Perifere entrapment neuropathie (PEP), perifere zenuwbeknelling, peripheral entrapment neuropathy, peripheral nerve entrapment

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Zenuwinklemming bij PEP houdt in dat een perifere zenuw, vaak onderdeel van de plexus brachialis (het zenuwnetwerk dat van de nek naar de arm loopt), bekneld raakt, resulterend in neuropathische pijn.
• Ontstaanswijze: Oorzaken omvatten trauma, overbelasting, ontsteking, slechte houding, mechanische compressie, ziekten of genetische factoren.
• Symptomen: Inclusief gedeeltelijke verlamming, spieratrofie (spierverlies), tintelingen, pijn, afwijkende reflexen, krachtverlies en veranderde zweetproductie.
• Diagnose: Gebaseerd op symptomen, mogelijk bevestigd met MRI of röntgenfoto.
• (Zelf)behandeling en herstel: Omvat operaties, fysiotherapie, houdings- en bewegingsverbetering, spierontspanning, specifieke oefeningen, leefstijlaanpassingen en ergonomische maatregelen.

Beschrijving van de aandoening

Zenuwinklemming, een aandoening waarbij een perifere zenuw in de plexus brachialis - gelegen boven het sleutelbeen - bekneld raakt, kan leiden tot neuropatische pijn door druk, spanning, uitrekking of wrijving. Hoewel precieze gegevens beperkt zijn, blijkt uit onderzoek dat ongeveer 5,7% van deze zenuwletsels gerelateerd is aan sportactiviteiten, en vormen ze een klein deel, minder dan 0,5%, van alle sportgerelateerde blessures.

Belangrijkste kenmerken:

• Oorsprong van de plexus brachialis: Deze begint achterin het lichaam en strekt zich uit naar de oksel.
• Loop van de zenuw: De zenuw loopt door de mm. scaleni (twee halspieren) en deels onder de eerste rib door de thoracale opening (borstwervelkolom). Er zijn ook takken tussen het sleutelbeen en de eerste rib naar de oksel.

Specifieke syndromen:

• Thoracic-outlet syndroom (TOS): Dit treedt op wanneer de zenuw in het gebied van de thorax (borstkas) wordt afgekneld.
• Perifere Entrapment Neuropathie (PEP): Dit gebeurt wanneer een zenuw in het verloop naar de arm of hand bekneld raakt.

De volgende zenuwen kunnen aangedaan zijn:

• Nervus medianus:  Pronator teres syndroom.
• Nervus ulnaris: Cubitale tunnel syndroom.
• Nervus radialis: Radiaal tunnel syndroom.
• Nervus musculocutaneus (musculocutaneous nerve).
• Nervus axillaris (axillary nerve).
• Nervus thoracicus longus (long thoracic nerve).

Uitleg afbeelding: De afbeelding toont de plexus brachialis, een netwerk van zenuwen genummerd van C1 tot C8 en T1. Deze zenuwen, die uittreden tussen de zeven halswervels en de eerste borstwervel, bundelen zich in de schouder om de plexus brachialis te vormen. Dit zenuwnetwerk speelt een cruciale rol in het besturen van bewegingen en het gevoel in de armen en handen.

Complex klachtenbeeld: Beknopt en duidelijk

Door de complexiteit van dit klachtenbeeld houden we de beschrijving doelbewust kort. Verschillende symptomen kunnen overlappen met aandoeningen zoals een cervicaal radiculair syndroom of thoracic-outlet syndroom (TOS). We adviseren je om de informatie zorgvuldig te lezen. 

Ontstaanswijze

• Trauma: Schade of zwelling door een ongeluk, val, of directe impact.
• Overbelasting: Activiteiten zoals bovenhandse sporten, fysiek zware beroepen (bijvoorbeeld stukadoren), of repetitieve taken (zoals pc-werk, lopende band werk).
• Lokale veranderingen: Aanpassingen of problemen in spieren of gewrichten in de arm.
• Ontsteking: Ontsteking van de zenuw als mogelijke oorzaak.
• Hou,ding: Slechte houding, met als gevolg extra druk of spanning op de zenuw.
• Mechanische compressie: Knelpunten waar zenuwen bekneld kunnen raken, zoals door benauwde ruimtes of vernauwingen in het lichaam.
• Ziekten of aandoeningen: Medische aandoeningen zoals diabetes of schildklierafwijkingen die zenuwgezondheid kunnen beïnvloeden.
• Genetische predispositie: Erfelijke aanleg kan ook een rol spelen in de gevoeligheid voor deze klachten.

Symptomen

• Parese: Verlamming van spieren die worden geïnnerveerd door de aangedane zenuw.
• Atrofie: Verlies van spiermassa in de getroffen spieren, duidelijker dan bij cervicaal radiculair syndroom, omdat de volledige innervatie wegvalt.
• Gevoelsstoornis of tintelingen: In het huidgebied dat wordt aangestuurd door de betreffende zenuw.
• Pijn en tintelingen: Mogelijk als gevolg van zenuwcompressie of -beschadiging.
• Reflexstoornissen: Afwijkingen in reflexen veroorzaakt door de aangedane zenuw.
• Krachtverlies: Verminderde kracht in de spieren die aangestuurd worden door de betrokken zenuw.
• Veranderde spierreacties: Onregelmatige of abnormale reacties van spieren.
• Veranderingen in zweetproductie: Mogelijk door verstoorde zenuwfunctie in het betreffende gebied.

