Achterste kruisband letsel, ligamentum cruciatum posterius letsel, scheuring van de achterste kruisband, posterior cruciate ligament injury, PCL tear, posterior cruciate ligament rupture
Samenvatting
- Beschrijving klachten: Het letsel aan de achterste kruisband, essentieel voor kniestabiliteit, varieert van verrekkingen tot gedeeltelijke of volledige rupturen.
- Ontstaanswijze: Veelvoorkomende oorzaken zijn sportongevallen, trauma op het scheenbeen, overstrekking, verdraaiingen, valpartijen en dashboard trauma's.
- Symptomen: Typische symptomen zijn pijn rond de knie, zwelling, instabiliteit, beperkte mobiliteit, blauwe plekken, warmte, en stijfheid.
- Diagnose: Bepaald op basis van symptomen, lichamelijk onderzoek en mogelijk MRI. Bij twijfel kan een kijkoperatie verheldering geven.
- (Zelf)behandeling en herstel: Bij een volledige ruptuur is een achterste kruisbandreconstructie aanbevolen voor actievelingen. Alternatieven zijn braces en oefeningen. Actieve revalidatie en leefstijl zijn cruciaal voor herstel en preventie.
Beschrijving van de klachten
De knie wordt versterkt door meerdere ligamenten, waarbij de achterste kruisband (AKB) en voorste kruisband (VKB) centraal staan in het waarborgen van de stabiliteit. De AKB heeft de specifieke taak om te voorkomen dat het onderbeen te ver naar achteren verschuift en beschermt de knie tegen overstrekking. In Amerika worden jaarlijks circa 200.000 kruisbandletsels gemeld, maar slechts 3% hiervan is een achterste kruisbandletsel. Voorste kruisbandletsels komen frequenter voor. Veel van deze AKB-letsels zijn gecombineerd met andere ligamentblessures en komen significant vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Hoewel specifieke cijfers voor Nederland ontbreken, benadrukt dit het belang van deze ligamenten in de kniefunctie.
Ontstaanswijze
- Sportongevallen: Sportactiviteiten waarbij sprongen, plotselinge stops of draaibewegingen nodig zijn, kunnen leiden tot blessures aan de achterste kruisband.
- Direct trauma: Letsel door een directe klap van voren op het scheenbeen.
- Dashboard trauma: Bij een frontale botsing slaat het dashboard tegen een gebogen onderbeen, mogelijk leidend tot een scheuring van de achterste kruisband.
- Overstrekking: Een overstrekkingstrauma van de knie kan het ligament beschadigen.
- Verdraaiing: Een plotselinge verdraaiing van de knie, vooral bij een gebogen stand.
- Valpartijen: Letsel door een harde val op een gebogen knie.
Symptomen
- Pijn: Vaak is er pijn gelokaliseerd in en rondom de knie.
- Zwelling: Kort na het trauma kan de knie opgezwollen zijn.
- Instabiliteit: Een gevoel van instabiliteit in de knie, alsof de knie 'wegglijdt' of 'wegdraait'.
- Pijn bij belasten: Klachten tijdens lopen, traplopen (vooral trap af) en sporten.
- Bewegingsbeperking: Beperking in het volledig strekken of buigen van de knie.
- Blauwe plekken: Blauwe verkleuring rond de knie door interne bloedingen.
- Warmte: Het gebied rond de knie kan warm aanvoelen als teken van ontsteking.
- Stijfheid: Een stijf gevoel in de knie, vooral na periodes van inactiviteit.
Terug naar boven(Partiële) ruptuur en bijkomende schade aan de knie
Bij een volledige ruptuur van de achterste kruisband kan de pijn verrassend genoeg minder intens zijn, aangezien bij zo'n ruptuur ook de zenuw vaak is beschadigd. Een gedeeltelijke (partiële) ruptuur is doorgaans pijnlijker. Daarnaast zijn bij veel van deze letsels ook andere structuren van de posterolaterale hoek (buitenachterzijde van de knie) betrokken, welke eveneens pijnklachten kunnen veroorzaken.
Diagnose
De diagnose voor een beschadiging aan de achterste kruisband wordt over het algemeen gesteld op basis van klachten, symptomen en lichamelijk onderzoek. Bij twijfel of voor meer gedetailleerde informatie kan een MRI-scan uitgevoerd worden. In specifieke situaties, vooral als men overweegt direct te opereren, kan een artroscopie (kijkoperatie) noodzakelijk zijn. Na een trauma is het van cruciaal belang om ook de andere structuren in de knie grondig te onderzoeken op mogelijke schade. Wil je een indicatie of er mogelijk sprake is van een breuk?
Doe hier de Ottawa Knee Rules zelftest
Terug naar boven(Zelf)behandeling en herstel
- Operatieve ingreep (achterste kruisband reconstructie):
- Aangeraden voor jongere, actieve personen (vooral sporters).
- Gangbaar bij een complete ruptuur van de achterste kruisband.
- Reconstructie vaak met stuk van knieschijfpees of hamstringpees.
- Post-operatief: geleidelijke opbouw van belastbaarheid.
- Raadpleeg een (sport)fysiotherapeut voor professionele revalidatie.
- Tijdelijk gebruik van hulpmiddelen zoals elleboogkrukken, een rollator of wandelstok.
