Metatarsalgie, pijn onder de voorvoetgewrichtjes, metatarsal pain, forefoot pain, ball of foot pain

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Metatarsalgie is pijn onder de voet ter hoogte van de tenen. Dit kan veroorzaakt worden door overbelasting en leiden tot irritatie of ontsteking van bepaalde structuren.
• Ontstaanswijze: Metatarsalgie kan ontstaan door overbelasting, ongeschikt schoeisel, leeftijdgerelateerde veranderingen, voetmisvormingen, overgewicht, intensieve sporten, slechte loopgewoonten en voettrauma's.
• Symptomen: De symptomen van metatarsalgie omvatten pijn aan de voorvoet, zwelling, overmatig eelt en likdoorns, pijn tijdens activiteiten, startpijn, tintelingen in de tenen, en verlichting bij rust.
• Diagnose: De diagnose is voornamelijk gebaseerd op klachten en symptomen, maar kan worden verduidelijkt met behulp van echografie om eventuele vochtophopingen te identificeren.
• (Zelf)behandeling en herstel: Behandeling omvat relatieve rust, voorvoetkussens, steunzolen, geschikt schoeisel, voetspieroefeningen, eeltverzorging, gewichtsbeheersing en preventieve maatregelen.

Beschrijving klachten

Metatarsalgie, pijn aan de onderkant van de voet ter hoogte van de voorvoet waar de tenen beginnen, ontstaat meestal door overbelasting van de gewrichtjes in de voorvoet. Soms kunnen het botvlies en de pezen gaan irriteren of ontsteken, wat tot deze hinderlijke klachten leidt. De term "metatarsalgie" is afgeleid van het Latijnse woord "metatarsus," wat simpelweg "middenvoet" betekent, waarmee de locatie van de pijn wordt benadrukt. Belangrijk om te weten is dat metatarsalgie vaak gepaard gaat met andere voetproblemen, zoals hallux valgus (hamerteen). De intensiteit van de pijn en het ongemak kan variëren, maar als je metatarsalgie ervaart, is het verstandig een arts of podotherapeut te raadplegen voor een juiste diagnose en passende behandeling. Deze aandoening treft ongeveer 16% van de bevolking, komt vaker voor bij vrouwen en de incidentie neemt toe met de leeftijd, met uitzondering van mensen boven de 75 jaar waar een lichte afname te zien is.

Ontstaanswijze

• Overbelasting: Te veel lopen, zoals bergop lopen en hardlopen, kan de voet overbelasten.
• Slecht schoeisel: Hoge hakken en schoenen zonder voldoende steun verhogen de druk op de voet.
• Ouder worden: Het dunner worden van het vetkussen onder de voet kan pijn veroorzaken.
• Voetboogproblemen: Problemen met de voetboog leiden tot een onjuiste drukverdeling en metatarsalgie.
• Overgewicht: Overgewicht vergroot het risico op metatarsalgie.
• Voetmisvormingen: Hamertenen en andere misvormingen verhogen de druk op de voet.
• Intensieve sporten: Basketbal en volleybal kunnen metatarsalgie in de hand werken.
• Slechte loopgewoonten: Verkeerde loopgewoonten dragen bij aan metatarsalgie.
• Voettrauma's: Voetblessures in het verleden verhogen het risico.
• Stijve schoenzolen: Starre zolen beperken de natuurlijke voetbeweging.
• Schommelingen in lichaamsgewicht: Gewichtsveranderingen leggen extra druk op de voeten.

Symptomen

• Pijn aan de voorvoet: Voornamelijk aan de onderkant.
• Zwelling voorvoet: Meestal treedt zwelling op aan de onderkant van de voorvoet.
• Likdoorns en eeltplekken: Soms gecombineerd met likdoorns en/of eeltplekken aan de onderkant van de voorvoet door verhoogde druk.
• Pijn bij activiteiten: Klachten treden op bij lopen, hardlopen, traplopen en lang staan.
• Startpijn: Verhoogde pijn na rustperiodes, vooral bij het opnieuw in beweging komen.
• Tintelingen in de tenen: In sommige gevallen kunnen tintelingen in de tenen optreden.
• Mijnder pijn bij rust: Klachten kunnen verminderen na rust en het ontlasten van de voet.