Diagnose

Op basis van klachten, patroonherkenning en symptomen kan de diagnose meestal gesteld worden. Er bestaan geen specifieke diagnostische criteria voor een perifere entrapment neuropathie. Indien er een structurele afwijking wordt verwacht, kan er gekozen worden voor een MRI of röntgenfoto om te bekijken of hier sprake van is en dit uit te sluiten.

Locaties van perifere zenuwbeknelling: een overzicht

Beknelling van een perifere zenuw kan op verschillende plekken in het lichaam gebeuren, zoals tussen het sleutelbeen en het processus coracoideus (een uitsteeksel van het schouderblad), de banden van het schouderblad, de eerste rib, de kleine borstspier, en het gebied tussen de biceps en triceps. Andere locaties zijn bij het tuberculum van de strotter (ook een botuitsteeksel), het ligament van Struthers (een zeldzame anatomische structuur bij de arm), de arcade van Frohse (het bovenste deel van de supinator spier in de onderarm), de tunnel van Guyon (een kanaal bij de pols gevormd door twee handwortelbeentjes), en de polsbanden.

(Zelf)behandeling en herstel

• Operatieve procedures: In gevallen van structurele afwijkingen kan een chirurgische ingreep vereist zijn. Dit kan inhouden het verwijderen van een deel van het sleutelbeen, het deels doorsnijden van een ligament (gewrichtsband) om de zenuw te ontlasten, of het herpositioneren van een zenuw. Na de operatie volgt een revalidatieproces, waarvan de duur en intensiteit afhankelijk zijn van de specifieke ingreep. De behandelend arts of specialist zal gedetailleerde informatie en begeleiding bieden in dergelijke gevallen.
• Pijnbeheersing en ontspanningstechnieken: Bij het beheersen van pijn kan het tijdelijk gebruik van pijnstillers nuttig zijn. Het is echter belangrijk om altijd eerst met een arts te overleggen over de juiste dosering. Stress speelt een rol in het verergeren van symptomen, dus het inzetten van technieken zoals mindfulness, yoga of meditatie kan van waarde zijn. Deze technieken zijn vooral belangrijk bij het uitvoeren van repetitieve taken om overbelasting te voorkomen. Daarnaast is het aan te raden om binnen de pijngrens te bewegen om het herstel te bevorderen en de doorbloeding te verbeteren.
• Brace en tape: Bij PEP is het gebruik van een elleboogbrace en elastische tape aan te raden voor effectieve ondersteuning en herstel. Draag de brace tijdelijk tijdens activiteiten die de elleboog belasten en bouw het gebruik geleidelijk af. Voor het correct aanbrengen van de tape, raadpleeg een fysiotherapeut. Deze aanpak helpt bij het verlichten van zenuwbelasting en bevordert het herstelproces.
• Specifieke behandeling van PEP: Afhankelijk van de vorm, ernst en oorzaak van de perifere entrapment neuropathie. Een goede houding is fundamenteel om klachten te verminderen, bereikt door houdingsadvies en specifieke oefeningen, aangevuld met werkplekonderzoek indien nodig. Beweeglijkheid verbeteren is een ook belangrijk, met focus op de borst, hals, elleboog, pols, hand, en schoudergewrichten, met behulp van een fysio- of manueel therapeut. Ontspanning en verlenging van bepaalde spiergroepen, waaronder de mm. scaleni, pectoralis minor, biceps, triceps, en teres minor, zijn ook belangrijk. Tot slot zijn hersteloefeningen, zelfstandig of onder begeleiding, noodzakelijk voor een effectief herstel en om toekomstige klachten te voorkomen. 
• Fysiotherapie of zelfstandig oefenen: je kunt kiezen voor zelfstandige training met een ons gepersonaliseerde en op maat gemaakte schema, of je kunt kiezen voor behandeling op locatie. Voor deze laatste optie helpt onze 'BehandelaarWijzer' je bij het vinden van een geschikte zorgprofessional.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor effectieve trainingen adviseren we:
  • Crosstrainer
  • Roeiapparaat
  • Oefenmat
  • Oefenbal 
  • Weerstandsbanden
  • Halterbank
  • Verstelbare dumbbellset

• Belang van techniek en materiaal bij sportactiviteiten: Voor het voorkomen van blessures tijdens sportactiviteiten is het essentieel om de technieken en het gebruikte materiaal kritisch te evalueren, vooral als deze overbelasting en klachten kunnen veroorzaken. Correcte techniek en passend materiaal zijn cruciaal om herhaling van blessures te voorkomen. Het maken van aanpassingen op deze gebieden kan een aanzienlijk verschil maken in het verminderen van overbelasting. Overweeg ook het gebruik van een arm sleeve voor extra steun en verbeterde doorbloeding, of polsbanden voor steun bij zwaardere belasting, om blessures te helpen voorkomen.
• Gezonde leefstijl: Verbeter je leefstijl door gezond te eten, voldoende te bewegen, voldoende rust te nemen om te ontstressen een goed slaappatroon te onderhouden en een gezond gewicht na te streven. Dit bevordert niet alleen het herstel maar ook de algehele gezondheid. Meer hierover lees je [hier] of bekijk de beschikbare e-learning.