- Dagelijkse taken hervat je binnen 6-8 weken; volledige kniebelasting na 9-12 maanden.
- Als je zelfstandig aan de slag wilt voor optimale genezing en krachttoename in de knie, maak dan gebruik van ons trainingsschema op maat.
- Conservatieve behandeling (zonder operatie):
- Na het letsel en post-operatief kan het gebruik van een cold pack, drukverband en pijnstillers helpen de zwelling en pijn te verminderen. Geef het been voldoende rust, leg het regelmatig hoog en wissel rust af met milde activiteit.
- Relevant voor zowel gedeeltelijke als complete rupturen van de achterste kruisband.
- Meestal gekozen voor oudere individuen of degenen met een minder actieve levensstijl.
- Beperk of vermijd explosieve, repeterende en zware belastingen.
- Bij conservatief of operatief beleid en vooral bij partieel achterste kruisbandletsel, biedt een brace stabiliteit en voorkomt verdere verdraaiingen. Dit vermindert pijn en geeft vertrouwen tijdens activiteiten. Het ondersteunt de knie tijdens herstel.
- Consulteer een fysiotherapeut voor oefeningen rondom mobiliteit, stabiliteit en spierkracht. Overweeg tape voor steun en bespreek de opties met je therapeut. Voorkeur voor een behandeling op locatie? Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer.
- Voor zelfstandige training, raadpleeg ons trainingsschema op maat.
- De duur van het herstel varieert, maar ligt vaak tussen de 6 - 12 maanden.
- Optimaliseer je thuisworkout: Voor optimale resultaten raden we de volgende trainingsartikelen voor thuisgebruik aan:
- Beweging en preventie:
- Ongeacht of je kiest voor een operatie of conservatieve behandeling, blijf in beweging.
- Start met laagdrempelige oefeningen zoals de hometrainer en bouw geleidelijk op.
- Dragen van correct schoeisel.
- Voer goede warming-up en cooling-down routines uit.
- Leefstijl aanbevelingen:
- Voor een betere gezondheid en balans tussen activiteit, herstel en welzijn, is het raadzaam je leefstijl aan te passen. Denk hierbij aan voldoende slaap, genoeg drinken, gezond eten, regelmatig bewegen en het ontwikkelen van een positieve mindset. Dit kan gezondheidsproblemen verminderen en je welzijn verhogen.
- Meer informatie over dit onderwerp is [hier] te vinden of via de aangeboden e-learning.
Aanvullende zelfzorg- en productaanbevelingen
- Optimale vitaliteitsmonitoring met gezondheidsgadgets: Door vroegtijdige analyses kun je jouw ideale activiteitsniveau vaststellen en potentiële gezondheidsrisico's verminderen. Krijg directe feedback over je fysieke gesteldheid met tools zoals een:
- Ergonomische inrichting voor gezondheid en efficiëntie: Een goede ergonomie, thuis, op het werk of in de auto, ondersteunt een juiste lichaamshouding. Dit helpt lichamelijke klachten voorkomen en bevordert herstel. Investeer in ergonomische producten zoals een:
- Investeren in slaapkwaliteit: Investeer in een kwalitatief matras en kussen voor een optimale nachtrust. Dit vormt de basis voor zowel het voorkomen als herstellen van lichamelijke klachten, waarbij je je lichaam gezond houdt en elke dag energiek start.
- Orthopedisch Kniekussen: Dit zandloper-kussen verlicht knieklachten en zorgt voor een juiste houding tijdens zijligging.
- Elevatiekussen: Dit kussen helpt het getroffen gebied hoger te leggen tijdens rust, wat comfort biedt en kan helpen bij herstel.
- Optimalisatie van voetcomfort: Een slechte voetstand of verkeerd schoeisel kan kniepijn verergeren en het herstel belemmeren. Overweeg inlegzolen of raadpleeg een podotherapeut voor deskundig advies.
- Supplementen: Bij herstel van een achterste kruisband letsel kun je overwegen ondersteunende supplementen te gebruiken zoals:
- Omega-3 (ontstekingsremmend).
- Collageen (bindweefselherstel).
- Vitamine C (collageensynthese, eiwitaanmaak voor huid en botten).
- Zink (bindweefsel).
- Vitamine D (botgenezing).
- Glucosamine en chondroïtine (kraakbeengezondheid).
- Eiwitten (spierherstel).
Belangrijke gebruiksinformatie
Onze informatie en adviezen zijn gebaseerd op actuele en betrouwbare wetenschappelijke studies, erkende richtlijnen en medische boeken. Een overzicht van de gebruikte bronnen vind je in onze referentielijst. Hoewel we zorgvuldig en duidelijk advies bieden, vervangt onze informatie geen persoonlijk medisch advies. Bij twijfel raden we aan gebruik te maken van onze diensten voor persoonlijk advies of een gekwalificeerde zorgprofessional te raadplegen via onze BehandelaarWijzer. Op onze website maken we gebruik van verschillende affiliate links. Dit betekent dat wij een kleine commissie ontvangen als je via deze links iets koopt, zonder extra kosten voor jou. Dit stelt ons in staat om gratis informatie te blijven aanbieden. Bekijk onze algemene voorwaarden voor meer details.
