Wervelfractuur, gebroken borstwervel, gebroken ruggenwervel, vertebral fracture, broken thoracic vertebra, broken spinal vertebra

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Borstwervelkolombreuken, die zich kunnen voordoen in de twaalf borstwervels, variëren van stabiel (zonder ernstig risico op ruggenmergschade) tot instabiel (met een verhoogd risico op ruggenmergschade).
• Ontstaanswijze: Oorzaken zijn traumatisch (ongevallen, vallen) of niet-traumatisch (osteoporose, botkanker, langdurig gebruik van ontstekingsremmers).
• Symptomen: Variëren van pijn en bewegingsbeperking tot ernstige klachten zoals gevoelsstoornissen en potentieel dwarslaesie bij instabiele breuken.
• Diagnose: Inclusief klachtenbeoordeling, röntgenfoto's, CT-scans, neurologisch en MRI-onderzoek.
• (Zelf)behandeling en herstel: Omvat bedrust, braces, chirurgie voor instabiele breuken, pijnmanagement, revalidatie, fysiotherapie, gezonde leefstijl en ergonomische aanpassingen.

Beschrijving van de aandoening

Een borstwervelkolombreuk, ook wel bekend als een fractuur in een van de twaalf borstwervels (T1 - T12), kan ontstaan door een val of een extreme buiging van de romp. Deze borstwervels vormen samen het gedeelte van de wervelkolom dat de ribben beschermt en stabiliteit biedt aan de borstkas. Elke borstwervel bestaat uit een stevig wervellichaam en doornvormige uitsteeksels waaraan spieren en banden zich hechten. Bovendien vormen de ribben gewrichten met de wervellichamen, wat de beweeglijkheid en stabiliteit van de borstwervelkolom beïnvloedt. Het ruggenmerg loopt door de wervelbogen en is verbonden met zenuwen die cruciaal zijn voor functies zoals spieraanspanning en huidgevoel. In Nederland komt deze aandoening relatief zeldzaam voor. Het is belangrijk om te weten dat vergelijkbare symptomen in dit gebied ook kunnen worden veroorzaakt door een gebroken rib.

Stabiele en instabiele breuken

Breuken in de borstwervels worden ingedeeld in stabiele en instabiele breuken. Een stabiele breuk betekent dat alleen het wervellichaam is gebroken, zonder direct gevaar voor het ruggenmerg. Bij een instabiele breuk bestaat het risico op beschadiging van het ruggenmerg of op verdere inzakking van de breuk, wat potentieel schadelijk kan zijn.

Ontstaanswijze

• Traumatische oorzaken:
  • Ongelukken.
  • Vallen.
  • Slagen of stoten op de wervel van buitenaf.
• Niet-traumatische oorzaken:
  • Onderliggende aandoeningen die het bot verzwakken, zoals:
  • Osteoporose (botontkalking).
  • Botkanker.
  • Reumatoïde artritis (gewrichtsontstekingen).
  • Langdurig gebruik van ontstekingsremmers, zoals corticosteroïden of Prednison.
• Overmatig hoesten en niezen bij mensen met zwakkere botten kan soms ook leiden tot een breuk.
• Type Breuken:
  • Stabiele breuken:
    • Ontstaan meestal na eenvoudige vallen of lichte trauma's.
    • Doorgaans geen direct gevaar voor het ruggenmerg.
  • Instabiele breuken:
    • Ontstaan meestal na val van hoogte, verkeersongevallen of ernstiger trauma's.
    • Verhoogd risico op ruggenmergschade of verdere inzakking van de breuk.

Symptomen

• Algemene symptomen:
  • Pijn in het gebied van de fractuur, die doorgaans als dof wordt beschreven.
  • Beperkingen in het bewegen van de wervelkolom, vooral als gevolg van de pijn.
• Specifieke symptomen bij instabiele breuken:
  • Ernstigere klachten, waaronder:
    • Gevoelsstoornissen, zoals verlies van gevoel of tintelingen, als gevolg van ruggenmergschade.
    • In gevallen waarbij het ruggenmerg volledig beschadigd is op het niveau van de breuk, kan dit leiden tot een dwarslaesie:
    • Dwarslaesie omvat onherstelbare schade aan het ruggenmerg en een deel van de zenuwen.
    • Dit kan resulteren in verlies van motorische functie, gevoel en controle onder het niveau van de fractuur, wat ernstige gevolgen heeft voor de patiënt.