Diagnose

Diagnose van metatarsalgie is overwegend gebaseerd op de klachten en symptomen die de patiënt ervaart. Daarnaast kan een echografie als aanvullende diagnostische methode worden uitgevoerd om eventuele vochtophopingen te identificeren, wat kan wijzen op irritatie of ontsteking in het getroffen gebied. Hiermee kan de diagnose verder worden verduidelijkt en kunnen behandelingsopties worden overwogen.

Sesamoiditis: Ontsteking van de sesambeentjes bij de grote teen

Sesamoiditis is een aandoening waarbij de sesambeentjes of de buigpees die de grote teen stabiliseert (flexor hallucis brevis) ontstoken raken, wat leidt tot pijn rond de sesambeentjes, vooral in de omgeving van de grote teen. De oorzaak is vaak onbekend, maar slijtage en eerder letsel zijn mogelijke boosdoeners. In de meeste gevallen geneest sesamoiditis vanzelf, hoewel dit enige maanden kan duren. Tijdens het herstel kan het dragen van een teenbeschermer verlichting bieden. Als de klachten aanhouden, kan het gebruik van steunzolen overwogen worden. In zeldzame gevallen is een röntgenfoto nodig om de situatie te beoordelen, en in sommige gevallen kan een injectie met ontstekingsremmers verlichting bieden. Als deze behandelingen niet effectief zijn, kan een operatieve ingreep worden overwogen om de gewrichtsoppervlakken te herstellen.

(Zelf)behandeling en herstel

• Een stapsgewijze aanpak: Begin met relatieve rust om irritatie en ontsteking te verminderen, gevolgd door een geleidelijke opbouw van de belastbaarheid. Een tijdelijk gebruik van een wandelstok kan bovendien de druk op de pijnlijke voet verminderen.
• Voorvoetkussens en teenbeschermers: Bij belastende momenten kunnen voorvoetkussens extra steun aan het gewricht bieden. Bij pijnlijke tenen zoals sesamoiditis, likdoorns, blaren, overweeg teenbeschermers voor bescherming tegen wrijving, druk en schokken.
• Steunzolen (inlays): In sommige gevallen kunnen steunzolen verlichting bieden. Overweeg een bezoek aan een podotherapeut of probeer zelfstandig inlays voor verlichting van de klachten.
• Schoeisel: Draag brede schoenen met voldoende steun en demping, en vermijd smalle schoenen of hoge hakken, aangezien deze de klachten kunnen verergeren.
• Oefeningen: Voetspieroefeningen kunnen helpen om de spieren te versterken, de gewrichten soepeler te maken en je stabiliteit en looppatroon te verbeteren. Raadpleeg een fysiotherapeut of gebruik ons trainingsschema op maat als je zelfstandig wilt oefenen. Vind de juiste expert voor zorg op locatie met onze BehandelaarWijzer.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: 
  • Hometrainer
  • Zitfiets
  • Bosu bal, balans bord of balanskussen
• Operatie: Als de bovenstaande maatregelen niet effectief zijn en de klachten aanzienlijke hinder veroorzaken, kan een operatie worden overwogen om de oorzaak van het probleem te behandelen. Je arts zal je hierover informeren als dit nodig is.
• Eelt of likdoorns behandelen: Eelt kun je zelf behandelen door een voetbad te nemen om het eelt zachter te maken en vervolgens voorzichtig de dode huid te verwijderen met puimsteen of een eeltvijl. Als u last heeft van likdoorns, is het raadzaam om langs te gaan bij een pedicure voor professionele behandeling.
• Leefstijl en gewichtsbeheersing: Als er sprake is van een ongezonde leefstijl en/of overgewicht, is het aanbevolen om af te vallen naar een gezond gewicht, wat bijdraagt aan het herstelproces en de mobiliteit verbetert. Het heeft ook algemene gezondheidsvoordelen. Lees [hier] verder over dit onderwerp of maak gebruik van onderstaande e-learning.
• Optimale preventie: Kies schoenen met voldoende ondersteuning, integreer regelmatige rekoefeningen en versterkende oefeningen en overweeg het gebruik van speciale tape of een brace tijdens intensieve activiteiten. Een grondige warming-up is van groot belang.