwaarts (dorsaal), afhankelijk van de oorzaak. Hoewel standaard scans zoals MRI of röntgen vaak geen afwijkingen tonen, kan extra beeldvorming nodig zijn om andere problemen uit te sluiten.

(Zelf)behandeling en herstel

• Herkennen van fibuladispositie: Een snelle diagnose helpt bij het oplossen van dit probleem. Vroegtijdige herkenning leidt tot tijdige behandeling.
• Manipulatie van de fibula (kuitbeen): De eerste stap is het manipuleren van het kuitbeen. Raadpleeg een manueel therapeut of chiropractor. Vind een geschikte specialist via onze "BehandelaarWijzer".
• Taping ter preventie: Na een succesvolle manipulatie kan tape preventief werken tegen terugkeer van de klachten. Bekijk onderaan deze pagina een video om te leren hoe je zelf deze tape aanlegt.
• Versterkingsoefeningen: Door het rekken en versterken van de spieren in zowel het onder- als bovenbeen en de romp krijg je sterkere benen. Raadpleeg een fysiotherapeut of volg ons trainingsschema op maat.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: 
  • Hometrainer
  • ​Oefenmat
  • Stepper
  • Halterset met gewichten
  • Bosu bal of balans bord
• Voetondersteuning en schoeisel: Het kan zinvol zijn om je voetstand te laten beoordelen door een podotherapeut. Extra steun in de vorm van specifieke steunzolen of aangepaste (sport)schoenen kan bijdragen aan een betere ondersteuning en comfort.
• Leefstijl en gewicht: Als je een ongezonde leefstijl of overgewicht hebt, werk dan aan verbetering. Dit vermindert het risico op gezondheidsproblemen, verbetert de balans tussen activiteit en herstel, en heeft andere gezondheidsvoordelen. Lees [hier] meer over dit onderwerp of volg een e-learning.
• Optimale preventie: Draag ondersteunend schoeisel en doe regelmatig rek- en strekoefeningen. Gebruik preventief tape of een brace bij intensieve activiteiten zoals wedstrijden. Warm altijd goed op en raadpleeg bij aanhoudende klachten een specialist.