​​Diagnose

Een wervelbreuk wordt meestal gediagnosticeerd op basis van klachten en symptomen, waarbij aanvullende tests worden uitgevoerd om de aard en stabiliteit van de breuk te beoordelen. Liggen op de rug is vaak onmogelijk vanwege ernstige pijn, en het kloppen op het doornuitsteeksel van de betrokken wervel is meestal zeer pijnlijk. Diagnostische stappen omvatten doorgaans röntgenfoto's en/of een CT-scan om de stabiliteit te bepalen, evenals neurologisch onderzoek en een MRI-scan om eventuele schade aan het ruggenmerg en de zenuwen te identificeren. Deze procedures dragen bij aan een nauwkeurige diagnose van een wervelbreuk.

(Zelf)behandeling en herstel

• Behandelstrategieën voor wervelbreuken: Behandeling van borstwervelbreuken kan variëren op basis van de aard en ernst van de breuk. Stabiele breuken worden meestal conservatief behandeld met bedrust en soms een brace voor extra ondersteuning. In geval van instabiele breuken is vaak chirurgische ingreep nodig na strikte bedrust. Het herstelproces omvat het geleidelijk opbouwen van mobiliteit onder medische begeleiding, met inbegrip van oefeningen, en indien nodig, het gebruik van hulpmiddelen zoals een rolstoel, terwijl het vermijden van zware belasting cruciaal blijft om verdere schade te voorkomen. Het is van essentieel belang om de instructies van medische professionals op te volgen voor een succesvol herstel na een borstwervelbreuk.
• Pijnmanagement: Voor de verlichting van pijn bij een borstwervelbreuk kunnen standaard pijnstillers zoals paracetamol effectief zijn. Als de pijn hevig is, is het belangrijk om contact op te nemen met je huisarts voor een voorschrift van sterkere pijnmedicatie.
• TENS en EMS voor borstwervelbreuk herstel: TENS (Transcutane Elektrische Zenuwstimulatie) en EMS (Elektromyostimulatie) kunnen helpen bij pijnverlichting en herstel na een borstwervelbreuk. Voor het juiste gebruik van deze methoden is advies van een medisch specialist essentieel.
• Revalidatie en fysiotherapie: Onafhankelijk van het type breuk is revalidatie onder begeleiding van een fysiotherapeut van belang. Deze kan adviseren over oefeningen, leefregels, en houding. Voor diegenen die digitaal zelfstandig verder willen, kan ons specifiek oefenprogramma bovenrug en ribben en opvolgend ons op maat gemaakt trainingsschema overwogen worden. Voorkeur voor een behandeling op locatie? Vind de ideale expert met onze BehandelaarWijzer. 
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: een oefenmat en een oefenbal.
• Tijdelijke houdingscorrectie voor herstel na wervelbreuk: Bij herstel na een borstwervelbreuk, vooral als zitten of lopen moeilijk is, kan tijdelijke houdingscorrectie helpen. Een rechtopstaand korset met verstelbare schouderbanden en flexibele beugels helpt de juiste houding te behouden tijdens herstel. Deze verlicht rugpijn en bevordert een gezonde houding, wat het comfort en zelfvertrouwen kan vergroten tijdens dagelijkse activiteiten en bij het opstarten van training.
• Gezonde leefstijl bij borstwervelbreuk: Een evenwichtige leefstijl, met voldoende hydratatie en een gebalanceerd dieet, is essentieel voor het herstel van een borstwervelbreuk. Regelmatige, lichte tot matige lichaamsbeweging draagt bij aan de algehele gezondheid en vermindert stress. Voor het hanteren van stressgerelateerde problemen kan ondersteuning van een psycholoog of psychosomatisch fysiotherapeut nuttig zijn. Ontspanningstechnieken zoals diepe ademhaling, yoga of meditatie zijn effectief in het verlagen van stressniveaus, wat bevorderlijk is voor het herstelproces. Voor inzichten en advies over een gezonde leefstij, lees [hier] verder en ontdek onze e-learning over dit onderwerp.